Sạt lở trên địa bàn TP Cần Thơ thời gian qua diễn biến phức tạp, phạm vi mở rộng, gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng. Không chỉ bờ sông, mà vùng ven biển cũng đang bị xâm thực mạnh, đe dọa đời sống, tài sản và sản xuất của người dân.
Từ việc sạt lở bờ sông, đê bao
Ông Võ Nhựt Quang, Phó giám đốc Sở Tài chính TP Cần Thơ cho biết, 10 tháng đầu năm 2025, thành phố đã xảy ra 111 đợt sạt lở bờ sông với tổng chiều dài hơn 2.882m, ảnh hưởng trực tiếp đến 50 hộ dân, gây thiệt hại ước tính gần 23 tỷ đồng.
Triều cường làm vỡ đoạn đê bao khu vực Cồn Sơn rạng sáng 6/11.
Các vụ sạt lở không chỉ xuất hiện ở khu vực ven sông, kênh rạch như trước đây mà còn lan đến những tuyến đường giao thông đã được đầu tư kiên cố, gây gián đoạn sản xuất, sinh hoạt và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cao. Nhiều tuyến đê cũng bị sạt lở nghiêm trọng.
Rạng sáng 6/11, đợt triều cường lên đến 2,35m, mức cao nhất từ trước đến nay tại Cần Thơ đã làm vỡ đoạn đê bao ở khu vực Cồn Sơn (phường Bình Thủy), rộng 3m, dài 4m. Nước tràn vào nhanh khiến người dân không kịp xoay xở, gây ngập 8 căn nhà và 5ha vườn cây ăn trái, thủy sản thiệt hại lớn.
Theo ông Lương Sĩ Nam, Phó chủ tịch UBND phường Bình Thủy, ngay sau sự cố, địa phương đã phối hợp các sở, ngành, Chi cục Thủy lợi tăng cường lực lượng, gia cố tạm thời bằng cừ tràm, cừ dừa, vải địa kỹ thuật. Hiện đoạn đê cơ bản ổn định, đảm bảo an toàn.
Qua rà soát, lực lượng chức năng phát hiện thêm 2, 3 đoạn xung yếu, có nguy cơ tiếp tục sạt lở. Địa phương bố trí lực lượng túc trực 24/24h, tuyên truyền người dân chủ động bảo vệ tài sản, gia cố khu vực nhà ở; đồng thời huy động mạnh thường quân hỗ trợ vật tư.
Ông Mai Hoàng Tâm, Phó chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi cho biết, đỉnh triều vượt báo động III tới 35cm, cao hơn nhiều so với trung bình nhiều năm, gây tác động mạnh đến đê bao, sản xuất. Ngành đã khuyến cáo người dân bảo vệ vườn cây, ao cá; phối hợp khảo sát các đoạn nguy hiểm để đề xuất nâng cấp, gia cố.
Đáng chú ý, sạt lở bờ sông trên địa bàn TP Cần Thơ đáng báo động. Ngày 21/7, tại kênh Tám Lẹo (ấp Đông Lợi A, xã Phú Hữu), một điểm sạt lở dài hơn 30m, sâu 6m đã làm mất gần 180m² đất và phá hủy tuyến lộ nông thôn, thiệt hại hơn 100 triệu đồng. Riêng xã Phú Hữu ghi nhận 23 điểm sạt lở, cao nhất toàn thành phố, tổng thiệt hại gần 2,5 tỷ đồng.
Tại khu vực Long Định (phường Thới Long, quận Ô Môn cũ), một vụ sạt lở nghiêm trọng xảy ra trung tuần tháng 5 đã làm sụp đổ đường giao thông vừa nâng cấp hơn 10 tỷ đồng, với chiều dài hư hại khoảng 46m, ăn sâu vào đất liền 4m.
Phường Bình Thủy huy động lực lượng gia cố đoạn đê bị vỡ.
Đến sạt lở đê biển ngày càng mở rộng
Sau sáp nhập, Cần Thơ có chiều dài bờ biển 72km; trong đó, khoảng 23km được đánh giá có nguy cơ sạt lở nguy hiểm. Các điểm nóng tập trung tại xã Vĩnh Hải, phường Vĩnh Châu, xã Lai Hòa, phường Vĩnh Phước.
Ông Trần Chí Hùng, Phó chủ tịch UBND TP Cần Thơ cho biết, sau khi khảo sát và làm việc với các cơ quan chuyên môn, nguyên nhân chủ yếu được xác định do biến đổi khí hậu, nước biển dâng, sóng lớn, cùng với hệ thống rừng phòng hộ bị suy giảm.
Nhiều nơi, rừng phòng hộ bị xóa gần hoàn toàn, khiến sóng biển đánh trực diện vào thân đê, gây sạt lở, thậm chí vỡ đê.
Trước tình trạng khẩn cấp, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ đã ký quyết định công bố tình huống khẩn cấp về sạt lở bờ biển khu vực từ cống số 13 đến cống số 14 (xã Vĩnh Hải). Tại đây, triều cường và sóng lớn đã làm vỡ bờ bao, gây ngập nhà dân và ảnh hưởng khoảng 3ha hoa màu, ao cá.
Khu vực ven biển này có khoảng 20 hộ dân sinh sống ngoài đê; bờ bao nhỏ, không có rừng phòng hộ nên không thể chống chịu với sóng gió. Khi xuất hiện áp thấp, bão, tình hình đặc biệt nguy hiểm.
Ông Trần Chí Hùng, Phó chủ tịch UBND TP Cần Thơ (phải) khảo sát tuyến ven biển xã Vĩnh Hải.
Cần giải pháp lâu dài
Theo UBND TP Cần Thơ, giai đoạn 2023 - 2024, nhờ sự hỗ trợ từ Trung ương, thành phố đã xây dựng hơn 10km kè ngầm giảm sóng, bước đầu phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, những đoạn tiếp giáp chưa được đầu tư tiếp tục bị xói lở nặng.
Sạt lở bờ sông, đê biển ở Cần Thơ đang diễn biến ngày càng phức tạp, không chỉ gây tổn thất kinh tế mà còn đe dọa trực tiếp tính mạng và đời sống người dân.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, việc kết hợp hài hòa giải pháp công trình, phi công trình, phát huy vai trò cộng đồng, nâng cao nhận thức phòng chống thiên tai là yêu cầu cấp thiết.
Thành phố khẩn trương triển khai xây dựng kè chống sạt lở tại các điểm xung yếu, kè chống sạt lở khẩn cấp sông Ô Môn dài 650m, kinh phí 130 tỷ đồng, đang được thực hiện (giai đoạn 2025 - 2026), rà soát thêm các khu vực ven sông Hậu (Châu Thành, Đông Phước, Phú Hữu…), xác định 27 điểm nguy cơ, 100 hộ bị ảnh hưởng.
Các cơ quan chức năng bảo vệ hành lang đê điều, kênh rạch, kiên quyết xử lý các trường hợp lấn chiếm, xây dựng trái phép ảnh hưởng an toàn công trình phòng chống thiên tai; phục hồi rừng phòng hộ để tạo đai chắn sóng tự nhiên; kết hợp giải pháp công trình và sinh thái.