Sở Xây dựng TP.HCM vừa có Văn bản số 10582 gửi UBND TP.HCM về giải pháp quản lý, sử dụng quỹ nhà ở, đất ở thuộc tài sản công phục vụ tái định cư cho các dự án đầu tư công trên địa bàn thành phố, sau khi áp dụng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Sở Xây dựng cho biết, thực tiễn hiện nay, việc bố trí sử dụng nhà ở và nền đất phục vụ tái định cư còn nhiều hạn chế như: Một bộ phận quỹ nhà, đất tái định cư chưa được đưa vào sử dụng kịp thời; việc bố trí tái định cư chưa đồng bộ giữa các khu vực, dẫn đến nơi thì dư thừa, nơi lại thiếu hụt; cơ chế khai thác, xử lý quỹ nhà đất chưa linh hoạt, còn vướng mắc về pháp lý và thủ tục.
Sau hơn 10 năm đưa vào sử dụng, Khu tái định cư Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh cũ) vẫn còn hàng nghìn căn hộ bị bỏ trống.
Trước đây, UBND thành phố Thủ Đức và các quận, huyện cũ đã đăng ký quỹ nhà ở, đất ở phục vụ tái định cư cho 8.359 trường hợp có nhu cầu tái định cư trên địa bàn.
Căn cứ trên số lượng quỹ nhà ở, đất ở thuộc tài sản công phục vụ tái định cư hiện có, UBND TP.HCM đã phân bổ 5.785 căn hộ và nền đất (3.994 căn hộ và 1.791 nền đất) cho UBND thành phố Thủ Đức và các quận, huyện phục vụ tái định cư, tạm cư cho các dự án đầu tư công trên địa bàn.
Tuy nhiên, hiện nay TP.HCM dự kiến cần thêm khoảng 2.215 căn hộ, nền đất để phục vụ tái định cư cho các dự án giao thông trọng điểm.
Trong dài hạn, sẽ phát sinh rất nhiều nhu cầu nhà ở và nền đất phục vụ tái định cư để đáp ứng nhu cầu đầu tư công trên địa bàn thành phố.
Như vậy, trong tình huống này, quỹ nhà ở, nền đất phục vụ tái định cư được xem là thiếu.
Đáng chú ý, tại kết quả thực hiện Quyết định số 2954 của UBND TP.HCM cho thấy, tỷ lệ sử dụng nền đất, căn hộ tới thời điểm hiện nay rất thấp (mới chỉ bàn giao 624 căn hộ và nền đất cho người dân, đạt tỷ lệ 11%).
Đồng thời, có kế hoạch tiếp tục sử dụng trong 6 tháng tới khoảng 657 căn hộ. Như vậy, trong tình huống này, quỹ nhà ở, nền đất phục vụ tái định cư được xem là thừa.
Sở Xây dựng cho rằng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là khi khảo sát, điều tra xã hội học để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, người dân có nhiều lựa chọn về phương thức bồi thường.
Thực tế, người dân bị giải tỏa được bồi thường theo giá thị trường, trong khi các khu tái định cư hiện nay ở xa nơi đang sinh sống nên người dân ít chọn phương án tái định cư mà chọn phương án nhận tiền.
Thậm chí, có trường hợp người dân đăng ký tái định cư, nhưng khi ban hành quyết định bố trí tái định cư người dân vẫn xin đổi lựa chọn qua phương án nhận tiền, nên số lượng nhận nhà ở, nền đất phục vụ tái định cư ít hơn số lượng khảo sát nhu cầu ban đầu….
Từ thực trạng trên, Sở Xây dựng đã đề xuất nhiều giải pháp ngắn hạn và cả lâu dài để quản lý, sử dụng quỹ nhà tái định cư hiệu quả.
Cụ thể, Sở Xây dựng đề xuất tại phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chỉ nêu số hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện bố trí tái định cư, địa điểm tái định cư, không ghi số lượng căn hộ, nền đất tái định cư cần phải có.
Đồng thời, quy định ngoài phương án tái định cư bằng căn hộ, nền đất, có thể chọn phương án nhận hỗ trợ bằng tiền, đặt hàng mua nhà ở thương mại, ưu tiên xét duyệt mua nhà ở xã hội để phục vụ tái định cư.
UBND các phường, xã phải có trách nhiệm trong việc phát triển, đầu tư xây dựng, tạo lập đất ở phục vụ tái định cư trong thời gian tới.
Tập trung phát triển nhà ở xã hội để phục vụ cho các đối tượng thu nhập thấp và hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng trong các dự án đầu tư công.
Bên cạnh đó, Sở Xây dựng sẽ tham mưu UBND TP.HCM ủy quyền cho các cơ quan thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được phép sử dụng toàn bộ quỹ căn hộ và nền đất thuộc tài sản công phục vụ tái định cư.
Ngoài ra, phân cấp cho Chủ tịch UBND cấp xã (nơi có quỹ nhà ở dự kiến bố trí tái định cư) quyết định giá bán nhà ở tái định cư đối với trường hợp bố trí nhà ở tái định cư tại địa bàn cấp xã khác với địa bàn cấp xã có đất thu hồi.