Cuộc chiến khốc liệt giữa các gã khổng lồ trực tuyến Trung Quốc nhằm thống trị thị trường "bán lẻ tức thì" được dự báo sẽ làm suy giảm lợi nhuận ngắn và trung hạn của họ, đồng thời gia tăng áp lực giảm phát tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
"Đốt" hơn 4 tỷ USD trong quý II
Những công ty như Alibaba, Meituan và JD.com đã tung ra hàng loạt chương trình giảm giá và phiếu ưu đãi để giành thị phần trong phân khúc giao hàng trong vòng một giờ đang bùng nổ. Tuy nhiên, điều này khiến họ "đốt" tiền mặt, làm suy giảm biên lợi nhuận và khiến các nhà đầu tư đặt câu hỏi về chiến lược của họ.
Các công ty thương mại điện tử Trung Quốc lao đao vì cuộc chiến giá cả.
Họ cũng đang đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan quản lý, những người lo ngại về vòng xoáy giảm giá tại Trung Quốc. Giá bất động sản yếu và tình trạng việc làm bấp bênh đã khiến tâm lý người tiêu dùng suy giảm kéo dài, buộc các công ty phải áp dụng chiến lược định giá và trợ giá mạnh mẽ để kích cầu chi tiêu.
Trong vài tuần gần đây, khi các công ty thương mại điện tử và giao đồ ăn công bố kết quả kinh doanh quý kết thúc vào ngày 30/6, chủ đề cạnh tranh đã thống trị các cuộc thảo luận với nhà phân tích và bình luận từ ban lãnh đạo.
Tại JD.com, Giám đốc điều hành Sandy Xu cảnh báo về "cạnh tranh quá mức" không bền vững, trong khi Giám đốc điều hành Meituan Wang Xing đề cập đến một "giai đoạn cạnh tranh mới". Đồng Giám đốc điều hành của PDD Holdings, Zhao Jiazhen, cũng nhấn mạnh cạnh tranh trong ngành "đã tăng cường hơn nữa" trong suốt quý.
Những "phát súng" đầu tiên được bắn ra vào đầu năm nay khi JD.com, lo ngại trước việc Meituan mở rộng danh mục sản phẩm, đã ra mắt một ứng dụng để cạnh tranh trực tiếp với mảng kinh doanh giao đồ ăn cốt lõi của Meituan. Alibaba, công ty vận hành ứng dụng giao đồ ăn Ele.me, cũng không đứng ngoài cuộc, tăng cường đầu tư vào phân khúc này.
Cả ba công ty đã cam kết chi hàng tỷ USD để giành thị phần. Các nhà phân tích tại Nomura ước tính tổng mức "đốt tiền" trong ngành vượt quá 4 tỷ USD chỉ trong quý II.
"Bối cảnh ngày càng thách thức, giống như một ván 'đấu gà' đầy rủi ro, nơi những khoản đầu tư ban đầu của bất kỳ bên nào nhượng bộ trước có thể trở thành lãng phí. Chúng tôi dự đoán cuộc cạnh tranh khốc liệt này sẽ kéo dài ít nhất đến lễ hội mua sắm Ngày Độc thân vào tháng 11", trưởng bộ phận nghiên cứu internet của UBS Investment Bank tại Trung Quốc, Kenneth Fong, nhận định.
Các nhà phân tích của S&P Global dự báo Meituan, JD.com và Alibaba sẽ chi ít nhất 160 tỷ nhân dân tệ (22,37 tỷ USD) trong 12-18 tháng tới để bảo vệ hoặc mở rộng thị phần trong lĩnh vực giao đồ ăn và bán lẻ tức thì. Họ cảnh báo về "những điều chỉnh giảm đáng kể" đối với lợi nhuận, cho rằng biên lợi nhuận khó có thể phục hồi trong 12-24 tháng tới.
Meituan được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, vì giao đồ ăn chiếm phần lớn doanh thu của họ. Lỗ từ mảng giao đồ ăn của JD.com gần như xóa sạch lợi nhuận quý hai, trong khi Alibaba ít bị ảnh hưởng hơn do bán lẻ tức thì chỉ chiếm một phần nhỏ trong hoạt động kinh doanh của họ.
Lợi nhuận dài hạn
Nền tảng nội địa của PDD, Pinduoduo, phần lớn đứng ngoài cuộc chiến bán lẻ tức thì, nhưng lợi thế giá thấp của họ đang bị xói mòn bởi các đợt giảm giá của đối thủ.
"Chúng tôi không cho rằng mức lợi nhuận của quý này là bền vững và dự kiến lợi nhuận sẽ dao động trong các quý tới", đồng Giám đốc điều hành Zhao nói.
Góp phần vào áp lực biên lợi nhuận trong quý hiện tại là khó khăn trong việc duy trì doanh thu thương mại điện tử từ quý kết thúc vào tháng 6, vốn được thúc đẩy bởi lễ hội mua sắm "618" giữa năm của Trung Quốc.
Dù vậy, các công ty đang đặt cược rằng nỗi đau ngắn hạn sẽ xứng đáng với lợi ích dài hạn. Jiang Fan, Giám đốc điều hành nhóm kinh doanh thương mại điện tử của Alibaba, dự đoán phân khúc bán lẻ tức thì có thể mang lại thêm 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (khoảng 140 tỷ USD) tổng giá trị hàng hóa hàng năm cho Alibaba trong ba năm tới.
Các chỉ số quan trọng cần theo dõi trong nửa cuối năm bao gồm những chỉ số cho thấy người dùng bán lẻ tức thì chuyển sang các nền tảng thương mại điện tử cốt lõi. Số lượng khách hàng hoạt động hàng quý của JD.com tăng hơn 40% so với cùng kỳ trong quý hai, trong khi ứng dụng Taobao của Alibaba ghi nhận lượng người dùng hoạt động hàng tháng tăng 25% trong ba tuần đầu tháng 8, nhờ vào việc chuyển đổi từ người dùng giao đồ ăn.
Trong khi các công ty dường như sẵn sàng cho một cuộc chiến dài hơi, cũng có khả năng các cuộc chiến giá này có thể bị chặn lại bởi các lực lượng bên ngoài. Các cơ quan quản lý đã nhiều lần cảnh báo các nền tảng về cạnh tranh giá kiểu "đua xuống đáy", khiến Meituan, Alibaba và JD.com đưa ra tuyên bố vào tháng 7 cam kết kiềm chế các cuộc chiến giá.
"Chúng tôi kỳ vọng các cam kết công khai của các công ty đối với các biện pháp chống 'nội cuốn' của chính phủ sẽ dần dần hợp lý hóa động lực cạnh tranh", nhà phân tích cấp cao tại Moody's Ratings, Ying Wang, cho biết.