Ngày 23/12, trong khuôn khổ Hội nghị thành phố thông minh Việt Nam - châu Á 2025 đã diễn ra hội thảo “Chuyển đổi số xây dựng và chuẩn hóa hạ tầng đô thị thông minh”.
Chuẩn hóa hạ tầng và dữ liệu số là điều kiện tiên quyết
Tại hội thảo, ông Trần Ngọc Linh, đại diện Cục Phát triển đô thị (Bộ Xây dựng) chia sẻ về nội dung chính sách và quản lý nhà nước: Chuẩn hóa hạ tầng và dữ liệu xây dựng trong triển khai Nghị định số 269/2025/NĐ-CP ngày 14/10/2025 về phát triển đô thị thông minh.
Ông Trần Ngọc Linh khẳng định, việc ban hành Nghị định số 269/2025/NĐ-CP là yêu cầu cấp bách nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý về phát triển đô thị thông minh.
Ông Trần Ngọc Linh cho biết, sau hơn 7 năm triển khai, Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực.
37 địa phương (trước sáp nhập) đã ban hành và tổ chức triển khai đề án hoặc kế hoạch phát triển đô thị thông minh. Các Bộ, ngành đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn và 45 tiêu chuẩn liên quan phát triển đô thị thông minh.
Việc phát triển đô thị thông minh đã mang lại những lợi ích thiết thực. Người dân được tiếp cận với các tiện ích thông minh, thông tin minh bạch về quy hoạch, y tế, giao thông, giáo dục…
Doanh nghiệp có cơ hội đầu tư, kinh doanh minh bạch, hiệu quả hơn với dịch vụ công trực tuyến. Trong khi đó, Nhà nước có thêm một công cụ đột phá giúp điều hành, quản lý hiệu quả, ra quyết định nhanh và chính xác hơn.
Tuy nhiên, quá trình phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam vẫn còn gặp một số khó khăn hạn chế như khung pháp lý chưa thống nhất, dữ liệu phân tán, thiếu kết nối, nguồn nhân lực hạn chế, cơ chế đầu tư và phối hợp giữa các ngành còn lúng túng…
Để giải quyết những vướng mắc nêu trên, Bộ Xây dựng đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 269/2025/NĐ-CP về phát triển đô thị thông minh.
Ông Trần Ngọc Linh nhấn mạnh, việc ban hành Nghị định là yêu cầu hết sức cần thiết và cấp bách nhằm hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý thống nhất, thúc đẩy đổi mới mô hình quản lý đô thị và phát triển bền vững tại Việt Nam.
Trong đó, Nghị định số 269/2025/NĐ-CP đã có những quy định về chuẩn hóa hạ tầng số, hạ tầng kỹ thuật và dữ liệu nhằm đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, liên thông dữ liệu, khả năng tương tác cao, chống khóa công nghệ, ưu tiên tiêu chuẩn mở và an toàn thông tin.
Ông Trần Đình Tùng, Chủ tịch Hội Kỹ sư xây dựng Việt Nam đánh giá Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển ngành công nghiệp đô thị thông minh.
Ông Trần Đình Tùng, Chủ tịch Hội Kỹ sư xây dựng Việt Nam nhận định, Nghị định số 269/2025/NĐ-CP đã đặt ra yêu cầu cao hơn về chuẩn hóa hạ tầng và dữ liệu, từ đó tạo ra bước chuyển mình quan trọng để hình thành một ngành công nghiệp mới với chuỗi giá trị gia tăng, đó là ngành công nghiệp đô thị thông minh.
Ông Trần Đình Tùng đánh giá, ngành công nghiệp mới này có tiềm năng phát triển mạnh tại Việt Nam vì nhu cầu đầu tư phát triển đô thị tại nước ta trong 20 năm tới là rất lớn. Bên cạnh đó, khung pháp lý ngày càng rõ ràng sẽ tạo niềm tin cho thị trường, đồng thời mở ra không gian hợp tác giữa các lĩnh vực xây dựng, công nghệ và tài chính.
Tuy nhiên, quá trình phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam đang có những điểm nghẽn về chuẩn chung hạ tầng và dữ liệu, liên thông dữ liệu, chi phí và rủi ro triển khai.
Để giải quyết những vấn đề này và thúc đẩy phát triển đô thị thông minh, việc chuẩn hóa hạ tầng và dữ liệu số sẽ là điều kiện tiên quyết.
Chuẩn hóa dữ liệu để thúc đẩy phát triển đô thị thông minh
Chia sẻ về vai trò của nền tảng BIM trong hệ sinh thái đô thị thông minh tại Việt Nam, ông Vũ Văn Chủ, Giám đốc Trung tâm Tư vấn và ứng dụng BIM trong xây dựng (Viện Khoa học công nghệ xây dựng - Bộ Xây dựng) cho biết, IFC (Industry Foundation Classes) là định dạng dữ liệu mở, trung lập, được tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO 16739). IFC 4.3 là nền tảng dữ liệu đầu tiên tích hợp sâu các đối tượng hạ tầng.
Ông Vũ Văn Chủ đã chia sẻ về vai trò của nền tảng BIM trong hệ sinh thái đô thị thông minh tại Việt Nam.
BIM tệp tin (file-based BIM) là các tệp tin tĩnh, rời rạc (.rvt, .pln, .dgn), tập trung vào hình học 3D, xem nhẹ dữ liệu phi hình học. Đây là dữ liệu bị "chết" bên trong tệp, khó truy vấn, khó kết nối.
BIM dữ liệu (Data-centric BIM) là một cơ sở dữ liệu của các đối tượng được liên kết, coi mọi thông tin (hình học, chi phí, vật liệu, tiến độ) là công dân hạng một. Đây là dữ liệu "sống", có thể truy vấn, phân tích và kết nối tức thì.
Việc chuẩn hóa dữ liệu sẽ giúp tự động hóa quy trình thẩm định thiết kế cơ sở và thiết kế kỹ thuật; chuyển đổi từ nghiệm thu dựa trên giấy tờ sang nghiệm thu dựa trên bằng chứng số. Dữ liệu chuẩn hóa không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là "ngôn ngữ chung" để tạo ra một hệ sinh thái minh bạch và hiệu quả.
Chia sẻ về nền tảng bản sao số (Digital Twin) cho đô thị thông minh, ông Huỳnh Văn Vương, Trưởng phòng Nền tảng công nghệ - Trung tâm đô thị số (Viettel Solutions) cho biết, BIM giúp số hóa công trình, dự án, nhưng BIM chưa phản ánh hết bức tranh đô thị.
Trong khi đó, Digital Twin là tầng tích hợp cao nhất trong kiến trúc công nghệ đô thị thông minh, cho phép mô phỏng toàn bộ đô thị dựa trên dữ liệu thời gian thực từ các cảm biến IoT, kết hợp với mô hình 3D/BIM, GIS, AI, Big Data và Data Lak.
Đây là công cụ then chốt giúp chính quyền đô thị số hóa hiện trạng, mô phỏng tương lai và ra quyết định một cách chiến lược, linh hoạt theo thời gian thực.
Do đó, Digital Twin đô thị cần bước tiếp theo để kết nối BIM với dữ liệu không gian, dữ liệu quản lý và dữ liệu vận hành. Điều này đòi hỏi một lộ trình phù hợp với điều kiện tại Việt Nam.
Bà Lê Thị Dung nhận định, quản trị dữ liệu quy hoạch và xây dựng thông minh sẽ là chìa khóa để phát triển đô thị thông minh.
Bà Lê Thị Dung, Giám đốc sản phẩm Công ty VNPT IT nhận định, quản trị dữ liệu quy hoạch và xây dựng thông minh sẽ là chìa khóa để phát triển đô thị thông minh
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, đô thị thông minh không chỉ bắt đầu từ ứng dụng mà bắt đầu từ quản trị quy hoạch thông minh, xây dựng thông minh dựa trên dữ liệu. Khi quy hoạch, xây dựng được quản trị tốt, quản trị đô thị thông minh sẽ hình thành và phát triển đô thị bền vững là kết quả tất yếu.
Ông Trần Thế Trung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu công nghệ FPT đã chia sẻ về việc ứng dụng AI trong xây dựng và quản lý đô thị thông minh, nổi bật là ứng dụng trong giao thông thông minh, năng lượng thông minh và bền vững, an ninh - an toàn, quản lý hạ tầng và môi trường…
Theo đánh giá của ông Trần Thế Trung, ứng dụng AI cho đô thị thông minh tại Việt Nam có tiềm năng lớn để giải quyết 5 điểm nghẽn về trật tự đô thị, ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, úng ngập và vệ sinh an toàn thực phẩm.
Hội thảo "Chuyển đổi số xây dựng và chuẩn hóa hạ tầng đô thị thông minh" thu hút sự tham dự của nhiều chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp trong lĩnh vực phát triển đô thị.
Cũng tại hội thảo, các chuyên gia đã chia sẻ, thảo luận về các nội dung trọng tâm: Chuyển đổi số cơ sở hạ tầng, chuẩn hóa đô thị xanh theo chuẩn ESG (môi trường, xã hội và quản trị), công nghệ AI và IoT cho ngôi nhà thông minh thế hệ mới; chuẩn hóa để vận hành đô thị thông minh vận hành - từ chính sách quốc gia đến triển khai tại địa phương…