KTS Trần Huy Ánh: Cần giữ bản sắc phố cổ khi thiết kế quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục

Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục, sát Hồ Gươm vừa được chỉnh trang bước đầu, song nhiều hạng mục mới vẫn gây tranh luận, nhất là thiết kế màn hình LED và cách tổ chức không gian công cộng trung tâm Thủ đô.

Trước vấn đề này, phóng viên Báo Xây dựng đã có cuộc trao đổi với KTS Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội KTS Hà Nội, để lắng nghe góc nhìn chuyên môn về ý tưởng thiết kế quảng trường này.

Theo KTS Trần Huy Ánh, việc phá bỏ "Hàm cá mập" đã mở ra một cơ hội quý để Hà Nội trả lại không gian công cộng quý giá cho người dân.

Sự thay đổi "đột phá" nhưng cũng đầy tranh luận

Thưa ông, việc phá bỏ tòa "Hàm cá mập" để mở rộng quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục vừa qua đã tạo ra nhiều ý kiến khác nhau. Quan điểm của ông thế nào về vấn đề này?

Theo tôi thì vị trí này vốn rất nhạy cảm, nằm ở giao điểm giữa Hồ Gươm và phố cổ. Việc Hà Nội quyết định phá bỏ tòa "Hàm cá mập" trả lại không gian công cộng là bước đi mang tính lịch sử, thể hiện tư duy ưu tiên giá trị văn hóa, cộng đồng hơn lợi ích kinh tế ngắn hạn.

Nhờ vậy, khu vực trở nên thoáng đãng hơn. Gió từ hồ lưu thông vào phố cổ. Trật tự đô thị được lập lại khi bãi xe nhếch nhác và phần cơi nới tùy tiện được xử lý.

Tuy nhiên, vì thực hiện trong bối cảnh gấp rút, nhiều hạng mục còn tình thế, chưa đủ nghiên cứu sâu, dẫn đến dư luận băn khoăn, nhất là quanh thiết kế màn hình LED và cách tổ chức quảng trường. Tôi cho rằng cần nhìn nhận công bằng, ghi nhận những nỗ lực đã làm được, đồng thời tiếp tục hoàn thiện.

Việc thiết kế quảng trường ở vị trí đặc biệt, ngay sát Hồ Gươm, giữa trung tâm phố cổ Hà Nội cần chú ý những yếu tố gì để không phá vỡ cảnh quan, bản sắc kiến trúc truyền thống, thưa ông?

Điều cốt lõi là phải tôn trọng ngữ cảnh lịch sử - văn hóa của Hồ Gươm và phố cổ. Quảng trường không được biến thành một "sân khấu hiện đại" lạc lõng, mà cần hòa nhập với cảnh quan, mái nhà, cây xanh xung quanh.

Quảng trường là nơi dành cho cộng đồng, phải tổ chức linh hoạt để người dân có thể ngồi nghỉ, vui chơi, tổ chức sự kiện. Các tiện ích như ghế, chậu cây, thảm cỏ nên được thiết kế theo mô-đun, dễ di chuyển, để không gian biến đổi theo từng nhu cầu.

Nếu không, quảng trường sẽ chỉ là một mặt phẳng để nhìn ngắm, chứ chưa trở thành "không gian sống".

Vậy cần tổ chức, thiết kế khu vực này ra sao để vừa đáp ứng nhu cầu hiện đại, vừa không "lạc điệu" với không gian lịch sử - văn hóa quanh Hồ Gươm?

Tôi cho rằng màn hình LED chỉ là giải pháp tình thế, rẻ tiền, ngắn hạn. Cần thay thế bằng những cấu trúc khác có giá trị nghệ thuật giá trị, bền vững, thân thiện hơn... Cụ thể thế nào thì cần qua một cuộc thi tuyển phương án kiến trúc rộng rãi, công bằng, xứng đáng với sự mong đợi của người dân Hà Nội và cả nước.

KTS Trần Huy Ánh nhấn mạnh, quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục phải là nơi người dân tìm thấy sự thoải mái, tự hào và tình yêu với Thủ đô.

Cần lắng nghe phản hồi thực tế để quảng trường trở thành không gian sống

Từ góc nhìn của một KTS, ông có khuyến nghị gì với đơn vị tư vấn và chính quyền thành phố trong việc tiếp tục hoàn thiện giai đoạn sau, để quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục thực sự trở thành một điểm nhấn hài hòa, bền vững và gần gũi với người dân?

Theo tôi, trước hết, cần tham vấn rộng rãi ý kiến chuyên gia và người dân. Quảng trường nằm ở "trái tim" Hà Nội, nên mỗi quyết định đều tác động lớn đến cộng đồng. Nếu có thể, nên tổ chức triển lãm, tọa đàm công khai để lắng nghe nhiều góc nhìn, nhất là của giới trẻ - những chủ nhân tương lai của thành phố.

Thứ hai, cần thiết kế theo từng phân khu chức năng rõ ràng: không gian đi bộ - nghỉ ngơi - cây xanh - không gian tổ chức sự kiện… nhưng vẫn có khả năng "biến hình" linh hoạt. Như vậy, quảng trường vừa đáp ứng nhu cầu hàng ngày, vừa phục vụ lễ hội, sự kiện lớn.

Cuối cùng, phải có giai đoạn giám sát sau khi đưa vào sử dụng. Chỉ khi theo dõi thực tế người dân có dùng không, có hài lòng không thì mới biết cần điều chỉnh thêm gì. Đây là điều nhiều dự án đô thị trước đây còn thiếu.

Trân trọng cảm ơn ông!