Để khắc phục tình trạng úng ngập, Sở Xây dựng Hà Nội đã kiến nghị UBND thành phố triển khai xây dựng các công trình xử lý ngập cục bộ như bể chứa nước ngầm tại đất công, công viên... kết hợp với trạm bơm chuyển bậc nhằm tăng khả năng tiêu thoát.
Huy động toàn bộ nhân lực ứng trực 24/24h
Theo Sở Xây dựng Hà Nội, trước thông tin diễn biến thời tiết phức tạp do ảnh hưởng bão số 10 (Bualoi), từ ngày 27/9, Sở Xây dựng đã chỉ đạo các đơn vị thoát nước bơm hạ mực nước trên hệ thống, hồ nội thành để tăng khả năng trữ nước; phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường hạ mực nước tại các sông, mương, hồ thủy lợi.
Do ảnh hưởng của bão số 10, Hà Nội mưa lớn, ngập sâu nhiều tuyến phố.
Toàn bộ hơn 2.479 nhân lực cùng hơn 500 máy móc, thiết bị đã được huy động ứng trực 24/24h.
Sở cũng đã hoàn thành công trình thoát nước cục bộ nối ngõ 685 với 612 Lạc Long Quân, đấu nối tuyến thoát nước Nguyễn Hoàng Tôn ra hồ Tây.
Đồng thời phối hợp với Công ty Nam Thăng Long bơm hạ mực nước hồ và toàn hệ thống thoát nước trong khu đô Thị Ciputra ra hệ thống thoát nước phía Nguyễn Hoàng Tôn (đảm bảo đáp ứng tiêu thoát nước đến 11h30 ngày 30/9).
Để khắc phục tình trạng úng ngập, Sở Xây dựng đã kiến nghị UBND TP Hà Nội triển khai xây dựng các công trình xử lý ngập cục bộ như bể chứa nước ngầm tại đất công, công viên, vườn hoa, kết hợp với trạm bơm chuyển bậc nhằm tăng khả năng tiêu thoát.
Đồng thời, trong quá trình lập quy hoạch cao độ nền và thoát nước Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn 2065, Sở sẽ tính toán các kịch bản ứng phó với biến đổi khí hậu, nhất là các trận mưa có cường độ vượt mức thiết kế 310mm/2 ngày, nhằm nâng cao năng lực chống chịu của thành phố trong tương lai.
Hệ thống thoát nước chưa hoàn thiện, thiếu đồng bộ
Lý giải việc Hà Nội ngập sâu những ngày qua tại Hà Nội, ông Lê Văn Du, Trưởng phòng Quản lý hạ tầng cấp, thoát nước, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết: Nguyên nhân chính khiến nhiều tuyến phố Thủ đô chìm trong biển nước là do lượng mưa cực lớn, vượt quá khả năng chịu tải của hệ thống thoát nước đô thị, vốn được thiết kế cho trận mưa có cường độ 310mm/2 ngày.
Trong ngày 30/9, nhiều khu vực ghi nhận lượng mưa cao đột biến: Tại Ô Chợ Dừa là 527,2mm (vượt 170% công suất thiết kế), tại Hai Bà Trưng là 407,7mm (vượt 131,5%). Khi hệ thống thoát nước quá tải, nước mưa không thể tiêu thoát kịp đã chảy tràn trên mặt đường và dồn về khu vực trũng thấp, gây ngập sâu.
Ngoài yếu tố thời tiết cực đoan, Sở Xây dựng cũng thẳng thắn nhìn nhận hạn chế của hạ tầng. Hệ thống thoát nước hiện vẫn đang trong quá trình đầu tư, chưa hoàn thiện, thiếu đồng bộ; nhiều công trình đầu mối, hồ điều hòa theo quy hoạch triển khai chậm.
Đặc biệt, tại các khu đô thị mới, hạ tầng thoát nước chưa khớp nối đồng bộ với hệ thống chung; thậm chí một số khu vực có cốt nền thấp hơn xung quanh nên khi mưa lớn, nước dồn về nhanh gây ngập cục bộ nghiêm trọng, trong khi nhiều trạm bơm, nguồn xả theo quy hoạch chưa được xây dựng.
Hệ thống thoát nước quá tải, nước mưa không thể tiêu thoát kịp đã chảy tràn trên mặt đường và dồn về khu vực trũng thấp, gây ngập sâu.
Các chuyên gia đô thị cũng cho rằng, ngoài nguyên nhân thời tiết cực đoan, vấn đề còn nằm ở thiết kế và năng lực vận hành hệ thống chống ngập tại nhiều dự án. Nếu không có phương án đồng bộ, nguy cơ tái diễn vẫn còn, và người dân vẫn sẽ phải gánh chịu những thiệt hại nặng nề.
Theo ông Trần Hoài Anh, Phó cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng), hệ thống thoát nước tại một số thành phố lớn như Hà Nội hoặc TP.HCM hầu hết được xây dựng trên nền các đô thị cũ, mặc dù đã được quan tâm đầu tư, nâng cấp nhưng vẫn chưa đồng bộ, chưa hoàn chỉnh theo quy hoạch thoát nước được phê duyệt. Bên cạnh đó, tính dự báo của các quy hoạch thoát nước hiện nay không theo kịp thực tiễn của tác động biến đổi khí hậu và hiện tượng thời tiết cực đoan.
Đưa giải pháp giải quyết bất cập này, ông Trần Hoài Anh cho biết: Giải pháp tạm thời là đơn vị quản lý thoát nước tại các địa phương cần chủ động chuẩn bị và phương án xử lý tại các vị trí, tuyến đường dự báo khả năng xuất hiện ngập, thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết và chuẩn bị ứng phó ngập úng.
Duy tu, sửa chữa các vị trí cống xuống cấp, khơi thông dòng chảy, nạo vét lòng cống, miệng thu, kênh rạch, cửa xả để tăng cường khả năng thoát nước đạt năng lực thoát nước 100%.
Cùng với đó, tổ chức kiểm tra, rà soát vận hành các cống kiểm soát triều và trạm bơm thoát nước để tăng khả năng thoát nước.
Để giải quyết vấn đề thoát nước đô thị bền vững trước những biến đổi khí hậu gia tăng, GS.TS Nguyễn Việt Anh, Trưởng bộ môn Cấp thoát nước, Viện trưởng Viện Khoa học và Kỹ thuật Môi trường, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội cho rằng, Hà Nội nên áp dụng mô hình theo kinh nghiệm nhiều quốc gia đang thực hiện hiệu quả, thích ứng với biến đổi khí hậu gồm: Tách, Thấm, Trữ, Thoát, Trung chuyển (giải pháp công trình) và Thông tin, Thích ứng, Tiền (giải pháp phi công trình).
Bên cạnh đó, sử dụng công nghệ số để phục vụ cho công tác cảnh báo sớm, dự báo về nguy cơ úng ngập.