Thay vì mất cả tuần để đo bóc thủ công hàng trăm cấu kiện lặp lại trong công trình cao tầng, giờ đây, nhờ phần mềm tự động dựng mô hình 3D từ bản vẽ CAD, kỹ sư chỉ mất vài ngày để hoàn tất công việc.
Khi bóc tách khối lượng không còn là chuyện thủ công
Khi lập dự toán điều chỉnh do thiết kế thay đổi trong một dự án nhà cao tầng gần đây, kỹ sư Chu Văn Đoàn, Trưởng phòng Tư vấn, Công ty CP Ứng dụng công nghệ HTN, thay vì phải đo bóc thủ công trên bản vẽ CAD và gõ lại từng số liệu, anh đã thử áp dụng phần mềm bóc tách khối lượng. Đây là một công cụ mới cho phép dựng mô hình 3D từ bản vẽ 2D và xuất bảng khối lượng từ mô hình.
Việc sử dụng phần mềm tự động dựng mô hình 3D từ bản vẽ CAD giúp cho kỹ sư Chu Văn Đoàn tiết kiệm được nhiều thời gian trong công việc.
"Kết quả cho thấy thời gian bóc tách giảm gần một nửa, đặc biệt với các cấu kiện lặp như dầm, cột, sàn, tường. Phần mềm còn hỗ trợ tạo mô hình trực quan giúp trao đổi với chủ đầu tư dễ hơn và kiểm tra sai sót cũng nhanh hơn", kỹ sư Đoàn chia sẻ.
Dù vậy, kỹ sư Đoàn cũng thẳng thắn nhìn nhận: "Phần mềm không thể làm thay mọi thứ. Nếu bản vẽ không chuẩn layer, hoặc có đối tượng bị chồng, phần mềm sẽ đọc sai. Người dùng vẫn cần kiểm tra và hiệu chỉnh, nhưng nhìn chung hiệu quả tổng thể đã tốt hơn rất nhiều".
Theo ThS Vũ Minh Hoàn, Giám đốc Công ty CP Ứng dụng công nghệ HTN, bóc tách khối lượng đang là một trong những "nút thắt" trong chuỗi quy trình thiết kế - dự toán - thi công. Lý do là phần lớn đơn vị vẫn dùng bản vẽ 2D, thao tác thủ công, cập nhật bằng tay mỗi khi có thay đổi thiết kế. Mất thời gian, dễ sai số, khó tích hợp vào hệ thống quản lý.
"Chuyển sang dùng các phần mềm như B-MEX, không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn tạo được mô hình 3D cơ bản phục vụ phối hợp bộ môn, thuyết trình với chủ đầu tư hoặc xuất dữ liệu sang các công cụ quản lý chi phí", ông Hoàn phân tích.
Tuy nhiên, theo ông, hiệu quả của công cụ phụ thuộc rất lớn vào chất lượng bản vẽ đầu vào, kỹ năng của kỹ sư và quy trình chuẩn hóa nội bộ. "Không thể trông chờ phần mềm làm thay tất cả. Nhưng nếu dùng đúng, nó sẽ rút ngắn tới 2/3 thời lượng công việc bóc tách", ông Hoàn cho biết thêm.
Một cách tiếp cận khác với BIM
PGS.TS Đinh Văn Hiệp, Viện trưởng Viện Quy hoạch và Kỹ thuật Giao thông vận tải (Đại học Xây dựng Hà Nội) cho rằng, việc chuyển từ bản vẽ 2D sang mô hình BIM 3D tự động là hướng tiếp cận linh hoạt với BIM, đặc biệt với các đơn vị chưa sẵn sàng triển khai mô hình BIM toàn diện.
"Rất nhiều doanh nghiệp còn phụ thuộc vào kho bản vẽ 2D, thiếu nhân lực BIM, chưa đầu tư được phần mềm bản quyền. Việc sử dụng phần mềm trung gian để dựng mô hình và bóc tách tự động sẽ giúp họ có dữ liệu mô hình hóa cơ bản, là bước đệm cho chuyển đổi số thực chất", PGS.TS Đinh Văn Hiệp nhận định.
PGS.TS Đinh Văn Hiệp cho biết thêm, mục tiêu triển khai BIM không nằm ở hình thức, mà là dữ liệu. "Khi có mô hình 3D với thông tin khối lượng được cập nhật theo thay đổi thiết kế, các bên có thể phối hợp đồng bộ, kiểm tra xung đột, kiểm soát hao phí và tiến độ đó mới là giá trị cốt lõi - Value Engineering", PGS.TS Đinh Văn Hiệp nói.
Mô hình 3D do các ứng dụng bóc tách tạo ra còn giúp các bên nhìn rõ hơn cấu trúc công trình, phát hiện sớm bất cập khi có thay đổi thiết kế.
Theo ông Park Jong Eun, Giám đốc phát triển phần mềm B‑MEX (một ứng dụng bóc tách khối lượng) tại Công ty CP Giải pháp BIM Hàn Việt, B‑MEX được thiết kế để giảm bớt hành trình tiếp cận BIM cho các kỹ sư dự toán.
"Người dùng không cần dựng lại mô hình, chỉ cần đưa vào bản vẽ CAD chuẩn hóa. Phần mềm sẽ nhận diện các cấu kiện, dựng mô hình 3D cơ bản và xuất bảng khối lượng theo định dạng phù hợp với phần mềm dự toán hoặc công cụ BIM khác", ông Park Jong Eun phân tích.
Trong các dự án thử nghiệm tại Việt Nam và Hàn Quốc, thời gian bóc tách giảm từ 7 ngày xuống còn 3-4 ngày. Độ chính xác với các cấu kiện chính đạt 80-90%, giúp kỹ sư dễ kiểm tra lại số liệu và điều chỉnh khi cần.
Điều đáng chú ý nhất từ trải nghiệm của kỹ sư Chu Văn Đoàn, không phải chỉ là việc bóc tách nhanh hơn, mà là sự thay đổi cách phối hợp. "Chúng tôi dễ dàng trao đổi thông tin về khối lượng giữa các bộ phận, phản ánh những lỗi cần điều chỉnh thông qua hình ảnh trực quan của mô hình 3D. Thông tin trao đổi giữa các bộ môn kiến trúc, kết cấu, dự toán trở nên chính xác, hiệu quả hơn rất nhiều", kỹ sư Đoàn nói.
Sự tích hợp giữa bóc tách khối lượng tự động và mô hình BIM mở ra cơ hội lớn ngành Xây dựng.
Dù phần mềm không thể thay thế tư duy kỹ sư, nhưng nếu được dùng đúng cách, với bản vẽ chuẩn và kỹ sư hiểu việc, nó có thể giúp ngành Xây dựng tiến thêm một bước trong quản lý số.
"Đây chính là nền tảng để tiến tới quản lý dự án thông minh, phù hợp với xu thế chuyển đổi số trong ngành Xây dựng và yêu cầu minh bạch thông tin trong đô thị thông minh", PGS.TS Đinh Văn Hiệp khẳng định.
