Theo PGS.TS Nguyễn Thị Ngân, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, quan điểm "Dân là gốc" được quán triệt xuyên suốt trong dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.
Khẳng định vai trò chủ thể của nhân dân
Qua nghiên cứu, bà đánh giá thế nào về tính kế thừa và phát triển trong quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn của dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng so với các kỳ Đại hội trước?
Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV Đảng kế thừa thành tựu và kinh nghiệm quý báu của các kỳ Đại hội trước, 40 năm Đổi mới và 35 năm thực hiện Cương lĩnh năm 1991; đồng thời hoạch định tầm nhìn, định hướng chiến lược, bổ sung nhiều nội dung mới phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn hiện nay.
PGS.TS Nguyễn Thị Ngân, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
Một điểm mới quan trọng là việc Đảng xác định "kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về đường lối đổi mới".
Lần đầu tiên, "lý luận về đường lối đổi mới" được xác định là một trong ba bộ phận cấu thành nền tảng tư tưởng của Đảng, thể hiện bước phát triển mới về nhận thức lý luận, bản lĩnh chính trị trong thời kỳ hội nhập, làm phong phú thêm kho tàng lý luận - tư tưởng của cách mạng Việt Nam.
Dự thảo đề ra mục tiêu phát triển ưu tiên hàng đầu là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược: đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Bám sát mục tiêu này, dự thảo đề xuất phương án tăng trưởng GDP đạt từ 10% trở lên giai đoạn 2026 - 2030, coi đây là điều kiện tiên quyết để đạt mục tiêu phát triển, đồng thời đặt ra yêu cầu về quyết tâm, nỗ lực cao của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân.
Theo bà, đâu là những nội dung thể hiện tầm nhìn chiến lược và khát vọng phát triển trong kỷ nguyên mới?
Trước hết là phát triển nhanh, bền vững, lấy khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực chủ yếu; xây dựng mô hình tăng trưởng mới gắn với chuyển đổi số, cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng công nghiệp nền tảng, công nghiệp xanh, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ chất lượng và kinh tế số.
Cùng với phát triển kinh tế, dự thảo nhấn mạnh phát triển giáo dục và nguồn nhân lực chất lượng cao, coi đây là một trong các khâu đột phá chiến lược. Đảng khẳng định nguồn nhân lực chất lượng cao là trụ cột cạnh tranh quốc gia, là động lực then chốt cho phát triển nhanh và bền vững.
Dự thảo cũng đề cao nhiệm vụ phát triển toàn diện văn hóa và con người Việt Nam, coi văn hóa là một trụ cột phát triển ngang tầm với kinh tế, chính trị và xã hội; nhấn mạnh khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần tự cường dân tộc, khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Về thể chế, dự thảo định hướng hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường cạnh tranh minh bạch, công bằng; có cơ chế đột phá để huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực; qua đó mở ra giai đoạn quản trị kinh tế hiện đại, hiệu quả, gắn kết giữa tăng trưởng và phát triển bền vững.
Có thể thấy, quan điểm "Dân là gốc" được quán triệt xuyên suốt trong dự thảo, khẳng định vai trò chủ thể, vị trí trung tâm của nhân dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Phát huy sức sáng tạo, tinh thần tự lực, tự cường của nhân dân được xem là yếu tố then chốt để thúc đẩy công cuộc phát triển đất nước nhanh, bền vững.
Tầm nhìn và sự phát triển tư duy lý luận
Song song với phát triển kinh tế - xã hội, dự thảo nhấn mạnh nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Theo bà, nội dung này có cần phải làm rõ thêm điểm nào?
Nội dung về xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh toàn diện; nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng là điểm nhấn quan trọng trong dự thảo, thể hiện tầm nhìn và sự phát triển tư duy lý luận của Đảng trong giai đoạn mới.
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV xác định: "Xây dựng Đảng thật sự là đạo đức, là văn minh", "Tăng cường tính tiên phong, không ngừng nâng cao trí tuệ, bản lĩnh của Đảng cầm quyền".
Xây dựng Đảng văn minh là nội dung mới, được xác định là một nhiệm vụ chiến lược, có tính hệ thống và cụ thể hoá trong văn kiện đại hội Đảng. Đó là sự kế thừa tư tưởng Hồ Chí Minh, là định hướng thực hành chủ nghĩa xã hội trong đời sống thực tiễn của nhân dân.
Đảng là đạo đức, văn minh cũng chính là thể hiện trình độ phát triển cao và bản chất tốt đẹp của một Đảng chân chính. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của Cách mạng. Dự thảo nhấn mạnh việc nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng là yếu tố quyết định để đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện và thống nhất của Đảng trên mọi mặt, mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Thực tiễn cho thấy, khi cán bộ đảng viên giữ được đạo đức và thực hành văn minh trong cầm quyền, đất nước phát triển ổn định, dân tin và một lòng theo Đảng. Ngược lại, khi đạo đức cán bộ đảng viên suy giảm, tham ô, vụ lợi, chủ nghĩa cá nhân thì niềm tin của nhân dân sẽ giảm sút.
Dự thảo cần làm rõ thêm việc đổi mới, nâng cao chất lượng tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng. Đảng cầm quyền không chỉ là lãnh đạo mà còn là tổ chức thực hiện.
Thực chất là khắc phục bệnh hình thức, xem nhẹ công tác Đảng, buông lỏng vai trò lãnh đạo của Đảng, hoặc sợ trách nhiệm, đùn đẩy, né tránh ở một bộ phận đảng viên, cán bộ.
Nâng cao nhận thức và trách nhiệm cho cấp ủy và cán bộ, đảng viên thấy rõ vai trò của Đảng và tổ chức cơ sở Đảng trong lãnh đạo toàn diện. Tổ chức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nghiên cứu, học tập quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng; xây dựng chương trình, kế hoạch để triển khai thực hiện cho phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và điều kiện cụ thể của cơ quan, đơn vị, địa phương nhằm đưa nghị quyết đi vào thực tiễn và tạo ra sự phát triển bền vững.
Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ
Từ góc độ nghiên cứu và giảng dạy lý luận chính trị, bà có thêm kiến nghị, đề xuất gì nhằm góp phần hoàn thiện dự thảo các văn kiện?
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc", "muôn việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém". Dự thảo đã đề cập tới việc: Đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, đảm bảo thực hiện nghiêm nguyên tắc Đảng lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, thời gian qua, một số nơi chưa làm tốt công tác cán bộ. Đánh giá cán bộ còn là khâu yếu do chưa phản ánh đúng thực chất, thiếu quyết liệt hoặc nể nang, né tránh, ngại đấu tranh. Nhiều cán bộ, cán bộ chủ chốt thiếu tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất sa vào chủ nghĩa cá nhân, tham nhũng quyền lực, lợi ích nhóm, trục lợi chính sách, vi phạm đạo đức, pháp luật làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và mất lòng tin của nhân dân.
Do vậy, đổi mới công tác cán bộ cần thực hiện quyết liệt hơn nữa, để lựa chọn những người tài đức, trung thực, có trách nhiệm cao với Tổ quốc và nhân dân.
Cơ chế giám sát, đánh giá cần phải chặt chẽ, nghiêm khắc hơn. Quy trình bổ nhiệm, đánh giá công bằng và minh bạch, gắn kết chặt chẽ thành tích với khen thưởng, vi phạm với chế tài. Đồng thời, thực hiện nghiêm phê bình và tự phê bình, dám chịu trách nhiệm.
Cảm ơn bà!
