Phát triển đô thị Việt Nam thông minh, bền vững và bao trùm

Ngày 5/11, Bộ Xây dựng và Ban Chính sách chiến lược Trung ương đồng chủ trì diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025 với chủ đề “Phát triển đô thị Việt Nam thông minh, bền vững và bao trùm”.

Thúc đẩy đổi mới và hợp tác phát triển đô thị bền vững

Phát biểu khai mạc phiên toàn thể, ông Nguyễn Tường Văn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với nhiều sự kiện trọng đại của đất nước. Đối với công tác phát triển đô thị, đây cũng là thời điểm chuyển mình của đất nước khi chúng ta triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chủ trương lớn đã tạo nên sự khởi đầu mới cho việc đổi mới căn bản trong quản trị và phát triển đô thị Việt Nam.

Ông Nguyễn Tường Văn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng phát biểu khai mạc diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2025.

Năm 2025 cũng đánh dấu chặng đường 10 năm thực hiện mục tiêu thứ 11 về phát triển bền vững trong nỗ lực chung toàn cầu thực hiện 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDG).

Trong bối cảnh đó, hệ thống đô thị Việt Nam đã và đang phát huy vai trò động lực phát triển trong quá trình xây dựng và phát triển của đất nước. Năm 2022, Bộ Chính trị đã có chỉ đạo rất cụ thể tại Nghị quyết số 06-NQ/TW về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam. Trên cơ sở định hướng chỉ đạo của Nghị quyết số 06-NQ/TW, diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam được tổ chức định kỳ vào tháng 11 hàng năm.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, hệ thống đô thị Việt Nam cũng đang phải giải quyết các thách thức lớn hiện nay như tốc độ đô thị hóa nhanh nhưng chưa đồng đều; áp lực về hạ tầng kỹ thuật - xã hội, môi trường và nhà ở; ảnh hưởng ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh; yêu cầu chuyển đổi mô hình phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo và dữ liệu số…

Do đó, diễn đàn năm nay đã phân tích, thảo luận các kết quả thực hiện nhiệm vụ giải pháp của Nghị quyết 06-NQ/TW, đồng thời là nền tảng đối thoại chính sách quốc gia để các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và các đối tác quốc tế cùng chia sẻ, trao đổi, tìm giải pháp hướng tới chủ đề trọng tâm của diễn đàn, đó là "phát triển đô thị Việt Nam thông minh, bền vững và bao trùm".

Các thảo luận đã tập trung vào 3 nhóm chủ đề với 3 hội thảo chuyên đề, bao gồm: Đổi mới sáng tạo là động lực của phát triển đô thị; Tăng trưởng xanh - thích ứng biến đổi khí hậu là hướng đi tất yếu; Quy hoạch và quản trị hiện đại là nền tảng nâng cao chất lượng sống đô thị.

"Bộ Xây dựng mong muốn thông qua diễn đàn sẽ thúc đẩy các chương trình, kế hoạch hợp tác giữa Trung ương với địa phương, giữa các bộ, ngành và các đô thị với các tổ chức, đối tác phát triển.

Những sự hợp tác này sẽ thúc đẩy đổi mới, phát triển hệ thống đô thị với cơ chế chính sách thông thoáng, khơi dậy khát vọng đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi từ gia tăng số lượng và quy mô sang trọng tâm về chất lượng, sử dụng hiệu quả nguồn lực, thông minh, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh, liên kết và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững", Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn nhấn mạnh.

Hoàn thiện thể chế cho đô thị thông minh là nhiệm vụ đột phá

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Duy Hưng, Phó trưởng ban Chính sách chiến lược Trung ương nhấn mạnh, đô thị là không gian và động lực đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đóng góp tỷ trọng lớn trong GDP quốc gia. Đô thị cũng là cực tăng trưởng, đầu mối liên kết, dẫn dắt động lực phát triển vùng và địa phương, cửa ngõ giao thương quốc tế.

Thực hiện chủ trương, chính sách về phát triển đô thị của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết số 06-NQ/TW, các cấp, ngành và địa phương đã tập trung hoàn thiện các quy định của pháp luật, các cơ chế, chính sách cho phát triển đô thị; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Trong thời gian qua, công tác quy hoạch đô thị, nông thôn được chú trọng. Hệ thống đô thị toàn quốc tiếp tục phát triển, hạ tầng được cải thiện rõ rệt, khả năng tiếp cận dịch vụ và chất lượng sống của người dân được nâng lên. Thị trường bất động sản, các loại hình và phân khúc nhà ở phát triển hài hòa hơn. Đề án xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội đạt kết quả tích cực.

Hệ thống hành chính được tinh gọn, ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý đô thị được đẩy mạnh.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Phó trưởng ban Chính sách chiến lược Trung ương nhấn mạnh, đô thị là không gian và động lực đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội.

"Những kết quả trên đã góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội, tăng cường hội nhập quốc tế, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và nâng cao đời sống của người dân", ông Nguyễn Duy Hưng nhấn mạnh.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, hệ thống đô thị Việt Nam vẫn còn một số hạn chế chưa được khắc phục triệt để như quy hoạch còn chồng chéo; hệ thống đô thị thiếu tính liên kết; các đô thị trung tâm chưa phát huy được vai trò dẫn dắt, kết nối.

Chất lượng phát triển giữa các đô thị chưa đồng đều. Cơ sở hạ tầng chưa theo kịp tốc độ đô thị hóa. Tình trạng ùn tắc giao thông, ngập úng, thiếu hệ thống xử lý rác thải, nước thải… chưa được giải quyết triệt để. 

Tình trạng "quy hoạch treo", "dự án treo" còn khá phổ biến ở nhiều đô thị, ảnh hưởng đến đời sống người dân và gây lãng phí nguồn lực xã hội. Quy hoạch, hạ tầng, khả năng chống chịu với thiên tai, thời tiết cực đoan, biến đổi khí hậu còn yếu.

Theo ông Nguyễn Duy Hưng, diễn đàn năm nay là cơ hội để đánh giá lại tình hình phát triển đô thị trong những năm qua; đồng thời cũng là nơi đóng góp những nội dung tham mưu, đề xuất với Đảng và Nhà nước các giải pháp đột phá về phát triển đô thị trong bối cảnh trong nước và quốc tế có nhiều thay đổi.

Ông Hưng nhấn mạnh, phát triển đô thị tại Việt Nam trong giai đoạn tới đặt ra nhiều vấn đề cấp thiết cần được trao đổi và thảo luận. Trong đó, việc xác định rõ vai trò và tầm quan trọng của phát triển đô thị bền vững trong kỷ nguyên mới là yêu cầu hàng đầu. 

Hoàn thiện thể chế cho đô thị thông minh, bền vững và bao trùm là nhiệm vụ đột phá. Quy hoạch đô thị cũng cần được điều chỉnh phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhằm đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả trong quản lý.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng phải thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân, đồng thời xử lý các vấn đề tồn đọng kéo dài; đẩy mạnh ứng dụng mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.