Bộ trưởng Tư pháp lý giải quy định nới lỏng chính sách nhập tịch

Việc đơn giản hóa các thủ tục xin nhập/xin trở lại quốc tịch Việt Nam sẽ khuyến khích người nước ngoài, người Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài, trí thức trẻ...

Tạo điều kiện cho nhiều trường hợp

Sáng 17/5, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo luật gồm 3 điều, tập trung vào 2 chính sách chính.

Đó là chính sách sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc nhập quốc tịch Việt Nam. Việc này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các trường hợp có cha đẻ hoặc mẹ đẻ hoặc ông nội và bà nội hoặc ông ngoại và bà ngoại là công dân Việt Nam; nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài... được nhập quốc tịch Việt Nam.

Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc trở lại quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện cho các trường hợp đã mất quốc tịch Việt Nam được trở lại quốc tịch Việt Nam.

Theo ông Ninh, người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam.

Việc tiếp hoàn thiện các chính sách pháp luật, trong đó có pháp luật về quốc tịch khẳng định sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài; để quốc tịch Việt Nam thực sự trở thành "sợi dây huyết thống" liên kết, gắn bó cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài với quê hương, nguồn cội, tạo nên sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện chủ trương hòa hợp, hòa giải dân tộc.

Cùng đó, việc nới lỏng chính sách cho nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài, đơn giản hóa các thủ tục xin nhập/xin trở lại quốc tịch Việt Nam sẽ khuyến khích người nước ngoài, người Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài, trí thức trẻ... đóng góp nguồn lực tài chính, tri thức và kinh nghiệm, thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo và phát triển khoa học công nghệ, cũng như cải thiện chất lượng nguồn nhân lực trong các ngành nghề trọng điểm.

Hơn nữa, trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc nới lỏng chính sách nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam sẽ dẫn đến các trường hợp công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài gia tăng cả về số lượng và địa bàn cư trú.

Qua đó, góp phần củng cố mối quan hệ, hợp tác song phương, giao lưu văn hóa giữa Việt Nam với các quốc gia trên thế giới.

Đề nghị cân nhắc trường hợp ngoại lệ

Trong số các điểm sửa đổi, bổ sung, đáng chú ý, dự thảo luật bổ sung một khoản quy định về quan hệ giữa Nhà nước và công dân.

Cụ thể, người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ; Người được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương và địa phương; Người được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại các đơn vị sự nghiệp công lập.

Người làm việc trong tổ chức cơ yếu, người tham gia lực lượng vũ trang của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam, trừ trường hợp có lợi cho Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, không làm phương hại đến lợi ích quốc gia của Việt Nam.

Chính phủ quy định chi tiết khoản này. Trường hợp Luật có liên quan khác với quy định trên thì áp dụng quy định tại luật này.

Ở góc độ thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết Ủy ban này nhất trí bổ sung quy định "phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam".

Cơ quan thẩm tra cho rằng việc bổ sung quy định này là cần thiết nhằm bảo đảm yêu cầu về an ninh chính trị, lợi ích quốc gia, khẳng định trách nhiệm, mối quan hệ của người được trở lại quốc tịch, người được nhập quốc tịch Việt Nam với Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bảo đảm đồng bộ với một số luật được Quốc hội ban hành gần đây.

Song, có ý kiến đề nghị cân nhắc thận trọng hơn việc quy định có ngoại lệ đối với tất cả các đối tượng được liệt kê ở trên.

Trường hợp đặc biệt chỉ nên xem xét, áp dụng đối với đối tượng được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương và địa phương; người được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại các đơn vị sự nghiệp công lập mà cần phải thu hút, tạo điều kiện để tuyển dụng nhân tài.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị không bổ sung khoản này do đây là nội dung thuộc phạm vi điều chỉnh của các luật chuyên ngành, chỉ có luật chuyên ngành mới xác định rõ yêu cầu, tiêu chuẩn đối với những người thực hiện các công việc cụ thể, trong đó có yêu cầu về quốc tịch.