Từ các mô hình trồng trọt và chăn nuôi hiệu quả, nhiều hộ dân xã Yên Định, Bắc Ninh đã vươn lên thoát nghèo, trở thành triệu phú. Hạ tầng khởi sắc, đời sống đổi thay từng ngày, đưa vùng đất miền núi này thành điểm sáng nông thôn mới.
Giảm nghèo ngoạn mục sau sáp nhập
Xã Yên Định được hình thành sau khi hợp nhất hai xã Cẩm Đàn và Yên Định (huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang cũ). Với diện tích hơn 48 km², 12 thôn, gần 9.400 nhân khẩu thuộc 10 dân tộc, đây từng là địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao của khu vực miền núi Bắc Ninh.
Chỉ trong 5 năm (2020–2025), Yên Định đã đạt được bước tiến ấn tượng, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 34,33% xuống còn 9,98%, dự kiến cuối năm 2025 chỉ còn 5,48%.
“Mục tiêu của chúng tôi là đến năm 2027, xã Yên Định sẽ không còn hộ nghèo. Đây vừa là quyết tâm chính trị, vừa là khát vọng của hơn 9.000 người dân trên quê hương này”, ông Nguyễn Thanh Phong, Chủ tịch UBND xã Yên Định, khẳng định.
Diện mạo nông thôn mới xã Yên Định với đường giao thông khang trang, đời sống người dân ngày càng cải thiện.
Từ hộ nghèo thành chủ trang trại cây keo giống
Là xã miền núi, có diện tích trồng rừng sản xuất lớn, nhu cầu cây giống lâm nghiệp tại Yên Định rất cao. Nắm bắt cơ hội đó, ông Nguyễn Quang Phục ở thôn Nhân Định đã tiên phong đầu tư mô hình sản xuất cây keo giống bằng phương pháp giâm hom từ năm 2017.
Trên diện tích hơn 2 mẫu đất, mỗi năm ông Phục sản xuất khoảng 1 triệu cây keo giống, cung cấp cho người dân trong xã và các tỉnh lân cận như Quảng Ninh, Tuyên Quang, Thái Nguyên… Lợi nhuận trung bình đạt 400 triệu đồng/năm, đồng thời tạo việc làm ổn định cho 7 lao động địa phương.
“Ngày trước gia đình tôi thuộc diện nghèo, phải vay 400 triệu đồng đầu tư máy móc. Nay không chỉ trả hết nợ mà còn tích lũy được vốn để mở rộng sản xuất”, ông Phục chia sẻ.
Để nâng cao chất lượng, ông chọn giống keo cấy mô từ cơ sở uy tín, sử dụng giá thể siêu nhẹ, giúp cây khỏe mạnh, dễ trồng, tỷ lệ sống cao. Mô hình của ông không chỉ giúp gia đình thoát nghèo mà còn trở thành điểm tham quan, học tập kinh nghiệm cho nhiều hộ dân khác.
Thiên Lý: Vùng đất triệu phú từ nuôi gà và trái ngọt
Cách trung tâm xã vài cây số, thôn Thiên Lý đang vươn mình mạnh mẽ nhờ nuôi gà đồi và trồng cây ăn quả. Ở đây, hầu như nhà nào cũng có vườn đồi, chuồng trại - những “tài sản xanh” giúp bà con tại đây làm giàu bền vững.
Gia đình anh Chu Văn Đức là một ví dụ. Trên diện tích 7ha, anh trồng hồng, ổi và bưởi, trong đó vườn hồng hơn 100 gốc đã 40 năm tuổi.
“Mỗi năm thu khoảng 30 tấn hồng. Quả to, ngọt, thương lái mua tại vườn giá 15.000–22.000 đồng/kg. Năm nay gia đình tôi lãi hơn 200 triệu đồng”: anh Đức cho biết.
Không dừng lại ở đó, anh Đức mở rộng trồng thêm cây ăn quả, tổng thu nhập đạt khoảng 700 triệu đồng/năm, trở thành một trong những hộ giàu tiêu biểu của thôn.
Người dân thôn Thiên Lý thu hoạch hồng trong vườn hơn 40 năm tuổi, mang lại nguồn thu ổn định mỗi năm.
Song song với cây trồng, chăn nuôi gà đồi đang là hướng phát triển chủ lực. Gia đình anh Nguyễn Quang Đảm, tổ trưởng Tổ hội nghề nghiệp nuôi gà Thiên Lý - hiện có 6 khu chuồng trại với hơn 16.000 con gà.
“Giá tốt thì mỗi năm tôi lãi khoảng 500-600 triệu đồng, còn thấp thì cũng khoảng 200-300 triệu. Nhờ nghề chăn nuôi gà đồi này mà tôi mới có tiền mua sắm nhiều vật dụng trogn gia đình và xây được căn nhà hơn 2 tỷ đồng,” anh Đảm nói.
Cũng nhờ mô hình gà đồi, nhiều hộ từng nghèo nay đã vươn lên khá giả. Anh Chu Văn Thiện, trước đây làm ăn vất vả do gia đình đông con, không định hướng được nghề nghiệp nhưng từ ngày nuôi hơn 2.500 con gà thì cuộc sống của gia đình anh đã tốt hơn.
"Năm nay gà được giá, với đàn gà tôi đang thả nuôi sau 4 tháng xuất chuồng có thể thu lợi nhuận từ 50-60 triệu đồng", anh Thiện nói và cho biết nhờ vào nuôi gà và phát triển vườn rừng gia đình anh đã thoát nghèo được 4 năm rồi.
Mô hình nuôi gà đồi tại thôn Thiên Lý giúp nhiều hộ dân vươn lên khá giả, thu nhập ổn định quanh năm.
Theo ông Chu Văn Biên - Bí thư Chi bộ thôn Thiên Lý, thôn hiện duy trì đàn gia cầm khoảng 150.000 con, có hộ thường xuyên nuôi trên 1 vạn con. Bên cạnh đó, diện tích cây ăn quả phong phú như vải, táo, ổi, hồng… đã giúp nhiều hộ có doanh thu vài trăm triệu đồng/năm.
“Hiện toàn thôn chỉ còn 9 hộ nghèo và 8 hộ cận nghèo trong tổng số 169 hộ. Thiên Lý giờ đã thực sự đổi thay”, ông Biên phấn khởi nói.
Đồng bộ hạ tầng mở đường phát triển
Theo Chủ tịch UBND xã Nguyễn Thanh Phong, bên cạnh nỗ lực của người dân, kết quả giảm nghèo của xã Yên Định còn đến từ chính sách đầu tư hạ tầng và hỗ trợ sản xuất hợp lý.
“Chúng tôi tập trung phát triển hệ thống giao thông, tạo điều kiện lưu thông hàng hóa, thu hút doanh nghiệp về đầu tư, mở rộng cơ hội việc làm cho người dân”, ông Phong nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Phong cũng thẳng thắn nhìn nhận: một số thôn, đặc biệt Thiên Lý, vẫn gặp khó về hạ tầng. Tuyến đường độc đạo qua 2 ngầm tràn thường xuyên ngập và sạt lở vào mùa mưa, khiến việc đi lại, vận chuyển nông sản bị gián đoạn.
“Chúng tôi kiến nghị cấp trên sớm đầu tư, nâng cấp tuyến đường này để bà con yên tâm phát triển sản xuất”, ông Phong đề xuất.
Hướng tới nông thôn nâng cao, kiểu mẫu
Sau sáp nhập, xã Yên Định đã đạt chuẩn nông thôn mới theo tiêu chí cũ. Phần còn lại là xã Cẩm Đàn trước đây cũng đã hoàn thành 16/19 tiêu chí. Thu nhập bình quân đầu người hiện đạt 42 triệu đồng/năm.
Về đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng cơ bản đã đồng bộ tuy nhiên hệ thống cơ sở chưa hoàn chỉnh đặc biệt là hệ thống giao thông nông thôn còn nhỏ hẹp, chưa đáp ứng được yêu cầu và các điều kiện về trường lớp học trên địa bàn xã mới chỉ có 3/6 trường đảm bảo. Mục tiêu trong giai đoạn tới là hoàn thiện nông thôn mới nâng cao, tiến tới nông thôn mới kiểu mẫu.
Để đạt được điều đó, địa phương tập trung phát triển sản phẩm đặc trưng, xây dựng thương hiệu nông sản, khuyến khích hợp tác xã, doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp xanh.
Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Yên Định lần thứ nhất nhiệm kỳ 2025-2030, đến năm 2027, toàn xã sẽ không còn hộ nghèo. Đó không chỉ là một mục tiêu chính trị, mà là khát vọng của hơn 9.000 con người nơi đây, khát vọng được sống sung túc, văn minh trên chính quê hương mình.
Để hiện thực hóa mục tiêu ấy, Đảng ủy xã đã đề ra hàng loạt chương trình hành động cụ thể như: Tiếp tục đầu tư đồng bộ hạ tầng, đặc biệt là giao thông, trường học, trạm y tế; Đào tạo nghề, khuyến nông, khuyến lâm, giúp người dân tự chủ trong sản xuất; Nhân rộng các mô hình kinh tế hiệu quả, tạo sinh kế bền vững cho người nghèo; Liên kết tổ hội nghề nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị sản xuất - tiêu thụ sản phẩm...
Tất cả những chính sách ấy, cùng tinh thần “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, đã và đang đưa Yên Định từng bước tiến gần hơn với danh xưng xã nông thôn mới nâng cao.