Khi đợt gió mùa Đông Bắc đầu tiên tràn về, nhiều bệnh viện ghi nhận tăng bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ, nhồi máu cơ tim, viêm phổi cấp... đặc biệt ở người cao tuổi.
Người cao tuổi đối mặt viêm phổi cấp vì lạnh
Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, cụ P.T.M (90 tuổi, ở Hà Nội) được người nhà đưa đến viện trong tình trạng mệt lả, khó thở, ho húng hắng, ăn uống kém. Người nhà cho biết, trước đó một ngày, cụ tắm nước ấm vào chiều tối khá lâu rồi trượt ngã trong nhà vệ sinh. Hôm sau, thấy cụ mệt nhiều, khó thở nên gia đình vội đưa đến bệnh viện. Qua thăm khám, xét nghiệm, các bác sĩ xác định cụ bị viêm phổi nặng, phải điều trị tích cực và theo dõi sát sao.
Bệnh nhân cao tuổi mắc viêm phổi trong ngày lạnh đầu mùa được điều trị tại BV Bệnh nhiệt đới Trung ương.
Cũng tại đây, cụ N.T.L (94 tuổi, ở Hà Nội) nhập viện với sốt cao 39°C, ho nhiều, đờm đặc, khó thở. Bệnh nhân vốn mắc tai biến mạch máu não, yếu nửa người, gãy cổ xương đùi, nằm liệt giường hơn 2 năm. Hai ngày trước khi nhập viện, cụ L sốt, ho, uống thuốc hạ sốt tại nhà không đỡ. Khi vào viện, bác sĩ ghi nhận đờm trắng đục, chỉ số SpO₂ tụt còn 85%, phổi có viêm và tràn dịch màng phổi hai bên. Cụ L được bác sĩ chỉ định điều trị kháng sinh phổ rộng, thuốc giãn phế quản, hỗ trợ hô hấp bằng oxy lưu lượng cao và hút đờm tích cực để làm sạch đường thở, giảm nguy cơ suy hô hấp .
TS. Vũ Minh Điền, Phó Trưởng khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: "Khi thời tiết chuyển lạnh, người cao tuổi là nhóm có nguy cơ cao mắc các bệnh do giảm sức đề kháng và rối loạn điều hòa thân nhiệt. Người già có hệ miễn dịch yếu, các cơ quan đã lão hóa, dễ bị tác động bởi thay đổi thời tiết. Chỉ cần tắm muộn, gặp gió lạnh hay thay đổi nhiệt độ đột ngột cũng có thể khiến bệnh bùng phát".
BS Điền cho biết thêm, mùa lạnh là thời điểm nhiều bệnh lý ở người cao tuổi dễ tái phát hoặc trở nặng. Trong đó, viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện và tử vong. Không khí lạnh, khô khiến niêm mạc đường hô hấp bị kích thích, phản xạ ho yếu, đờm khó khạc nên dễ nhiễm khuẩn.
"Người cao tuổi cần được quan tâm đặc biệt trong mùa đông. Giữ ấm, ăn đủ, ngủ ngon, vận động hợp lý là những biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để phòng bệnh. Khi có các dấu hiệu như khó thở, ho kéo dài, sốt, mệt mỏi… cần đến cơ sở y tế khám sớm, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, vì bệnh có thể diễn tiến nhanh và nặng hơn ở người già", BS Điền khuyến cáo.
Thời tiết trở lạnh là tác nhân khiến gia tăng viêm phổi, đột quỵ ở người cao tuổi.
"Sát thủ" đột quỵ mùa đông
Những ngày gần đây, tại Bệnh viện Thanh Nhàn cũng tiếp nhận nhiều ca đột quỵ nhập viện. Ông N.V.N (60 tuổi, Hà Nội) vừa thoát cửa tử nhờ kịp thời nhập viện và được ê kíp bác sĩ can thiệp tái thông dòng máu lên não. Được biết, bệnh nhân xuất hiện các dấu hiệu hoa mắt, chóng mặt, khó nói sau chầu bia và được gia đình cho nhập viện. Chỉ 1 giờ sau nhập viện, bệnh nhân đột ngột xuất hiện sụp mí, yếu liệt nửa người trái, nói khó, cơ lực chỉ còn 2/5. Kết quả chụp mạch não cho thấy bệnh nhân tắc cấp động mạch thân nền. Nhờ can thiệp kịp thời, bệnh nhân hồi phục nhanh chóng.
Theo ThS. BS Nguyễn Văn Thuyên, khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Thanh Nhàn, thời tiết trở lạnh là tác nhân gây co thắt mạch não, tăng huyết áp đột ngột, nhất là ở người cao tuổi có bệnh nền tim mạch, tăng huyết áp, hút thuốc hoặc lạm dụng rượu bia.
BS Nguyễn Huy Hoàng, thành viên Hội Y học dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam cũng nhận định, "trong các đợt gió mùa mạnh, ta thấy 3 vấn đề "đồng hành" với nhau, đó là co mạch ngoại biên làm tăng sức cản, huyết áp tăng vọt theo nhịp sinh học buổi sáng và độ nhớt máu cao hơn gây nên các cơn đột quỵ.
Điều đáng nói đột quỵ không chỉ xảy đến với người già mà chúng tôi gặp không ít ca đột quỵ ở người trẻ (dưới 45 tuổi) vào mùa lạnh, thường liên quan đến bóc tách động mạch cảnh/đốt sống. Nó có thể xuất hiện sau một hành động đột ngột như xoay cổ mạnh, ho mạnh, hắt hơi dữ dội, hoặc thậm chí là sau khi tắm nước quá nóng rồi bước ra hành lang lạnh. Triệu chứng ban đầu có thể chỉ là đau cổ hoặc đau đầu dữ dội một bên, sau đó mới xuất hiện yếu tay chân, nói khó".
BS Hoàng cho biết thêm, nhiều yếu tố tưởng như vô hại lại làm tăng nguy cơ đột quỵ mùa lạnh như chứng ngưng thở khi ngủ; Hút thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử; lạm dụng thuốc thông mũi; hay uống ít nước khiến máu cô đặc lại…
Để phòng bệnh, BS Hoàng khuyến cáo, bệnh nhân cần giữ ổn định huyết áp nền bằng việc uống thuốc đều đặn, tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc. Đo và ghi chép huyết áp 5-7 ngày liên tục trong mỗi đợt rét; Giảm muối ăn.
Đặc biệt lưu ý quy quy tắc F.A.S.T khi thấy các dấu hiệu như méo miệng, khó phát âm, liệt nhẹ tay cần ngay lập tức gọi 115, đưa tới cơ sở y tế có chuyên môn điều trị đột quỵ. Tuyệt đối không cạo gió, chích máu đầu ngón tay hay tự ý cho uống bất cứ loại thuốc nào.