Gỗ - vật liệu bền vững cho kiến trúc hiện đại

Gỗ không chỉ là vật liệu, mà là một giải pháp. Khi thế giới hướng đến kiến trúc carbon thấp, việc hiểu đúng, khai thác và tái sinh gỗ theo chu trình bền vững sẽ là chìa khóa cho tương lai của ngành Xây dựng.

Ứng dụng vật liệu từ gỗ cho các công trình hiện đại

Mới đây, tại Hà Nội, Sunjin Việt Nam, Ban Quản lý Thiết kế Tập đoàn Sun Group, Wood HUB Vietnam và Tạp chí Kiến trúc (Hội Kiến trúc sư Việt Nam) phối hợp tổ chức Tọa đàm "Gỗ trong kiến trúc công cộng - Vật liệu truyền thống và giải pháp cho tương lai".

Theo TS.KTS Phan Đăng Sơn, Chủ tịch Hội KTS Việt Nam, gỗ - vật liệu truyền thống đang được hồi sinh trong những công trình đương đại, với tinh thần sáng tạo và trách nhiệm với môi trường của KTS.

Sự kiện thu hút sự tham dự của đại diện các trường đại học đào tạo chuyên ngành kiến trúc, nội thất, thiết kế sáng tạo, cùng đông đảo kiến trúc sư (KTS), chuyên gia và sinh viên quan tâm đến vật liệu gỗ và xu hướng kiến trúc bền vững tại Việt Nam.

Phát biểu tại Tọa đàm, TS.KTS Phan Đăng Sơn, Chủ tịch Hội KTS Việt Nam nhấn mạnh: Đây là dịp để giới nghề cùng nhìn lại giá trị của gỗ, vật liệu truyền thống đang được hồi sinh trong những công trình đương đại, với tinh thần sáng tạo và trách nhiệm với môi trường.

"Việc đưa chủ đề gỗ trong kiến trúc công cộng vào đối thoại chuyên sâu là cần thiết trong bối cảnh toàn cầu hướng đến giảm phát thải và phát triển bền vững, đồng thời khẳng định vai trò của các KTS Việt Nam trong việc chuyển hóa giá trị truyền thống thành giải pháp cho tương lai", TS.KTS Phan Đăng Sơn nhận định.

Diễn giả chính tại Tọa đàm là KTS Nicolas Medrano, Giám đốc thiết kế Văn phòng Skidmore, Owings & Merrill (SOM) tại Hồng Kông. Đây là đơn vị thiết kế hàng đầu thế giới với nhiều công trình ứng dụng kết cấu gỗ.

Trong bài trình bày "Why Timber?", KTS Nicolas Medrano đã giới thiệu một số dự án tiêu biểu ứng dụng vật liệu gỗ Timber tại Mỹ như Thư viện Billie Jean King - công trình điển hình ứng dụng heavy timber và triết lý "Do more with less". Trụ sở San Mateo (California) - công trình hành chính đầu tiên tại Mỹ đạt chuẩn Net Zero Energy với kết cấu gỗ tiên tiến. Cầu đi bộ High Line - Moynihan Connector (New York) -biểu tượng của kết nối đô thị xanh và vật liệu carbon thấp. Công trình Queen’s Braid, lấy cảm hứng từ các rào ngang và tổ chim, gỗ được uốn cong, cùng kết cấu chồng lớp và kết nối với nhau bằng các nối thép...

Chia sẻ tại Tọa đàm, KTS Nicolas Medrano mang tới những giải pháp mới trong việc tạo ra các kết cấu gỗ chịu tải trọng cao cho công trình cao tầng, công trình có kết cấu phức tạp như sân vận động. Giải pháp đồng thời tiết kiệm chi phí và thời gian thi công...

Trong phần đối thoại mở sau đó, KTS Nicolas Medrano làm rõ tính năng của vật liệu Timber. Theo đó, đây là vật liệu nhẹ, có nguồn gốc từ gỗ, được xử lý công nghệ tiên tiến giúp cho vật liệu có khả năng chống cháy, chống mối mọt, chịu lực cao, phù hợp với thời tiết, khí hậu...

Vật liệu Timber cho phép thi công cấu kiện tại xưởng, từ đó cấu kiện được vận chuyển và lắp ghép tại công trường. Do vậy thời gian thi công tại công trường rất nhanh, hiệu quả.

Gỗ sử dụng trong vật liệu Timber được khai thác hợp pháp từ các nguồn rừng trồng. Khi một cây gỗ được khai thác thì cũng tại vị trí đó trồng mới cây khác để bảo đảm độ che phủ và sự cân bằng sinh thái trong thiên nhiên.

Theo chu trình, khoảng vài chục năm sau, cây mới trồng sẽ đủ tuổi trưởng thành, lại được khai thác... Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, gỗ được công nhận là vật liệu tái tạo của tương lai.

KTS Nicolas Medrano nhận đinh: "Gỗ không chỉ là một lựa chọn bền vững, đó còn là giải pháp carbon thấp thay thế cho thép và bê tông, có khả năng lưu trữ carbon, góp phần giảm thiểu tác động môi trường của các công trình xây dựng. Giá trị của gỗ không chỉ nằm ở khía cạnh sinh thái, mà còn ở chất cảm tự nhiên chạm đến cảm xúc con người, mang lại cảm giác ấm áp, tĩnh tại và kết nối với thiên nhiên".

"Gỗ không chỉ là vật liệu, mà là một giải pháp. Khi thế giới hướng đến kiến trúc carbon thấp, việc hiểu đúng, khai thác và tái sinh gỗ theo chu trình bền vững sẽ là chìa khóa cho tương lai của ngành Xây dựng".

Để bảo đảm giảm phát thải trong quá trình sử dụng vật liệu, KTS Nicolas Medrano nhấn mạnh nguyên tắc: Ưu tiên sử dụng vật liệu địa phương, nhằm tối ưu hóa vòng đời vật liệu và giảm phát thải trong vận chuyển...

KTS Nicolas Medrano cũng thừa nhận, so với vật liệu thông thường, vật liệu Timber có giá cao hơn.

Gỗ - vật liệu thân thiện với môi trường

Trong phần đối thoại mở, diễn giả và các chuyên gia trong nước đã đưa ra nhiều góc nhìn đa dạng, phản ánh rõ thách thức và tiềm năng của kiến trúc gỗ.

Theo các chuyên gia, gỗ là vật liệu quen thuộc tại Việt Nam. Tuy nhiên, khoảng vài chục năm lại đây, vật liệu gỗ được sử dụng ít hơn bởi nhiều lý do như sự hiểu biết về ứng dụng gỗ trong công trình kiến trúc hiện đại, sự hạn chế về nguồn khai thác gỗ...

Song các chuyên gia cũng cho rằng, không như vật liệu khác, gỗ có thể trồng tái tạo, do vậy đây là vật liệu thân thiện với môi trường. Việc sử dụng vật liệu gỗ còn liên quan đến văn hoá, quan điểm, cách nhìn của người sinh sống ở đó, chứ không chỉ là tính chất vật lý thông thường.

Theo các chuyên gia, Việt Nam cần thêm thời gian để phát triển vật liệu gỗ có tính năng công nghệ cao, phù hợp với khí hậu có độ ẩm cao tại Việt Nam như vật liệu Timber...

Các chuyên gia cũng đề cập đến việc áp dụng kết cấu gỗ tại Việt Nam, chi phí đầu tư, cũng như giải pháp đào tạo nguồn nhân lực thiết kế gỗ...

Các chuyên gia cho rằng, gỗ không chỉ là vật liệu của quá khứ, mà đang trở lại mạnh mẽ như một "ngôn ngữ mới" của kiến trúc hiện đại. Khi công nghệ và tư duy thiết kế tiến bộ cho phép vật liệu phát huy toàn diện ưu thế, gỗ tiếp tục là vật liệu thân thiện với môi trường, trong xây dựng các công trình kiến trúc.