Dù được triển khai mạnh tại nơi làm việc, AI hiện chưa tạo ra thay đổi rõ rệt về lương hay giờ làm. Một số công ty thậm chí phải điều chỉnh vì năng suất suy giảm và chất lượng dịch vụ kém đi.
Một nghiên cứu mới từ Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Đan Mạch cho thấy việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tại nơi làm việc hiện chưa tạo ra thay đổi rõ rệt về lương hay thời gian làm việc của nhân viên. Dựa trên dữ liệu từ 25.000 người lao động tại 7.000 văn phòng, báo cáo kết luận rằng dù AI đang được triển khai rộng rãi, tác động của nó đến năng suất hay nguy cơ mất việc vẫn còn rất hạn chế.
Nghiên cứu tập trung vào các vai trò mà nhiều người tin rằng có nguy cơ cao nhất từ AI. Đó là kế toán viên, chuyên gia hỗ trợ khách hàng, cố vấn tài chính, chuyên gia nhân sự, nhà phát triển phần mềm và giáo viên. Những nghề này thường được coi là có khả năng bị thay đổi hoặc thay thế bởi các công cụ AI mới.
Chưa có thay đổi lớn về tiền lương hoặc giờ làm việc
Các nhà kinh tế học Anders Humlum và Emilie Vestergaard (cả hai người mang quốc tích Đan Mạch) chia sẻ: "Các chatbot AI chưa có tác động đáng kể đến thu nhập hoặc số giờ làm việc được ghi nhận trong bất kỳ nghề nghiệp nào." Trung bình, người lao động tiết kiệm được 3% thời gian của họ nhờ AI. Nhưng chỉ có 3-7% trong số những mức tăng năng suất này dẫn đến mức lương cao hơn cho họ".
Bất chấp những phát hiện này, một số công ty vẫn tiếp tục thay thế người lao động bằng AI. Công ty an ninh mạng CrowdStrike đã xuất hiện trên các mặt báo vào năm ngoái vì sự cố mất điện CNTT toàn cầu, gần đây đã tuyên bố sẽ cắt giảm năm phần trăm lực lượng lao động và sử dụng AI thay thế. Nền tảng học ngôn ngữ Duolingo cũng tuyên bố rằng họ sẽ dần dần ngừng sử dụng nhà thầu để thực hiện công việc mà AI có thể xử lý. Công ty cho biết họ đã thực hiện một động thái tương tự vào năm 2012 khi chuyển trọng tâm sang công nghệ di động.
Công ty công nghệ tài chính của Thụy Điển Klarna đang chuẩn bị đưa nhiều nhân viên trở lại sau khi phụ thuộc nhiều vào trí tuệ nhân tạo AI cho các nhiệm vụ dịch vụ khách hàng. Trước đó, công ty đã cắt giảm lực lượng lao động và tự động hóa một số chức năng bằng các công cụ AI, nhưng hiện tại cho biết kết quả không như mong đợi. Các giám đốc điều hành của Klarna thừa nhận rằng, các đại lý khách hàng AI không thể sánh được với chất lượng dịch vụ do con người cung cấp.
Đằng sau sự bùng nổ AI là nỗi lo mất việc hiện hữu (Ảnh: Anna Kanishcheva qua Alamy Stock).
Tự động hóa dẫn đến giảm hiệu suất
Trong hai năm qua, Klarna đã hợp tác chặt chẽ với OpenAI để cắt giảm việc làm và tự động hóa các hoạt động. Đến năm 2023, công ty đã tạm dừng tuyển dụng và sử dụng AI để xử lý hầu hết các chức năng dịch vụ khách hàng. Động thái này đã giúp công ty tiết kiệm tiền, bao gồm 10 triệu đô la cho tiếp thị. Các hệ thống AI đã được sử dụng cho các nhiệm vụ như dịch thuật, tạo nội dung và phân tích dữ liệu. Tuy nhiên, CEO của Klarna ông Sebastian Siemiatkowski sau đó đã nói rằng: "Thật không may, chi phí dường như là một yếu tố đánh giá chi phối khi tổ chức việc này, kết quả là chất lượng thấp hơn".
Lực lượng nhân viên đã giảm đáng kể
Theo hồ sơ IPO của Klarna vào tháng 3, tổng số nhân viên toàn thời gian đã giảm từ 5.527 vào tháng 12 năm 2022 xuống còn 3.422 vào cuối năm 2024. Công ty cho biết AI đang làm công việc của khoảng 700 nhân viên dịch vụ khách hàng. Ngay cả vào cuối năm 2024, Siemiatkowski đã nói, "AI đã có thể làm tất cả các công việc mà chúng ta, với tư cách là con người, làm. Nhưng sự thay đổi gần đây của công ty cho thấy điều ngược lại".
Microsoft cắt giảm 6.000 việc làm trong bối cảnh mở rộng AI
Microsoft cũng đã tham gia xu hướng này. Công ty đã sa thải khoảng 6.000 nhân viên, tương đương gần 3% lực lượng lao động toàn cầu của mình, khi họ đẩy mạnh hơn nữa vào AI. Trong số những người bị sa thải có Gabriela de Queiroz, Giám đốc AI của Microsoft dành cho các công ty khởi nghiệp.
"Tôi đã bị ảnh hưởng bởi đợt sa thải mới nhất của Microsoft. Tôi có buồn không? Chắc chắn là buồn", cô viết trên mạng xã hội.
Theo Bloomberg, hơn 40% các vị trí bị cắt giảm ở tiểu bang Washington là trong lĩnh vực kỹ thuật phần mềm. Công ty cho biết họ đang tổ chức lại để đơn giản hóa công tác quản lý. Mặc dù mất việc, Gabriela de Queiroz cho biết cô đã ở lại lâu hơn một chút để hoàn thành các cuộc họp và nói lời tạm biệt, cô viết, "Với tôi, điều đó thật đúng đắn".