Cần quy định rõ hình thức xử lý người đứng đầu nếu duyệt định mức, tiêu chuẩn gây lãng phí

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí chưa quy định rõ hình thức xử lý khi người đứng đầu cố tình phê duyệt các nhiệm vụ vượt định mức để hợp thức hoá lãng phí.

Ngăn kẽ hở từ quyết định hợp thức hóa lãng phí

Sáng 27/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) cho biết, dự thảo luật quy định trách nhiệm của người đứng đầu về xử lý thông tin phát hiện lãng phí khi nhận được thông tin nhưng chưa quy định thời hạn xử lý bắt buộc.

Để bảo đảm trách nhiệm giải trình, ngăn chặn tình trạng trì hoãn, né tránh, đại biểu đề nghị bổ sung nguyên tắc xử lý thông tin phát hiện lãng phí trong thời hạn cụ thể và công khai kết quả xử lý.

"Nếu không có mốc thời gian bắt buộc, sẽ làm giảm tính cưỡng chế của luật và niềm tin của nhân dân vào nỗ lực phòng chống lãng phí", ông nhấn mạnh.

Về thanh tra tiết kiệm, chống lãng phí, dự thảo luật xác định thẩm quyền thanh tra nhưng chưa có cơ chế phân loại thanh tra theo mức độ rủi ro. Thực tế có nơi thanh tra dày nhưng ít rủi ro, trong khi nơi rủi ro cao lại ít được kiểm soát.

Ông đề nghị giao Chính phủ quy định tiêu chí đánh giá rủi ro và thiết lập cơ chế thanh tra theo trọng tâm, trọng điểm, gắn với quy mô ngân sách, đầu tư công và tài sản công.

Về trách nhiệm của người đứng đầu, đại biểu cho rằng, dự thảo luật chưa quy định rõ hình thức xử lý khi người đứng đầu cố tình phê duyệt các dự án, nhiệm vụ vượt định mức, tiêu chuẩn, chế độ để hợp thức hóa lãng phí.

"Đây là khe hở lớn vì nhiều sai phạm lãng phí được "ngụy trang" dưới quyết định hành chính đúng quy trình. Đề nghị bổ sung nguyên tắc mọi phê duyệt trái định mức, tiêu chuẩn, chế độ gây lãng phí đều phải xem xét trách nhiệm của người đứng đầu theo mức tăng nặng", đại biểu Tâm Hùng nhấn mạnh.

Bổ sung quy định cấm cung cấp thông tin lãng phí sai sự thật

Quan tâm quy định về cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí, đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Quảng Ngãi) cho biết, dự thảo luật chưa đề cập đến hành vi bị cấm đối với chính người đấu tranh chống lãng phí.

Theo ông, cần nghiên cứu bổ sung quy định nghiêm cấm một số hành vi của người đấu tranh chống lãng phí, như: cung cấp thông tin sai sự thật, bịa đặt, thổi phồng thông tin về lãng phí, hoặc xúi giục, kích động, ép buộc người khác cung cấp thông tin không đúng sự thật.

"Việc đấu tranh phòng, chống lãng phí là quyền của công dân, quyền này có thể thực hiện hoặc không. Tuy nhiên, nếu xuất hiện hành vi lợi dụng quyền này để kích động, ép buộc người khác cung cấp thông tin sai sự thật thì cần phải xử lý", đại biểu Tám nhấn mạnh.

Đại biểu Tô Thị Bích Châu (đoàn TP.HCM), cũng đề nghị bổ sung quy định về cơ quan đầu mối tiếp nhận, xử lý thông tin lãng phí; cơ chế ẩn danh và trách nhiệm phản hồi của cơ quan nhà nước.

Đồng thời, cần làm rõ khái niệm "người đấu tranh chống lãng phí" để thống nhất cách áp dụng, tránh việc phản ánh sai, quy chụp hoặc gây mất đoàn kết nội bộ.

Về công khai thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu đề nghị quy định rõ thời hạn và hình thức công khai bắt buộc trên cổng thông tin điện tử của cơ quan nhà nước, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu. Đồng thời, cần chuẩn hóa biểu mẫu công khai định kỳ, đảm bảo người dân dễ tiếp cận, tăng tính giám sát của xã hội, tránh hình thức.

Bà cũng đề nghị bổ sung quy định Chính phủ phải định kỳ báo cáo trước Quốc hội và công khai kết quả thực hiện hàng năm; ban hành các chỉ tiêu tiết kiệm cụ thể theo ngành, lĩnh vực và tổ chức kiểm tra, giám sát thực hiện.

"Hiện nay, mặc dù Chính phủ rất quyết liệt, nhưng khi về địa phương vẫn vướng nhiều quy định pháp lý, thủ tục kéo dài, khiến vòng đời của một dự án đầu tư công bị kéo dài 3-5 năm, khi triển khai thì đã lạc hậu. Chúng ta cũng chưa có thống kê cụ thể để đánh giá nguyên nhân dự án chậm khởi công dù đủ tiêu chí; điều này ảnh hưởng lớn đến tiến độ giải ngân và hiệu quả đầu tư công", đại biểu phân tích.