Nhà báo Trần Hồng: Người kể chuyện bằng ảnh về mẹ Việt Nam Anh hùng

Hơn bốn thập kỷ cầm máy, đại tá, nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Hồng đã dành cả sự nghiệp để khắc họa chân dung các mẹ Việt Nam Anh hùng qua những khuôn hình thấm đẫm nhân văn. Mỗi bức ảnh ông chụp không chỉ đơn thuần là một khoảnh khắc.

Cơ duyên đặc biệt với "Chân dung mẹ"

Ngay từ những bước chân đầu tiên trên con đường báo chí, nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Hồng đã chạm đến một đề tài thiêng liêng, nơi trái tim và nghề nghiệp hòa quyện: Chân dung những người mẹ Việt Nam.

Trần Hồng sinh năm 1947, quê ở Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Năm 1968, ông nhập ngũ, trở thành lính thông tin thuộc Đoàn 559 Bộ đội Trường Sơn. Một năm sau (1969), ông được điều động ra Bắc theo học khóa Báo chí đầu tiên tại Trường Tuyên huấn Trung ương (Học viện Báo chí và Tuyên truyền).

Năm 1973, sau khi tốt nghiệp, ông về công tác tại Báo Quân đội Nhân dân. Sau đó, ông còn may mắn là phóng viên quân đội được biệt phái sang làm báo ảnh tại Thông tấn xã Việt Nam trong 8 năm liền. Hơn 40 năm gắn bó với nghề báo, ngoài đề tài người lính, ông còn dành đam mê với chủ đề người mẹ, người phụ nữ Việt Nam.

Đề tài "Chân dung mẹ" đã theo đuổi đại tá, nhà báo Trần Hồng từ những ngày đầu bước chân vào làm báo cho đến tận bây giờ. Cơ duyên bắt đầu từ chuyến về phép 15 ngày với mẹ ông ở quê.

Một lần được mẹ gội đầu, ông chợt nhận ra niềm vui bình dị, giản đơn trong ánh mắt mẹ khi được chăm sóc con. Từ đó, ông trăn trở về những người mẹ Việt Nam đã không còn có được niềm vui nhỏ nhoi ấy vì con của họ đã hy sinh nơi chiến trường và mãi mãi không trở về.

Và thế là kể từ đó, góc máy của nhà báo Trần Hồng bắt đầu "bén duyên" với chân dung các mẹ Việt Nam Anh hùng.

Trong hành trình hơn 40 năm theo đuổi công việc làm báo, đam mê chụp ảnh chân dung người mẹ, ông đã gặp vô số những câu chuyện xúc động.

"Trong một chuyến đi công tác, tôi vẫn nhớ như in hình ảnh một bà mẹ ở tỉnh Hà Bắc (cũ) đội chiếc nón rách, một mình liêu xiêu giữa cánh đồng. Tôi rất ấn tượng về hình ảnh đó nên xuống xe khách xin chụp. Đến khi trò chuyện, tôi mới biết bà là mẹ có người con duy nhất là liệt sỹ", nhà báo Trần Hồng nhớ lại.

Đặc điểm nổi bật ở bức ảnh chân dung mẹ mà nhà báo Trần Hồng chụp đều là những hình ảnh trung thực, ở những góc máy rất đặc biệt, luôn truyền đến người xem cảm hứng sâu sắc, khơi gợi nhiều điều nội tâm người mẹ.

Trong sự nghiệp của mình, nhà báo Trần Hồng đã có những bức ảnh gây xúc động mạnh mẽ đối với công chúng. Trong đó, tiêu biểu phải kể đến tác phẩm "Đợi con về" chụp mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thứ (Quảng Nam), người mẹ có 9 người con là liệt sĩ ngồi trước mâm cơm với 9 chiếc bát và đũa bày ra trước mặt để tưởng nhớ các con. Bức ảnh toát lên sự cô đơn vĩ đại của người mẹ đã hiến dâng cả 9 người con cho đất nước.

Một câu chuyện khác không kém phần xúc động là về mẹ Nguyễn Thị Khánh ở xã Bình Sơn, huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang, người có 7 người con là liệt sĩ.

Khi mẹ Khánh được Sư đoàn 4 xây tặng căn nhà tình nghĩa, Trần Hồng đã đến thăm. Ông chứng kiến cảnh mẹ ngồi một mình với mâm cơm chỉ có một con cá khô. Khi thấy Trần Hồng mặc quân phục bước vào, mẹ Khánh ngỡ con mình trở về, đã òa lên khóc và chạy ra đón con.

"Khoảnh khắc đó khiến tôi không cầm được nước mắt và sau đó, tôi chụp được bức ảnh mẹ Khánh với ánh mắt đang mong con trở về trong nỗi buồn sâu thẳm", nhà báo Trần Hồng tâm sự.

Tôn vinh người phụ nữ Việt Nam

Với hơn 40 năm gắn bó với máy ảnh, nghề báo, làm nhiệm vụ của một phóng viên ảnh, một nghệ sĩ nhiếp ảnh, Trần Hồng đã ghi dấu ấn sâu sắc trong lĩnh vực báo chí, nhiếp ảnh nước nhà. Tính đến nay, ông đã thực hiện được hơn chục cuộc triển lãm ảnh về đề tài người mẹ Việt Nam và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, đồng thời cũng xuất bản nhiều cuốn sách ảnh cùng chủ đề.

Đáng chú ý là bộ ảnh chân dung mẹ Việt Nam Anh hùng gồm 90 bức ảnh, đã được Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức triển lãm ấn tượng vào năm 2020 và sau đó được đưa vào Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.

Đồng thời, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 3 đã tiếp nhận và công nhận 111 tác phẩm ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp và 81 bức chân dung mẹ Việt Nam là tài sản quốc gia.

Với nhà báo Trần Hồng, mỗi bà mẹ Việt Nam đều vĩ đại và đáng được tôn vinh, dù là một bà mẹ bình thường, một vị giáo sư, một nữ anh hùng hay các mẹ Việt Nam Anh hùng.

Dù đã ở tuổi ngoài 70, nhưng bất kể khi nào có cơ hội, ông lại cầm máy ghi lại những khoảnh khắc của những người mẹ. Trong mỗi chân dung mẹ, ông đều thấy hình ảnh của mẹ mình, lòng ông luôn trào dâng cảm xúc. Những cảm xúc về mẹ trong ông không bao giờ vơi cạn và luôn dành sự nâng niu, trân trọng từng bức hình.

Những tác phẩm của ông không chỉ là những bức ảnh mà còn là những câu chuyện về tình yêu, sự hy sinh và những nỗi đau thầm lặng của những người mẹ Việt Nam, những người đã làm nên sự vĩ đại của dân tộc.

Trong mắt các đồng nghiệp, nhà báo Trần Hồng luôn nhận được tình cảm yêu mến, quý trọng bởi sự say mê nghề nghiệp và luôn tâm huyết, trách nhiệm với công việc. Là một nhà văn, nhà báo, từng có nhiều lần tiếp xúc, làm việc với Đại tá, nhà báo Trần Hồng, nhà văn Hạ Ly chia sẻ, trong thời gian làm báo chị cũng đã từng dự nhiều cuộc triển lãm ảnh, trong đó có những bức ảnh của nhà báo Trần Hồng.

"Tôi thường đứng lặng đi trước những bức ảnh chân dung về những người mẹ Việt Nam Anh hùng. Ở mỗi bức ảnh không chỉ có bố cục tốt, ánh sáng trong, mà là cảm xúc có trong mỗi bức ảnh, như nói lên được nỗi buồn, nỗi cô đơn, sự chờ đợi đến khắc khoải già nua,...hay cả niềm vui đều được nhà báo Trần Hồng khắc họa trên đôi mắt của những người Mẹ. Những đôi mắt ấy khiến cho người xem như được "bơi" trong vùng cảm xúc vô cực, không chạm đáy", nhà văn Hạ Ly tâm sự.

Theo nhà văn Hạ Ly, mỗi bức ảnh như một câu chuyện đời được nhà báo Trần Hồng kể lại bằng sự cảm thông, mến mộ và cả thương xót bởi những vết thương chiến tranh còn mãi ở nơi những người mẹ, người phụ nữ Việt Nam giản dị và phi thường.

"Những tác phẩm và dấu ấn, cùng những kinh nghiệm mà Đại tá, nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Hồng để lại hẳn sẽ truyền lại động lực rất nhiều cho các thế hệ phóng viên trẻ", nhà văn Hạ Ly bộc bạch.