Vì sao Quảng Ngãi xin hủy dự án cải tạo môi trường, hạ tầng đô thị hơn 800 tỷ đồng?

Quảng Ngãi vừa có công văn báo cáo Thủ tướng Chính phủ, xin hủy đề xuất đầu tư dự án cải thiện môi trường, nâng cấp hạ tầng đô thị (TP Kon Tum cũ), vốn hơn 800 tỷ đồng, vì tỉnh cho rằng có quá nhiều ràng buộc từ phía nhà tài trợ.

Đối tác muốn nhà thầu từ Phần Lan trúng thầu thi công dự án

Ngày 2/10, Văn phòng UBND tỉnh Quảng Ngãi thông tin, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Ngọc Sâm vừa ký công văn 2869 báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc bổ sung hủy đề xuất dự án cải thiện cơ sở hạ tầng môi trường đô thị, giảm thiểu tác động biến đổi khí hậu TP Kon Tum (cũ) sử dụng vốn vay ODA (hỗ trợ phát triển chính thức) của Chính phủ Phần Lan (PIF).

Theo đó, công văn UBND tỉnh Quảng Ngãi xin hủy đề xuất đầu tư dự án vì chính sách của nhà tài trợ có một số nội dung khác với quy định của pháp luật Việt Nam.

Cụ thể, nhà tài trợ đề nghị phải có tỷ lệ xuất xứ hàng hóa đến từ Phần Lan và được cơ quan tín dụng xuất khẩu chính thức của Phần Lan phê duyệt. Đồng thời, dự án có chi phí chuẩn bị đầu tư tương đối lớn, khoảng 18 tỷ đồng.

Nhà tài trợ bắt buộc dự án phải có những khoản phí trả một lần trước khi giải ngân khoản vay (phí bảo lãnh tín dụng) dự kiến gần 26 tỷ đồng và các khoản thanh toán khác như gốc vay khoảng 135 tỷ đồng, phí ngân hàng khoảng 8,4 tỷ đồng và phí quản lý cho vay lại hơn 2 tỷ đồng. Trong khi đó, hiện nay, hàng năm địa phương phải cân đối, bố trí ngân sách tỉnh hơn 32,5 tỷ đồng để trả nợ gốc, lãi, phí vay cho các dự án.

Đặc biệt, công văn của tỉnh cho rằng, rào cản lớn nhất mà phía nhà tài trợ đề nghị là dự án phải có nhà thầu đến từ Phần Lan tham gia đấu thầu và trúng thầu. Dự án phải có tỷ lệ xuất xứ hàng hóa đến từ Phần Lan và phải được cơ quan tín dụng xuất khẩu chính thức của Phần Lan phê duyệt.

Sau khi chủ dự án và nhà thầu đến từ Phần Lan ký kết hợp đồng thực hiện dự án, Bộ Ngoại giao Phần Lan mới xem xét đàm phán, ký kết hiệp định vay và quyết định tài trợ cho dự án.

Xin hủy dự án vì cho rằng không phù hợp quy định và gây áp lực cho ngân sách

Trong công văn 2869, UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết, sau tham vấn các cơ quan chuyên môn từ Trung ương, Bộ Tài chính có văn bản số 11653/BTC-QLN ngày 30/7/2025 không phản đối đề xuất xin hủy dự án, đồng thời có ý kiến: "Dự án có các khoản phí trả một lần trước khi giải ngân khoản vay (bao gồm phí bảo lãnh tín dụng, phí ngân hàng) dự kiến lên tới khoảng 46,940 tỷ đồng, gây áp lực lên ngân sách địa phương.

Tuy nhiên, dựa trên cơ sở Hồ sơ hướng dẫn của Chương trình đầu tư công của Phần Lan và phương pháp tính phí bảo lãnh tín dụng cho khoản vay của Cơ quan Bảo lãnh Tín dụng Xuất khẩu của Phần Lan (Finnvera), Bộ Tài chính tính toán sơ bộ tổng mức phí trả trước một lần trước khi giải ngân dự kiến khoảng 24,408 tỷ đồng. Do đó, nguyên nhân nêu trên cần được rà soát lại để đảm bảo tính chính xác, khách quan trong việc đánh giá hiệu quả và tính khả thi của dự án".

Liên quan nội dung này, công văn của tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, mức phí bảo lãnh địa phương phải trả là 6,85% giá trị khoản vay khoảng 25,993 tỷ đồng (chênh lệch so với Bộ Tài chính tính toán sơ bộ khoảng 1,585 tỷ đồng). Như vậy, sau khi rà soát, mức phí trả trước một lần trước khi giải ngân dự kiến khoảng 25,993 tỷ đồng (6,85% của tổng giá trị khoản vay 379,45 tỷ đồng).

Theo UBND tỉnh Quảng Ngãi, với yêu cầu của nhà tài trợ, khi triển khai dự án, chủ đầu tư có thể đối diện rủi ro là được quyết định đầu tư nhưng không thể ký kết hiệp định vay do vướng mắc về mặt pháp lý, hoặc tốn rất nhiều thời gian để thực hiện các trình tự, thủ tục liên quan ký kết hiệp định vay theo quy định.

Vì vậy, việc cân đối, bố trí để chi trả một lần những khoản phí vay trước khi giải ngân khoản vay và những khoản thanh toán khác của dự án sẽ gây áp lực lớn cho ngân sách địa phương, ảnh hưởng nhiệm vụ chi thường xuyên của ngân sách tỉnh.

Từ những vấn đề trên, cùng căn cứ quy định của pháp luật khác, UBND tỉnh Quảng Ngãi báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định việc hủy đề xuất dự án.

Để đảm bảo nâng cấp hạ tầng và cải thiện môi trường TP Kon Tum (cũ), UBND tỉnh Quảng Ngãi giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp Sở Xây dựng… rà soát, tham mưu cấp có thẩm quyền xem xét, bố trí vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 của tỉnh và các nguồn vốn hợp pháp khác để đầu tư cải tạo, nâng cấp hệ thống thoát nước và xử lý nước thải tại một số địa bàn trọng điểm, nhất là khu vực TP Kon Tum (cũ) và TP Quảng Ngãi (cũ), đảm bảo phù hợp tình hình thực tiễn và khả năng cân đối ngân sách.