Esports Việt Nam và tiềm năng ngành công nghiệp tỷ đô

Từ các giải đấu mang tính phong trào, Esports (thể thao điện tử) đang chuyển mình mạnh mẽ, mở ra cơ hội lập nghiệp cho người trẻ. Nếu được đầu tư bài bản, Esports hoàn toàn có thể trở thành ngành công nghiệp tỷ đô.

Kiếm hàng chục triệu mỗi tháng

Em Nguyễn Quốc Bảo (22 tuổi, tuyển thủ Liên Quân Mobile) lớn lên trong một gia đình lao động tại Bình Định. Bảo chơi game từ năm lớp 8, nhưng luôn phải giấu bố mẹ vì bị cho là "vô bổ".

Khi lên cấp 3, Bảo thử đăng ký một giải phong trào ở địa phương và bất ngờ giành được hạng nhì. Từ bước ngoặt đó, cậu được một đội bán chuyên tại TP.HCM mời thi đấu.

Năm 2023, Bảo quyết định vào Nam lập nghiệp, vừa học nghề vừa tập luyện Esports. Hai năm sau, em trở thành tuyển thủ của đội chuyên nghiệp, nhận mức lương ổn định khoảng 18 - 22 triệu đồng/tháng, chưa kể thưởng theo giải đấu.

"Em chưa từng nghĩ game lại có thể giúp mình trả tiền thuê trọ, phụ mẹ tiền thuốc cho bà ngoại. Trước kia chơi lén lút, giờ em tự hào vì mình là vận động viên", Bảo chia sẻ.

Với Trần Minh Đức (21 tuổi, tuyển thủ bộ môn PUBG Mobile), hành trình đến với Esports bắt đầu từ việc tránh xa những cám dỗ tuổi teen. Đức từng là học sinh trung bình, hay la cà cùng bạn bè. Một lần được người anh họ giới thiệu PUBG Mobile, Đức đã dần say mê. Nhận thấy khả năng phản xạ nhanh và óc chiến thuật tốt, em đã tự tìm hiểu cách tham gia các giải đấu online.

"Sau giải đấu nghiệp dư đầu tiên em kiếm được 3 triệu đồng tiền thưởng và từ đó em bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc hơn và nộp hồ sơ vào một học viện Esports tại Hà Nội.

Từ đây, em được đào tạo theo quy trình chuyên nghiệp bao gồm bồi bổ dinh dưỡng, thể lực, chiến thuật và tâm lý thi đấu. Hiện nay, thu nhập của em ổn định từ 20 triệu đồng/tháng, bao gồm lương cố định và tiền quảng cáo trong các sự kiện livestream. Gia đình em cũng bất ngờ", Đức cho hay.

Từ đam mê đến sân đấu SEA Games

Khác với hai trường hợp trên, em Lê Tấn Phát (20 tuổi, bộ môn FIFA Online 4) lại bước vào Esports nhờ sự ủng hộ của người thân. Gia đình em Phát kinh doanh nhỏ tại Hà Nội với điều kiện không dư dả nhưng bố mẹ em luôn mong con trai theo đuổi điều mình yêu thích.

Từ năm 17 tuổi, Phát đã tham gia các giải phong trào và liên tục nằm trong top 10 khu vực miền Bắc. Năm 2024, Phát chính thức đầu quân cho một câu lạc bộ chuyên nghiệp và giành suất dự SEA Games 32 trong đội hình đội tuyển trẻ.

"Hiện nay, thu nhập của em từ 15 - 18 triệu mỗi tháng từ lương, giải thưởng và quảng cáo giúp em phụ gia đình trả nợ tiền vay kinh doanh. Esports đã giúp em hiểu trách nhiệm với gia đình. Đó là điều em trân quý nhất khi bước vào con đường này", Phát tâm sự.

Ba câu chuyện trên chỉ là lát cắt nhỏ của hàng nghìn bạn trẻ đang biến đam mê chơi điện tử thành nghề nghiệp. Nhưng điều quan trọng hơn là Esports Việt Nam đang hình thành hệ sinh thái thực sự, nơi người trẻ có cơ hội phát triển nếu được định hướng đúng đắn.

Cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng

Ông Đỗ Việt Hùng, Chủ tịch Hội Thể thao điện tử giải trí Việt Nam (VIRESA) khẳng định, Esports Việt Nam đang đi đúng quỹ đạo của một ngành thể thao và giải trí hiện đại. Lượng người chơi Esports ở Việt Nam hiện có khoảng 20 - 25 triệu người và là một trong những thị trường lớn tại Đông Nam Á.

"Điều quan trọng là phải xóa bỏ định kiến rằng game chỉ là tiêu khiển. Khi vận động viên phải tập luyện 6 - 8 tiếng mỗi ngày, có chế độ dinh dưỡng, có ban huấn luyện và chịu áp lực thi đấu, đó rõ ràng là một nghề.

Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng cần cùng nhau tạo môi trường lành mạnh để lĩnh vực này phát triển. Việt Nam đang có lợi thế về dân số trẻ và nếu được đầu tư bài bản, Esports có thể trở thành một ngành công nghiệp tỷ đô", ông Hùng nhấn mạnh.

Theo bà Nguyễn Thị Hoàng Yến, Phó Cục trưởng Cục Thể dục thể thao Việt Nam, Esports là lĩnh vực có tiềm năng phát triển rất lớn, đặc biệt sau khi được đưa vào hệ thống thi đấu chính thức tại SEA Games 31, SEA Games 32 và cả SEA Games 33 chuẩn bị diễn ra tại Thái Lan.

Sự xuất hiện của Esports đã mở rộng phạm vi của thể thao hiện đại, thu hút mạnh mẽ giới trẻ và tạo động lực thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Thể thao.

Tuy nhiên, để Esports phát triển bền vững, cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng, từ quy định về đào tạo vận động viên, tiêu chuẩn hóa hệ thống giải đấu, bảo đảm môi trường thi đấu an toàn minh bạch, đến việc kiểm soát các sản phẩm game; tăng cường phối hợp giữa doanh nghiệp phát hành game với cơ quan quản lý.

"Chúng tôi định hướng Esports không chỉ phục vụ thi đấu đỉnh cao mà còn trở thành một ngành kinh tế sáng tạo, góp phần thúc đẩy công nghiệp nội dung số. Nhưng đi kèm với đó phải là quản lý chặt chẽ, có trách nhiệm", bà Yến khẳng định.