Trong lộ trình Net Zero đến năm 2050, Petrovietnam đang chuyển hóa “di sản dầu khí” thành động lực then chốt, vừa bảo đảm an ninh năng lượng, vừa dẫn dắt quá trình chuyển dịch xanh của Việt Nam.
Từ trụ cột dầu khí đến nền tảng chuyển dịch năng lượng
Sức mạnh của Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) trong cuộc đua Net Zero không đến từ việc xây dựng lại từ đầu, mà nằm ở khả năng tận dụng và chuyển đổi những di sản hạ tầng đồ sộ của ngành dầu khí.
Các dự án điện khí LNG đóng vai trò nguồn năng lượng chuyển tiếp, vừa bảo đảm an ninh năng lượng, vừa giảm phát thải trong giai đoạn chuyển dịch. (Ảnh: Phương Thảo).
Hơn 50 năm hình thành và phát triển đã giúp Tập đoàn sở hữu hệ thống công trình kỹ thuật quy mô lớn, kho dữ liệu địa chất biển phong phú, chuỗi dịch vụ kỹ thuật đồng bộ cùng đội ngũ nhân lực tinh nhuệ, những tài sản mà hiếm tập đoàn nào tại Việt Nam có được.
Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng, chính những nền tảng này trở thành lợi thế cạnh tranh cốt lõi, giúp Petrovietnam rút ngắn thời gian, tối ưu chi phí và giảm thiểu rủi ro khi triển khai các dự án năng lượng mới. Thay vì "đập đi xây lại", Tập đoàn lựa chọn cách tiếp cận chuyển hóa: các bãi chế tạo ngoài khơi, đội tàu dịch vụ biển, hệ thống đường ống khí, nhà máy lọc, hóa dầu và cả các mỏ dầu khí đang từng bước được "tái mục đích hóa" để phục vụ mục tiêu Net Zero.
Theo TS. Hoàng Tuấn Dũng, thành viên Nhóm tư vấn chính sách năng lượng bền vững của Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Đông Nam Á (ETP) thuộc Văn phòng Dịch vụ Dự án Liên hợp quốc (UNOPS/ETP), đây là hướng đi thông minh và phù hợp với điều kiện của Việt Nam, một quốc gia đang phát triển, nơi nhu cầu năng lượng vẫn tăng cao nhưng dư địa tài chính và công nghệ có hạn.
Sự chuyển mình của Petrovietnam phản ánh bước ngoặt tư duy quan trọng: từ khai thác tài nguyên hữu hạn sang kiến tạo hệ sinh thái năng lượng bền vững; từ bảo đảm an ninh năng lượng truyền thống sang mục tiêu song hành giữa an ninh năng lượng và an ninh môi trường.
Trong bối cảnh Việt Nam cần duy trì tăng trưởng nhanh để phát triển, việc cân bằng giữa giảm phát thải và bảo đảm nguồn cung năng lượng ổn định là bài toán không dễ. Ở đó, Petrovietnam vừa đóng vai trò "điểm tựa" cho hệ thống năng lượng quốc gia, vừa là lực lượng tiên phong mở đường cho các nguồn năng lượng mới. Đây không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội để Tập đoàn tái định vị vị thế trên bản đồ năng lượng khu vực và thế giới.
LNG, điện gió, hydrogen và CCUS: Những trụ cột chiến lược cho Net Zero
Trong giai đoạn chuyển tiếp, LNG được xem là nguồn năng lượng "cầu nối", giúp giảm phát thải so với than đá, đồng thời bảo đảm tính ổn định cho hệ thống điện. Petrovietnam giữ vai trò nòng cốt trong phát triển và dẫn dắt chuỗi giá trị LNG tại Việt Nam. Các dự án điện khí LNG trọng điểm như Nhơn Trạch 3 và Nhơn Trạch 4, cùng hệ thống hạ tầng khí, điện đồng bộ, đang đưa LNG trở thành nguồn năng lượng chuyển tiếp quan trọng, vừa đáp ứng nhu cầu điện tăng cao, vừa góp phần giảm phát thải.
Song song với LNG, điện gió ngoài khơi được xác định là trụ cột năng lượng tái tạo dài hạn của Việt Nam, quốc gia có đường bờ biển dài và tiềm năng gió thuộc nhóm hàng đầu châu Á. Với Petrovietnam, đây là lĩnh vực mà lợi thế kinh nghiệm phát triển các dự án dầu khí trên biển được phát huy mạnh mẽ. Hàng chục năm thi công các công trình biển phức tạp, từ giàn khoan cố định, bán tiềm thủy đến hệ thống đường ống ngầm, đã tạo nên năng lực vượt trội trong khảo sát địa chất, thiết kế, chế tạo và lắp đặt ngoài khơi.
Đáng chú ý, các cơ sở chế tạo quy mô lớn của PTSC - đơn vị thành viên của Petrovietnam đã tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, xuất khẩu chân đế điện gió cho nhiều dự án lớn trên thế giới. Đây không chỉ là minh chứng cho năng lực công nghiệp biển của doanh nghiệp Việt Nam, mà còn là nền tảng để phục vụ các dự án điện gió ngoài khơi trong nước, hướng tới mục tiêu hình thành ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi mang tính bản địa.
Bên cạnh điện gió, hydrogen xanh được coi là "chìa khóa" để giải bài toán lưu trữ và vận chuyển năng lượng tái tạo ở quy mô lớn. Petrovietnam đang từng bước nghiên cứu, thử nghiệm các mô hình sản xuất hydrogen xanh, gắn với phát triển điện gió ngoài khơi và tận dụng hệ thống hạ tầng sẵn có. Lợi thế đặc biệt của Tập đoàn là đã sở hữu sẵn "đầu ra" cho hydrogen thông qua các nhà máy đạm, lọc dầu và điện khí/LNG, tạo điều kiện để từng bước xanh hóa các cơ sở sản xuất hiện hữu và tiến tới sản xuất amoniac xanh.
Trong giai đoạn chuyển tiếp, dầu khí vẫn giữ vai trò quan trọng đối với nền kinh tế. Do đó, công nghệ thu hồi, sử dụng và lưu trữ carbon (CCUS) được xem là giải pháp quan trọng để xử lý phát thải từ các ngành công nghiệp nặng. Một lần nữa, Petrovietnam sở hữu lợi thế đặc thù khi các mỏ dầu khí đã khai thác cạn, dưới góc nhìn Net Zero, có thể trở thành các kho lưu trữ carbon tự nhiên quy mô lớn. Không chỉ giúp trung hòa phát thải, CO₂ còn có thể được sử dụng để tăng cường thu hồi dầu, tạo nên chu trình khai thác, xử lý carbon khép kín, hiệu quả và bền vững.
Chìa khóa hiện thực hóa Net Zero
Chuyển dịch năng lượng và thực hiện Net Zero là hành trình dài hạn, đòi hỏi nguồn vốn lớn và trình độ công nghệ cao. Petrovietnam hiện là một trong số ít tập đoàn tại Việt Nam có xếp hạng tín nhiệm quốc tế tích cực, tạo điều kiện thuận lợi để tiếp cận các nguồn tài chính xanh, vốn vay ưu đãi và các quỹ đầu tư khí hậu toàn cầu.
Tuy nhiên, nguồn lực quan trọng không kém chính là con người. Đội ngũ kỹ sư, nhà khoa học của Petrovietnam đã được tôi luyện qua những dự án khó khăn nhất, làm chủ nhiều công nghệ phức tạp hàng đầu thế giới. Quá trình chuyển dịch từ "kỹ sư dầu khí" sang "kỹ sư năng lượng" đang diễn ra mạnh mẽ, tạo nên lực lượng lao động tinh nhuệ, sẵn sàng tiếp cận và vận hành các dự án năng lượng mới, năng lượng tái tạo.
Bên cạnh nội lực, hợp tác quốc tế được xem là "chìa khóa" để rút ngắn khoảng cách công nghệ. Thông qua các biên bản ghi nhớ và dự án nghiên cứu chung với các tập đoàn năng lượng hàng đầu và đối tác khu vực, Petrovietnam đang từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu – từ khảo sát địa chất biển bằng công nghệ hiện đại đến tích hợp lưới điện thông minh cho các trang trại gió ngoài khơi.
Trên hành trình Net Zero, Petrovietnam đang đứng trước thách thức lớn nhưng cũng là cơ hội lịch sử. Bằng cách chuyển hóa di sản dầu khí thành nền tảng cho năng lượng xanh, kết hợp nội lực với hợp tác quốc tế, Tập đoàn đang từng bước khẳng định vai trò động lực chuyển dịch năng lượng của Việt Nam, không chỉ cho hiện tại, mà cho cả tương lai phát triển bền vững của đất nước.