Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý trong thời gian qua đã tạo nền tảng để Việt Nam chuyển sang giai đoạn thúc đẩy mạnh mẽ các dự án PPP mang tính lan tỏa.
Ngày 25/11, Bộ Tài chính phối hợp cùng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tổ chức Đối thoại cấp cao về đối tác công - tư (PPP). Sự kiện được xem là diễn đàn quan trọng để các cơ quan quản lý, nhà tài trợ phát triển và cộng đồng doanh nghiệp trao đổi quan điểm, chia sẻ kinh nghiệm và cùng thảo luận về các giải pháp thúc đẩy đầu tư theo hình thức PPP trong giai đoạn mới.
Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương đánh giá PPP tiếp tục là một công cụ hữu hiệu giúp Việt Nam tận dụng tối đa nguồn lực bên ngoài nhằm bổ sung cho đầu tư công, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang theo đuổi mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Ông nhấn mạnh rằng nhu cầu về hạ tầng hiện đại - từ giao thông, đô thị cho tới hạ tầng xã hội - vẫn đang tăng mạnh, trong khi ngân sách Nhà nước khó có thể đáp ứng đầy đủ nếu không có sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương.
Thứ trưởng cho biết, trong những năm gần đây, hệ thống pháp lý về PPP đã có bước hoàn thiện đáng kể. Việc sửa đổi Luật PPP cùng các nghị định hướng dẫn đã mở rộng thêm nhiều lĩnh vực có thể triển khai dự án PPP, đồng thời tăng tính linh hoạt trong cơ chế tài chính, cơ chế chia sẻ rủi ro và phương thức lựa chọn nhà đầu tư. Bên cạnh đó, quy trình thủ tục cũng được tinh giản, giảm bớt các khâu trung gian nhằm rút ngắn thời gian chuẩn bị và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cả cơ quan nhà nước lẫn doanh nghiệp.
Thứ trưởng Bộ Tài chính khẳng định: "Sau thời gian nỗ lực hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, Việt Nam đã sẵn sàng bước vào giai đoạn thúc đẩy triển khai mạnh mẽ các dự án PPP có khả năng lan tỏa cao, góp phần tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế".
Theo Thứ trưởng, cơ chế PPP trong thời gian tới cần được xây dựng theo hướng sát thực tế hơn, phản ánh đúng nhu cầu của thị trường, đồng thời thúc đẩy mô hình hợp tác ba bên giữa Nhà nước - các tổ chức phát triển - doanh nghiệp tư nhân. Cách tiếp cận này không chỉ đảm bảo nguồn lực tài chính bền vững mà còn giúp tăng tính minh bạch, cải thiện chất lượng dự án và nâng cao niềm tin của nhà đầu tư.
Trong đó, ba nhóm lĩnh vực trọng tâm cần ưu tiên. Thứ nhất là hạ tầng giao thông, vốn được xem là trụ cột của các chương trình PPP hiện nay. Các dự án giao thông - từ đường cao tốc, cảng biển, sân bay đến hạ tầng logistics và kết nối liên vùng - đều có nhu cầu vốn đầu tư rất lớn, đồng thời có khả năng thu hút nhà đầu tư tư nhân mạnh mẽ.
Việc áp dụng PPP không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án quan trọng mà còn tạo điều kiện phân bổ rủi ro hợp lý giữa Nhà nước và doanh nghiệp, đưa các chuẩn mực quản lý và vận hành theo thông lệ quốc tế vào hạ tầng Việt Nam. Đây là nhóm lĩnh vực được kỳ vọng sẽ tạo tác động lan tỏa rõ rệt, hỗ trợ tăng trưởng và phát triển kinh tế vùng trong dài hạn.
Nhóm thứ hai là giao thông đô thị gắn với phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development). Thứ trưởng cho rằng các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM hay Đà Nẵng đang đứng trước áp lực rất lớn về hạ tầng do tốc độ đô thị hóa nhanh. Nhu cầu mở rộng mạng lưới metro, cải thiện hệ thống vận tải công cộng, xây dựng đô thị thông minh và giải quyết ùn tắc ngày càng trở nên cấp thiết.
Mô hình PPP, kết hợp với cơ chế khai thác quỹ đất, giá trị gia tăng quanh các tuyến giao thông công cộng được kỳ vọng mở ra nguồn lực tài chính đáng kể để triển khai các dự án quy mô lớn, tạo ra hệ sinh thái đô thị văn minh và hiệu quả hơn.
Nhóm thứ ba là đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hạ tầng xã hội - những lĩnh vực tuy mới nhưng được dự báo sẽ tạo ra đột phá cho tăng trưởng trong tương lai. Theo Thứ trưởng, quan điểm phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo đã được khẳng định trong Nghị quyết 57-NQ/TW, đưa khoa học - công nghệ và chuyển đổi số trở thành một trong những trụ cột chiến lược của nền kinh tế.
Trong khung khổ PPP, Việt Nam mong muốn thúc đẩy các mô hình hợp tác sáng tạo như phát triển hạ tầng số phục vụ điều hành chính phủ, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, hợp tác nghiên cứu - phát triển giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu và trường đại học. Đây là tiền đề quan trọng để Việt Nam bắt nhịp mạnh mẽ hơn với xu hướng kinh tế số và kinh tế tri thức đang diễn ra trên thế giới.
Với việc khuôn khổ pháp lý ngày càng hoàn thiện và định hướng ưu tiên rõ ràng, Thứ trưởng tin rằng Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để thu hút mạnh mẽ dòng vốn tư nhân chất lượng cao, đưa các dự án PPP trở thành động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội trong thập kỷ tới.