Diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025 đã thảo luận 3 nội dung quan trọng: Đổi mới sáng tạo là động lực phát triển đô thị thông minh; xây dựng đô thị thích ứng biến đổi khí hậu; quy hoạch và quản trị đô thị hiện đại để phát triển bền vững.
Đổi mới sáng tạo là động lực phát triển đô thị thông minh
Tại phiên toàn thể diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025, chiều 5/11, phát biểu tổng kết hội thảo chuyên đề "Đổi mới sáng tạo - Động lực phát triển đô thị thông minh Việt Nam", ông Đặng Việt Dũng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam nhận định, phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn bứt tốc, thể hiện sự chuyển đổi mạnh mẽ trong tư duy nhận thức và tổ chức thực hiện.
Ông Đặng Việt Dũng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam khẳng định, đổi mới sáng tạo là động lực phát triển đô thị thông minh.
Việc lựa chọn đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ và chuyển đổi số là động lực phát triển đô thị thông minh cho thấy sự quán triệt và chủ động đưa tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW năm 2024 của Bộ Chính trị về "Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia" vào thực tiễn.
Theo ông Đặng Việt Dũng, hội thảo đã thống nhất một số định hướng. Thứ nhất, phát triển đô thị thông minh là bài toán tổng thể về kinh tế - xã hội, ứng dụng công nghệ để tối ưu quản lý đô thị, nâng cao chất lượng sống và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Quá trình này dựa trên "bộ tứ trụ cột": Khoa học công nghệ - đổi mới sáng tạo; thể chế đi trước mở đường; kinh tế tư nhân tiên phong trong ứng dụng, chuyển giao công nghệ và phát triển hạ tầng số; hợp tác quốc tế để tiếp cận công nghệ và kinh nghiệm mới.
Thứ hai, sau 7 năm triển khai thí điểm theo Quyết định số 950/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025 và định hướng đến năm 2030, Việt Nam đã đạt nhiều kết quả nổi bật về quy hoạch, quản lý và tiện ích đô thị thông minh dựa trên dữ liệu liên thông; từng bước hình thành chính quyền số, xã hội số và công dân số. Những bài học này cần tiếp tục phát huy trong giai đoạn bứt phá tiếp theo.
Thứ ba, đổi mới sáng tạo chỉ trở thành động lực thực chất khi đảm bảo thể chế, con người, hạ tầng, công nghệ và nguồn lực đồng bộ.
Ông Đặng Việt Dũng kiến nghị tạo ra môi trường thuận lợi cho nghiên cứu, sáng tạo, triển khai thí điểm có kiểm soát theo Nghị định 269/2025/NĐ-CP về phát triển đô thị thông minh, xây dựng sổ tay hướng dẫn đô thị thông minh, dữ liệu mở kết nối - an toàn, nguồn nhân lực sáng tạo và cơ chế tài chính phù hợp, cùng một hệ sinh thái hợp tác có sự tham gia của người dân.
Thứ tư, cần đổi mới mô hình quản trị đô thị, chuyển từ quản lý hành chính sang quản trị phát triển theo 7 nguyên tắc cốt lõi; điều hành theo thời gian thực, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), phân cấp, phân quyền trên nền tảng số, bảo đảm an toàn thông tin và dữ liệu mở.
Thứ năm, công nghệ lõi là thành phần không thể tách rời của đô thị. Trong đó, AI như "bộ não", IoT là "hệ thần kinh", điện toán đám mây và trung tâm dữ liệu là "bộ nhớ". Điều này đòi hỏi dữ liệu đúng - đủ - sạch - sống - thống nhất và kết nối đồng bộ, hệ thống hạ tầng số phủ kín và an toàn, nhân lực có năng lực vận hành.
Thúc đẩy mô hình phát triển đô thị có khả năng thích ứng
Phát biểu tổng kết hội thảo chuyên đề "Đô thị an toàn và thích ứng biến đổi khí hậu hướng tới tăng trưởng xanh, bền vững", bà Michaela Baur, Giám đốc quốc gia, Tổ chức hợp tác quốc tế Đức (GIZ) tại Việt Nam nhấn mạnh, các chia sẻ tại hội thảo cho thấy sự quan tâm sâu sắc đối với định hướng phát triển đô thị an toàn, bền vững trước tác động ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu.
Bà Michaela Baur nhận định, Việt Nam cần thúc đẩy mô hình phát triển đô thị có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.
Theo bà Michaela Baur, các ý kiến tại hội thảo đã tập trung vào những vấn đề then chốt như: Yêu cầu lồng ghép yếu tố khí hậu và quản trị rủi ro vào quy hoạch đô thị; bảo đảm hạ tầng kỹ thuật có khả năng chống chịu; nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các cấp chính quyền với cộng đồng dân cư trong công tác phòng, chống và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai.
Các đại biểu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện đồng bộ các giải pháp, từ hoàn thiện cơ chế chính sách, đầu tư phát triển hạ tầng thiết yếu đến tăng cường thông tin, truyền thông để người dân chủ động tham gia.
Đại diện GIZ ghi nhận các phân tích và khuyến nghị cho thấy rõ nỗ lực của cơ quan quản lý Trung ương và địa phương trong việc xây dựng định hướng phù hợp với thực tiễn của từng đô thị.
Những nội dung được trao đổi cũng thể hiện sự đồng thuận cao trong việc cần thiết thúc đẩy mô hình phát triển đô thị có khả năng thích ứng, đặt con người vào vị trí trung tâm, đảm bảo an toàn sống cho cộng đồng, đặc biệt tại khu vực dễ bị tổn thương bởi biến đổi khí hậu.
Bà Michaela Baur đánh giá, để hiện thực hóa mục tiêu này, các đô thị cần tiếp tục tăng cường tiếp cận khoa học, có kế hoạch triển khai cụ thể, chú trọng huy động các nguồn lực trong nước và quốc tế nhằm phát triển những dự án phù hợp, thiết thực với đời sống người dân.
Các nội dung được thảo luận tại hội thảo cần sớm được nghiên cứu, cụ thể hóa hơn nữa, tạo nền tảng để triển khai các chương trình và hoạt động trong thời gian tới.
Bà Michaela Baur khẳng định, GIZ sẽ luôn đồng hành cùng Bộ Xây dựng và các cơ quan liên quan trong nỗ lực tăng cường khả năng chống chịu của đô thị Việt Nam trước biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát triển thịnh vượng, xanh và bền vững.
Sớm hoàn thiện thể chế về quy hoạch và quản trị đô thị hiện đại
Phát biểu tổng kết hội thảo chuyên đề "Quy hoạch và quản trị đô thị hiện đại, nâng cao chất lượng sống đô thị Việt Nam", ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho biết, hội thảo đã tập trung làm rõ 3 nhóm vấn đề lớn.
Ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam kiến nghị, cần sớm cập nhật, bổ sung Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Nhà ở, Luật Đất đai và các văn bản liên quan.
Thứ nhất là quy hoạch đô thị trong bối cảnh mới khi đất nước thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Điều này đòi hỏi phải điều chỉnh Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn vừa được ban hành vào năm 2024, cần lồng ghép phát triển đô thị - nông thôn, coi đây là quá trình thống nhất trong quy hoạch không gian lãnh thổ.
Thứ hai là quản trị đô thị hiện đại trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, phân cấp, phân quyền rõ ràng, phù hợp với yêu cầu chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.
Thứ ba là cải tạo đô thị phù hợp với nhu cầu của người dân và ứng phó với biến đổi khí hậu ngày càng biến đổi khó lường, khắc nghiệt.
Hội thảo thẳng thắn chỉ ra những vướng mắc về cơ chế, chính sách và đề xuất nhiều hướng đi mới, trong đó nhấn mạnh vào cơ chế đặc thù cho cải tạo đô thị, Nhà nước đóng vai trò điều phối, doanh nghiệp là động lực triển khai, còn người dân là chủ thể trung tâm của quá trình này.
Hội thảo cũng kiến nghị cần sớm cập nhật, bổ sung Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Nhà ở, Luật Đất đai và các văn bản liên quan; nghiên cứu ban hành Luật Quản lý phát triển đô thị phù hợp với việc triển khai Nghị quyết số 06/NQ-TW của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý, phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị định số 268/NQ-CP của Chính phủ về triển khai thực hiện, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Phát biểu tổng kết Diễn đàn, ông Nguyễn Tường Văn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết: Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng cùng với các bộ, ngành, địa phương sẽ tiếp tục nỗ lực triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp, trong đó chú trọng triển khai thực hiện 5 nhiệm vụ trọng tâm.
Một là, hoàn thiện thể chế và chính sách phát triển đô thị bền vững.
Hai là, rà soát, điều chỉnh quy hoạch hệ thống đô thị - nông thôn và xây dựng, triển khai Chương trình phát triển đô thị quốc gia.
Ba là, xây dựng nền tảng dữ liệu đô thị quốc gia.
Bốn là, thúc đẩy đô thị xanh, đô thị thông minh và khả năng chống chịu.
Năm là, phát triển nguồn nhân lực và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đô thị.