Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân quy định tăng mức hưởng bảo hiểm y tế từ năm 2027, tiến tới miễn viện phí giai đoạn 2026-2030 là chủ trương rất nhân văn.
Song, thực tiễn cho thấy còn nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ để chính sách phát huy hiệu quả.
Trong đó, phải kể đến y tế tuyến cơ sở còn yếu, chất lượng dịch vụ chưa tạo được niềm tin khiến người dân vẫn "vượt" tuyến khám chữa bệnh; hệ thống mua sắm, đấu thầu còn bất cập dẫn đến đứt gãy nguồn cung, nhiều bệnh viện bị nợ đọng bảo hiểm y tế lên tới 7.000 tỷ đồng giai đoạn 2018 - 2021.
Bảo hiểm y tế toàn dân là bước đi tất yếu tiến tới hệ thống y tế công bằng, hiện đại và bền vững (ảnh minh họa).
Một chính sách làm tăng nhu cầu khám, chữa bệnh nhưng nếu không tăng được năng lực cung ứng sẽ tạo ra nguy cơ quá tải ở tuyến dưới.
Mặt khác, chủ trương đa dạng hóa gói bảo hiểm y tế và phát triển bảo hiểm y tế bổ sung tuy cần thiết nhưng cần thận trọng. Đồng thời, có cơ chế giám sát để tránh thương mại hóa, ngăn tình trạng bán chéo bảo hiểm, thanh toán chồng chéo giữa bảo hiểm y tế cơ bản và bảo hiểm y tế bổ sung.
Để chính sách khả thi, cần thực hiện tiền kiểm trước khi mở rộng quyền lợi bảo hiểm y tế.
Cụ thể, trước năm 2026 phải hoàn thành chuẩn hóa tối thiểu 70% trạm y tế xã về cơ sở vật chất, trang thiết bị, danh mục thuốc thiết yếu và bảo đảm mỗi trạm y tế có ít nhất một bác sĩ.
Triển khai gói dịch vụ y tế cơ bản quốc gia; hoàn thiện khung pháp lý về đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế; xây dựng hệ thống giá thuốc, vật tư quốc gia hạn chế chênh lệch giá.
Đặc biệt, cần nghiên cứu chính sách Nhà nước cấp thẻ bảo hiểm y tế cho toàn dân, xem đây là đột phá đảm bảo an sinh y tế quốc gia, bảo vệ người dân trước rủi ro bệnh tật, giảm gánh nặng chi phí y tế và nguy cơ tái nghèo; tăng hiệu quả phòng bệnh, kéo người dân về tuyến cơ sở, giảm quá tải tuyến trên. Đồng thời, tạo nền tảng chuyển đổi số y tế, phát triển hồ sơ sức khỏe điện tử thống nhất trên toàn quốc.
Để thực hiện, đề nghị Quốc hội giao Chính phủ chuẩn bị một đề án bảo hiểm y tế toàn dân theo mô hình đồng tài trợ. Trong đó, Nhà nước sẽ đóng 100% cho nhóm yếu thế, hỗ trợ một phần cho lao động phi chính thức và người thu nhập thấp. Nhóm thu nhập khá trở lên bắt buộc tham gia và tự đóng, có thể được hưởng ưu đãi về thuế.
Để thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân cần đảm bảo đồng thời 3 điều kiện: Hoàn thiện hệ thống y tế cơ sở; Cải cách mạnh mẽ thể chế đấu thầu mua sắm, không để xảy ra tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư khi mở rộng quyền lợi bảo hiểm y tế; Xây dựng chuẩn dữ liệu y tế quốc gia, đẩy mạnh chuyển đổi số để quản lý chi phí, chống lạm dụng quỹ và bảo đảm minh bạch.
Bảo hiểm y tế toàn dân là bước đi tất yếu tiến tới hệ thống y tế công bằng, hiện đại và bền vững, để người dân thực sự được bảo vệ trước mọi rủi ro y tế và không ai bị bỏ lại phía sau.