Ngày 29/8, Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã bãi nhiệm Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra vì vi phạm đạo đức.
Trong phán quyết, Tòa án Hiến pháp Thái Lan nêu rõ bà Paetongtarn vi phạm chuẩn mực đạo đức trong cuộc điện thoại trao đổi với Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen, bị rò rỉ hồi tháng 6.
Trong đó, bà bị cho là đã tỏ ra nhún nhường khi cả hai nước đang đứng trước bờ vực xung đột vũ trang.
Nữ Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra (Ảnh: Reuters).
Tòa án Hiến pháp Thái Lan viện dẫn Điều 170 (1)(4) cùng với Điều 106 (4) và (5) của Hiến pháp cho biết, một thành viên Nội các phải đáng tin cậy, chịu sự giám sát ở mọi khía cạnh và phải thể hiện sự liêm chính rõ ràng.
Tòa án Hiến pháp Thái Lan kết luận những phát ngôn của Thủ tướng trong đoạn ghi âm, đặc biệt là việc bà đề cập đến tư lệnh Quân khu 2 và sử dụng từ "chúng ta", cho thấy sự thiếu thống nhất giữa Chính phủ và quân đội.
Các Thẩm phán Tòa án Hiến pháp Thái Lan khẳng định hành vi đó thể hiện tính phe phái và để lộ chia rẽ nội bộ, có thể làm suy yếu vị thế của Thái Lan và tạo điều kiện cho Campuchia can thiệp vào công việc trong nước.
Sau khi đoạn ghi âm bị lộ, bà Paetongtarn đã xin lỗi và nói rằng bà chỉ cố gắng ngăn chặn cuộc chiến nổ ra. Trong một họp báo không lâu sau đó, bà cho biết mình chọn cách tiếp cận mềm mỏng với ông Hun Sen như một chiến lược đàm phán nhằm bảo vệ chủ quyền Thái Lan.
Tuy nhiên, bên khiếu nại cho rằng bà Paetongtarn đã không hành xử đúng mực với tư cách Thủ tướng. Việc bà nhắc tới mối quan hệ cá nhân và gia đình với ông Hun Sen khiến bà bị cho là đứng về phía Campuchia.
Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã ra phán quyết chấm dứt tư cách Bộ trưởng của bà Paetongtarn từ ngày 1/7, thời điểm bà được lệnh ngừng thực thi nhiệm vụ.
Quyết định phế truất bà Paetongtarn mở đường cho Quốc hội bầu Thủ tướng mới.
Như vậy, bà Paetongtarn, 39 tuổi, vốn là gương mặt non trẻ trên chính trường, trở thành vị Thủ tướng thứ năm trong 17 năm qua bị Tòa án Hiến pháp phế truất đồng thời cũng là vị Thủ tướng thứ sáu xuất thân hoặc nhận được hậu thuẫn từ gia tộc tỷ phú Shinawatra bị quân đội hoặc tư pháp Thái Lan lật đổ.
Với việc bà Paetongtarn bị phế truất, vấn đề đáng quan tâm nhất hiện nay chính là người kế nhiệm vị trí Thủ tướng.
Phó Thủ tướng Phumtham Wechayachai cùng Nội các hiện tại sẽ điều hành Chính phủ lâm thời cho đến khi Quốc hội bầu Thủ tướng mới, không có giới hạn về mặt thời gian.
Có năm ứng viên đủ điều kiện trở thành Thủ tướng, trong đó chỉ một người từ đảng Pheu Thai là cựu Tổng Chưởng lý Chaikasem Nitisiri, hiện 77 tuổi song bị đánh giá là ít kinh nghiệm điều hành Nội các và gần như ẩn mình trên chính trường.
Các ứng viên khác gồm: cựu Thủ tướng Prayut Chan-o-cha, từng tiến hành đảo chính lật đổ Chính phủ Pheu Thai năm 2014; ông Anutin Charnvirakul, nguyên Phó Thủ tướng Thái Lan.
Tại cuộc họp báo ngày 29/8 sau khi nhận quyết định bãi nhiệm, bà Paetongtarn Shinawatra phát biểu: "Trước hết, với tất cả sự tôn trọng dành cho hệ thống tư pháp, tôi thừa nhận phán quyết của tòa. Nhưng với tư cách một người Thái, tôi khẳng định sự chân thành của mình trong việc làm việc vì nhân dân Thái Lan.
Điều tôi coi trọng nhất là mạng sống của người dân, cả binh sĩ và thường dân. Tôi muốn cứu mạng họ... đó là điều tôi thực sự muốn truyền đạt".
Bà Paetongtarn cho rằng phán quyết của Tòa án Hiến pháp hôm nay là "một lần nữa gây ra sự thay đổi đột ngột" ở Thái Lan nhưng kêu gọi tất cả các bên cùng chung tay đưa đất nước tiến lên và cảm ơn mọi người đã cho bà cơ hội được phục vụ đất nước.