Dịch vụ lái xe hộ ngày một quen thuộc với các "khách nhậu". Tuy nhiên, thực tế cũng đặt ra yêu cầu hoàn thiện hành lang pháp lý để dịch vụ này phát triển chuyên nghiệp, an toàn hơn.
Đa dạng dịch vụ, giá cả
Sau cuộc gặp gỡ khách hàng, anh Bùi Phú Tự ở phường Hà Đông (Hà Nội) - nhân viên một công ty nội thất tự lái chiếc ô tô cá nhân của mình đến buổi liên hoan sơ kết 6 tháng của công ty tại một nhà hàng ở phường Cầu Giấy. Trong cuộc vui của công ty, anh Tự thoải mái "hết mình" cùng đồng nghiệp, vì đã "nhờ" dịch vụ lái xe hộ đưa về nhà sau cuộc nhậu.
Bùng nổ từ nhu cầu có thật của xã hội, dịch vụ lái xe hộ đang phát triển nhanh chóng tại Việt Nam.
"Chỉ với vài thao tác như: Mở ứng dụng lái xe hộ đã cài sẵn, chọn loại xe đặt, nhập điểm đón và điểm đến. Khi đó, ứng dụng sẽ hiển thị giá cước ước tính và xác nhận đặt xe. Tiếp đến, hệ thống sẽ nhanh chóng kết nối người đặt với một tài xế đang ở gần đó. Khoảng 5 - 7 phút sau, tài xế liên lạc và có mặt tại điểm hẹn", anh Tự kể.
Đặc biệt, trên bản đồ số của ứng dụng, khách hàng có thể theo dõi toàn bộ hành trình di chuyển của tài xế. "Xe và người đều về đến nơi an toàn, tôi thanh toán chi phí và kết thúc một buổi tối liên hoan trọn vẹn mà không phải lo đối mặt với nguy cơ tai nạn hay bị phạt nồng độ cồn hàng chục triệu đồng", anh Tự chia sẻ.
Anh Tự là một trong số hàng nghìn vị khách của dịch vụ lái xe hộ - đang ngày một nở rộ gần đây. Theo tìm hiểu của PV Báo Xây dựng, dịch vụ này đang ngày một quen thuộc với "dân nhậu", đặc biệt tại các thành phố lớn như: Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng qua hàng loạt ứng dụng và tổng đài lái xe hộ như: GOCheap!, BUTL, SayGoixe, D-Car...
Quy trình tuyển chọn và đào tạo tài xế lái xe hộ rất nghiêm ngặt.
Tại Hà Nội, giá dịch vụ đa dạng theo phân khúc, chưa kể phụ phí.
Dịch vụ phổ thông (tính theo chuyến) là phân khúc cạnh tranh nhất, tập trung vào các chuyến đi ngắn và vừa.
Một số đơn vị như BUTL có mức giá khởi điểm từ khoảng 200.000 đồng/chuyến (nội thành). Phổ biến hơn, các hãng như: D-Car lái xe hộ, đặt xe giá rẻ, hay Say Gọi Xế có mức giá cho 10km đầu tiên trong nội thành dao động từ 290.000 - 300.000 đồng, sau đó tính thêm khoảng 20.000 - 25.000 đồng cho mỗi km tiếp theo.
Với khách có nhu cầu đi lại nhiều giờ hoặc cả ngày, dịch vụ theo gói (tính theo giờ/ngày) tối ưu hơn. Đối với gói theo giờ, GOCheap! DriverX và lái xe hộ giá rẻ cung cấp gói 3 giờ (nội thành) với giá khoảng 500.000 đồng.
Trong khi An Tâm driver có gói 4 giờ với giá 500.000 đồng. Gói theo ngày (8 giờ hành chính) có mức giá dao động 800.000 đồng với dịch vụ của GOCheap!.
Trong khi đó, giá dịch vụ lái hộ xe máy "mềm" hơn đáng kể. Đơn cử, GOCheap! là một trong những đơn vị tiên phong với giá khởi điểm 150.000 đồng cho 5km đầu tiên và cộng thêm 10.000 đồng cho mỗi km tiếp theo.
Hầu hết các hãng đều áp dụng phụ phí, đặc biệt là khung giờ đêm và các ngày lễ, tết.
Xảy ra tai nạn, ai chịu trách nhiệm?
Cũng vì phục vụ "khách nhậu", các tài xế lái xe họi nhiều khi phải đối diện với những tình huống dở khóc dở cười.
Anh Nguyễn Văn Nam, một lái xe có thâm niên từng gặp không ít khách say đến mức quên cả đường về nhà. "Với khách đặt app có địa chỉ rõ ràng còn đỡ, nhưng cũng có trường hợp khách đặt nhầm, đặt sai, tôi phải chạy cả tiếng đồng hồ để tìm nhà giùm khách", anh Nam tâm kể.
Anh Trần Quốc Dũng, một tài xế trẻ tuổi chia sẻ: "Nhiều khi đưa khách về đến nơi, họ đã ngủ say. Mình nhẹ nhàng đỡ họ vào nhà, bàn giao xe cộ, tài sản đầy đủ cho người thân. Nhìn họ an toàn, mình cũng thấy vui lây".
Với đặc thù khách hàng như vậy, nên các công ty dịch vụ lái xe hộ cũng đã phải đặt ra những tiêu chuẩn tuyển chọn tài xế vô cùng khắt khe. Tài xế phải có ít nhất 3-5 năm kinh nghiệm, lý lịch tư pháp trong sạch, không có tiền án tiền sự và bắt buộc phải có giấy xét nghiệm âm tính với ma túy.
Ông Phạm Việt Tiệp, nhà sáng lập và điều hành GOCheap Việt Nam chia sẻ: "Chúng tôi xác định đây là một nghề đòi hỏi sự an toàn và tin cậy tuyệt đối.
Do đó, quy trình tuyển chọn và đào tạo tài xế rất nghiêm ngặt. Mỗi tài xế không chỉ vững tay lái mà còn phải có đạo đức nghề nghiệp, thái độ thân thiện và cam kết không sử dụng rượu bia trước và trong khi làm việc".
Việc sớm nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý cho dịch vụ lái hộ xe là rất cần thiết để dịch vụ này phát triển một cách chuyên nghiệp.
Dịch vụ lái xe hộ phát triển cũng đang đặt ra một câu hỏi lớn về hành lang pháp lý. Luật sư Nguyễn Danh Huế, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật Hừng Đông cho biết: "Pháp luật Việt Nam hiện chưa có quy định riêng về dịch vụ lái xe hộ, nhưng hoạt động này vẫn được điều chỉnh thông qua các quy định chung.
Cụ thể, đây được xem là một Hợp đồng dịch vụ theo Điều 513 Bộ luật Dân sự 2015. Tuy nhiên, việc thiếu một khung pháp lý chuyên biệt đang tiềm ẩn nhiều rủi ro".
Luật sư Huế phân tích sâu hơn về các vấn đề trách nhiệm khi xảy ra tai nạn. Trong đó, nhấn mạnh trách nhiệm bồi thường sẽ được xác định dựa trên nhiều yếu tố như sự thỏa thuận, yếu tố lỗi. Nếu người lái xe hộ tự do có lỗi gây tai nạn, người đó sẽ phải bồi thường.
"Pháp luật Việt Nam hiện chưa có quy định riêng về dịch vụ lái xe hộ, nhưng hoạt động này vẫn được điều chỉnh thông qua các quy định chung...", Luật sư Nguyễn Danh Huế, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật Hừng Đông.
Tuy nhiên, chủ xe vẫn có thể bị liên đới chịu trách nhiệm nếu giao xe cho người không đủ điều kiện. Trong trường hợp người lái là nhân viên của một công ty cung cấp dịch vụ, thì công ty đó sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường trước tiên theo Điều 600 Bộ luật Dân sự, sau đó mới có quyền yêu cầu nhân viên của mình hoàn trả.
Sự phức tạp này, cùng với những nguy cơ tiềm ẩn khác như trộm cắp, chiếm đoạt tài sản nếu gặp phải các đối tượng tự phát, cho thấy sự cấp thiết của việc quản lý.
"Thực tế cho thấy dịch vụ này là thiết thực, góp phần thay đổi ý thức của người tham gia giao thông. Tuy nhiên, cần có sự quản lý của ngành chức năng có thẩm quyền để bảo vệ quyền lợi cho các bên", Luật sư Huế nhấn mạnh.
Nhìn ra thế giới, các quốc gia như Hàn Quốc đã có một hệ thống dịch vụ lái xe hộ cực kỳ phát triển và được quản lý chặt chẽ từ những năm 2000. Với các công ty bảo hiểm thậm chí còn cung cấp các gói chuyên biệt cho tài xế lái hộ.
Trao đổi về vấn đề này, ông Đỗ Văn Bằng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Thành phố Hà Nội thẳng thắn nhìn nhận: "Thực tế là chưa có Nghị định hay Thông tư nào quy định cụ thể về việc quản lý và phát triển dịch vụ lái xe hộ.
Đây là một nhu cầu có thật và rất văn minh của xã hội, do đó, việc sớm nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện một hành lang pháp lý rõ ràng là cần thiết để dịch vụ này phát triển một cách chuyên nghiệp, an toàn hơn".