Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu các địa phương triển khai giải pháp kiểm soát, ngăn ngừa và giảm thiểu ô nhiễm không khí trong những tháng cuối năm 2025.
Công trình tuân thủ giảm thiểu bụi, khí thải
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kết quả theo dõi trong nhiều năm, từ tháng 10 đến hết tháng 3 năm sau, tình trạng ô nhiễm không khí, đặc biệt bụi mịn PM2.5 thường gia tăng, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và các hoạt động kinh tế - xã hội. Hà Nội và TP.HCM được ghi nhận là hai địa bàn có mức độ ô nhiễm cao nhất, bên cạnh một số điểm ô nhiễm cục bộ ở các tỉnh lân cận Thủ đô.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu 100% dự án, công trình phải tuân thủ các biện pháp giảm thiểu bụi, khí thải như che chắn, phun nước, rửa xe ra vào công trình.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương tập trung chỉ đạo, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó trọng tâm là kiểm soát nguồn thải: Tập trung rà soát, thanh tra, kiểm tra đột xuất và xử lý nghiêm các cơ sở có nguồn thải khí lớn như xi măng, nhiệt điện, sắt thép... cũng như các loại hình sản xuất có nguy cơ cao gây ô nhiễm.
Các địa phương cần đẩy nhanh xây dựng và thực hiện các chương trình "vùng phát thải thấp" ở đô thị lớn; thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện công cộng, năng lượng sạch, năng lượng xanh. Các phương tiện chở hàng hóa, vật liệu xây dựng không che chắn gây bụi phải được kiểm soát và xử lý nghiêm.
Trong lĩnh vực xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu 100% dự án, công trình phải tuân thủ các biện pháp giảm thiểu bụi, khí thải như che chắn, phun nước, rửa xe ra vào công trình. Các công trình tái phạm nhiều lần sẽ bị tạm đình chỉ.
Đối với các hoạt động đốt mở, đề nghị chính quyền cơ sở tăng cường tuyên truyền, giám sát và xử lý để chấm dứt tình trạng đốt rác, phụ phẩm nông nghiệp (rơm rạ) trái quy định. Đồng thời thúc đẩy các giải pháp thu gom, tái sử dụng phụ phẩm theo mô hình kinh tế tuần hoàn.
Tăng cường quan trắc và cảnh báo
Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu các tỉnh, thành phố vận hành ổn định hệ thống trạm quan trắc không khí và khí thải tự động, không để gián đoạn số liệu; đồng thời tăng cường tần suất đo đạc ở các khu vực nguy cơ ô nhiễm cao; xây dựng dự án đầu tư đồng bộ các trạm quan trắc.
Trường hợp AQI vượt mức 300, các địa phương phải thực hiện ngay biện pháp khẩn cấp để giảm ô nhiễm. Với Hà Nội và TP.HCM, Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu tập trung tối đa nguồn lực để: Xây dựng, ban hành kế hoạch chi tiết, lộ trình kiểm soát phương tiện giao thông. Đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng giao thông công cộng như đường sắt đô thị, xe buýt điện. Triển khai đề án xử lý ô nhiễm tại các sông, kênh, rạch nội thành; di dời cơ sở sản xuất gây ô nhiễm ra khỏi khu dân cư, đô thị.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ với các địa phương để triển khai các hoạt động cần thiết. Các địa phương phải gửi kế hoạch triển khai và kết quả thực hiện (nếu có) về Bộ trước ngày 15/10/2025 để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Trước đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường giao các đơn vị tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cấp bách giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí, tập trung cho khu vực thành phố Hà Nội vào các tháng cuối năm 2025,
Đáng chú ý, Cục Môi trường đang phối hợp với Cục Viễn thám quốc gia triển khai sử dụng các thiết bị phù hợp như thiết bị bay không người lái (drone) nhằm theo dõi, phát hiện tình trạng đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp và bụi phát sinh từ các công trường xây dựng lớn và đưa thông tin trên các phương tiện truyền thông.
Ông Vũ Hữu Liêm, Giám đốc Trung tâm Giám sát tài nguyên môi trường và Biến đổi khí hậu (Cục Viễn thám quốc gia), cho biết Cục Viễn thám quốc gia vừa được trang bị thêm nhiều thiết bị hiện đại, bao gồm hệ thống máy bay không người lái M300 RTK với hai ống kính quang học và công nghệ Lidar.
Hệ thống này kết hợp với phần mềm xử lý đồng bộ kèm theo cùng với máy GPS 2 tần số có khả năng đo động, đo tĩnh có độ chính xác cao sẽ giúp công tác khảo sát, thu thập và phân tích thông tin thực địa khu vực cần đánh giá, giám sát trở nên nhanh chóng và chính xác hơn.
Cùng với việc dùng máy bay không người lái giám sát điểm gây ô nhiễm không khí, Cục Môi trường cũng phối hợp với UBND thành phố Hà Nội, UBND các tỉnh lân cận xác định ít nhất khoảng 100 vị trí để lắp đặt các hệ thống cảm biến đo nhanh chất lượng không khí, nhằm cung cấp dữ liệu chính xác cho công tác giám sát, dự báo, cảnh báo sớm để cộng đồng biết khu vực nào đang ô nhiễm. Ưu tiên gần nguồn ô nhiễm, khu dân cư đông đúc, bệnh viện, trường học.