Nghị định 05/2021/NĐ-CP quy định khung về quản lý và khai thác cảng hàng không, sân bay, bao gồm: nguyên tắc quản lý; quy hoạch và mở - đóng cảng; cấp giấy chứng nhận đăng ký, giấy chứng nhận khai thác; cấp phép kinh doanh cảng hàng không; quản lý đầu tư xây dựng; và toàn bộ hoạt động khai thác, kinh doanh tại cảng hàng không, sân bay.

Việc sửa đổi Nghị định 05 và Thông tư 29 được kỳ vọng giúp tối ưu vận hành sân bay, giảm tắc nghẽn mặt đất và cải thiện tỷ lệ chuyến bay đúng giờ.

Còn Thông tư 29/2021/TT-BGTVT đóng vai trò hướng dẫn chi tiết, quy định quy trình nghiệp vụ, tiêu chuẩn kỹ thuật và trách nhiệm của các đơn vị trong vận hành cảng hàng không. Thông tư điều chỉnh trực tiếp việc tổ chức khai thác nhà ga, sân đỗ, dịch vụ mặt đất, an ninh - an toàn, phối hợp điều hành và chế độ chia sẻ dữ liệu giữa các bên trong hệ thống sân bay.

Sau thời gian thực thi, nhiều quy định bộc lộ bất cập so với thực tiễn vận hành và yêu cầu chuyển đổi số. Một số quy trình còn chồng chéo, chưa xác định rõ cơ chế phối hợp giữa các đơn vị, dẫn đến tắc nghẽn mặt đất và ảnh hưởng tới tính đúng giờ của chuyến bay.

Theo Cục Hàng không Việt Nam, việc sửa đổi lần này sẽ hướng tới chuẩn hóa theo tiêu chuẩn ICAO, tăng minh bạch, nâng cao hiệu lực giám sát và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, qua đó cải thiện chất lượng phục vụ hành khách.

Liên quan đến nội dung sửa đổi Nghị định và Thông tư nêu trên, ông Nguyễn Mạnh Kiên, Phó tổng giám đốc Tổng công ty quản lý bay Việt Nam (VATM) cho rằng: "Bài toán ùn tắc ở các đầu mối lớn chủ yếu phát sinh ở mặt đất (đường cất, hạ cánh) và ảnh hưởng, tác động lên không lưu vùng phụ cận (TMA)".

Từ thực tế đó, VATM đề xuất, hệ thống pháp luật về quản lý, khai thác cảng hàng không sân bay cần làm rõ hơn và quy định chi tiết việc triển khai mô hình "Phối hợp ra quyết định tại Cảng hàng không" (A-CDM).

A-CDM không chỉ là một phần mềm, mà là một quy trình nghiệp vụ liên kết tất cả các bên (Quản lý bay, Cảng hàng không, Hãng hàng không, đơn vị phục vụ mặt đất) trên một nền tảng dữ liệu thời gian thực. Việc này giúp tối ưu hóa quá trình tàu bay khởi hành, giảm thiểu tắc nghẽn; tăng tính đúng giờ của chuyến bay (giảm thời gian chờ đợi lãng phí trên đường băng); và nâng cao hiệu quả khai thác tổng thể của sân bay.

VATM cũng đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị tương ứng trong việc thực hiện A-CDM như sau:

Kết nối, tích hợp hệ thống thông tin nghiệp vụ của mình vào nền tảng A-CDM chung do người khai thác cảng hàng không, sân bay chủ trì;

Cung cấp, chia sẻ dữ liệu chính xác, đầy đủ, theo thời gian thực theo quy trình nghiệp vụ A-CDM đã được ban hành;

Tuân thủ các quyết định điều hành, thứ tự khởi hành đã được thống nhất qua hệ thống A-CDM;

Chịu trách nhiệm pháp lý đối với tính chính xác của dữ liệu do mình cung cấp và các ảnh hưởng, chậm trễ do việc cung cấp thông tin sai lệch hoặc không tuân thủ quy trình gây ra.

"Đây là điều khoản then chốt, ràng buộc tất cả các bên (quản lý bay, cảng hàng không, hãng hàng không, đơn vị phục vụ mặt đất) phải tham gia và chịu trách nhiệm về dữ liệu của mình. Nếu không có điều khoản này, người khai thác cảng không thể vận hành hiệu quả A-CDM", ông Nguyễn Mạnh Kiên, Phó tổng giám đốc VATM nhấn mạnh.