Bộ Xây dựng mới đây đã trình Chính phủ dự thảo Nghị định về phát triển đô thị thông minh, trong đó có 2 điểm đột phá về cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính và phân cấp, phân quyền trong phát triển đô thị thông minh.
Quy định rõ 9 nhóm chính sách
Theo Tờ trình số 103/TTr-BXD, dự thảo nghị định về phát triển đô thị thông minh được ban hành sẽ giúp thống nhất nhận thức chung về phát triển đô thị thông minh, hình thành khung pháp lý để tổ chức triển khai, phát triển đô thị thông minh và phân định trách nhiệm các chủ thể liên quan.
Việc ban hành Nghị định về phát triển đô thị thông minh sẽ hình thành khung pháp lý để tổ chức triển khai, phát triển đô thị thông minh.
Dự thảo Nghị định gồm 10 Chương và 47 Điều, quy định rõ 9 nhóm chính sách.
Thứ nhất, dự thảo Nghị định đưa ra các quy định chung để thống nhất khái niệm, các yêu cầu chung cần đạt được trong phát triển đô thị thông minh. Theo đó, "đô thị thông minh là đô thị lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực cốt lõi để quy hoạch, xây dựng, quản lý và vận hành đô thị, nhằm nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ, bảo đảm môi trường sống an toàn, tiện nghi cho người dân, nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả quản lý của đô thị,thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; hướng tới mục tiêu phát triển đô thị bền vững".
Thứ hai, quy định về định hướng, đề án, kế hoạch phát triển đô thị thông minh và quy hoạch đô thị thông minh. Thứ ba là quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn, khả năng tương tác và an toàn, an ninh thông tin đô thị thông minh.
Thứ tư, quy định về phát triển hạ tầng số và hạ tầng kỹ thuật đô thị thông minh. Thứ năm là quy định về phát triển hạ tầng đổi mới sáng tạo và thử nghiệm có kiểm soát.
Thứ sáu là quy định về phát triển tòa nhà, khu đô thị và dịch vụ, tiện ích thông minh. Thứ bảy là quy định về quản trị, điều hành đô thị thông minh.
Thứ tám là quy định về nguồn lực và đầu tư phát triển đô thị thông minh. Thứ chín là quy định về tổ chức thực hiện phát triển đô thị thông minh.
Nghị định này áp dụng đối với các thành phố, tỉnh, khu vực đô thị thuộc thành phố, tỉnh, cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan đến phát triển đô thị thông minh.
Cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính
Một trong những điểm đột phá của dự thảo nghị định là cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính.
Theo đó, dự thảo nghị định quy định nội dung Đề án phát triển đô thị thông minh cấp tỉnh phải xác định nhiệm vụ xây dựng các kế hoạch cụ thể để triển khai đề án theo ngành, lĩnh vực, khu vực, bao gồm cả kế hoạch phát triển đô thị thông minh cho các đơn vị hành chính cấp dưới khi cần thiết.
Các nhiệm vụ do cấp tỉnh sẽ thực hiện trên địa bàn liên phường, xã hoặc nhiệm vụ do cấp xã tự thực hiện.
Nghị định sẽ góp phần cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong phát triển đô thị thông minh.
Quy định này nhằm giảm thiểu thủ tục, rút ngắn thời gian và công việc của các tổ chức/chính quyền cấp xã, đồng thời giảm chi phí lập kế hoạch phát triển đô thị thông minh cấp xã.
Dự thảo nghị định cũng quy định hồ sơ, trình tự phê duyệt, điều chỉnh đề án phát triển đô thị thông minh tỉnh, thành phố do UBND cấp tỉnh quy định để tránh lúng túng, tùy tiện trong quá trình thực hiện.
Trước đó, tại hội nghị tham vấn xây dựng Nghị định về phát triển đô thị thông minh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn nhận định: "Việc xây dựng Nghị định được đánh giá là cực kỳ quan trọng để thực hiện mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một quốc gia có hệ thống đô thị hiện đại, bền vững, xanh, thông minh, đáng sống. Việc ban hành Nghị định sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và chất lượng cuộc sống”.
Chứng nhận khu đô thị thông minh để bảo đảm mức độ cam kết dịch vụ của chủ đầu tư khu đô thị với khách hàng, bảo đảm quyền và lợi ích của người dân khi tiếp nhận sử dụng. Các chủ đầu tư đã và đang đề nghị các tổ chức độc lập đánh giá, công bố chất lượng dịch vụ của khu đô thị thông minh.
Do đó, dự thảo Nghị định quy định theo hướng đây không phải là thủ tục hành chính, không phải là điều kiện kinh doanh. Nhà nước chỉ xác định trách nhiệm của tổ chức thực hiện đánh giá, công nhận. Việc đánh giá, công nhận là thỏa thuận dân sự giữa chủ đầu tư với tổ chức thực hiện đánh giá.
Trong khi đó, việc đánh giá mức độ trưởng thành theo các cấp độ là một trong những cơ sở để các đô thị rà soát, xem xét, định hướng nhiệm vụ, giải pháp cho từng giai đoạn. Đây không phải là thủ tục hành chính, không phải là điều kiện cần có xác nhận để thực hiện các bước tiếp theo. Một đô thị có thể lựa chọn phát triển một số nội dung ở cấp độ cao hơn so với các nội dung khác.
Các tổ chức trong xã hội được cung cấp dịch vụ đánh giá, công nhận và chịu trách nhiệm về kết quả công bố của mình. Mô hình này tương tự việc công nhận công trình xanh cũng do nhiều tổ chức khác nhau cung cấp dịch vụ đánh giá, chứng nhận.
Tăng cường phân quyền, phân cấp
Một trong những điểm đột phá khác của dự thảo nghị định về phát triển đô thị thông minh là tăng cường phân quyền, phân cấp.
Trong trường hợp cần thiết để chỉ đạo, triển khai định hướng phát triển đô thị thông minh quốc gia, Thủ tướng Chính phủ sẽ thành lập Tổ chức liên ngành để điều phối hoạt động phát triển đô thị thông minh của các tỉnh, thành phố và các bộ, ngành Trung ương.
Nghị định sẽ tăng cường phân cấp, phân quyền cho các bộ, ngành và địa phương trong phát triển đô thị thông minh.
Trong khi đó, Bộ Xây dựng là cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm trước Chính phủ về quản lý nhà nước đối với phát triển đô thị thông minh; chủ trì xây dựng định hướng phát triển đô thị thông minh quốc gia; hướng dẫn lồng ghép đô thị thông minh vào quy hoạch, hạ tầng kỹ thuật; chủ trì, hướng dẫn các quy chuẩn, tiêu chuẩn, tiêu chí về phát triển đô thị thông minh theo thẩm quyền.
Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm về quản lý nhà nước đối với các lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong đô thị thông minh; chủ trì xây dựng hệ thống quy chuẩn,tiêu chuẩn, Khung kiến trúc ICT; hướng dẫn về Bản sao số và các cơ chế thử nghiệm có kiểm soát.
Bộ Công an chủ trì, chịu trách nhiệm về công tác bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu trong phát triển đô thị thông minh.
UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm toàn diện về tổ chức triển khai phát triển đô thị thông minh trên địa bàn; xây dựng, phê duyệt và triển khai đề án phát triển đô thị thông minh của địa phương; rà soát, kiểm tra và có biện pháp bảo đảm tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn, quy định về an toàn, an ninh thông tin, trách nhiệm cung cấp dữ liệu liên thông theo quy định.
Ngoài ra, UBND cấp tỉnh phải ban hành kế hoạch phát triển đô thị thông minh; chỉ đạo xây dựng hạ tầng, cơ sở dữ liệu dùng chung và cung cấp dịch vụ thông minh; tổ chức thực hiện các cơ chế thí điểm và ưu đãi đầu tư trên địa bàn.