Đề xuất tăng thời hạn cai nghiện ma tuý để khắc phục tình trạng tái nghiện

Chiều 25/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi). Nhiều đại biểu quan tâm quy định tăng thời hạn cai nghiện ma tuý lần đầu.

Thời gian cai nghiện ngắn khiến tỷ lệ tái nghiện cao

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn TP Hải Phòng) cho rằng, việc quy định tăng thời hạn cai nghiện ma túy lần đầu lên 24 tháng và 36 tháng đối với lần thứ hai tại Điều 28 dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) phù hợp quy trình cai nghiện đầy đủ, bao gồm tiếp nhận, phân loại; điều trị cắt cơn, giải độc; điều trị rối loạn tâm thần; giáo dục, tư vấn, phục hồi hành vi; lao động trị liệu và giai đoạn chuẩn bị tái hòa nhập.

Theo nữ đại biểu, đây là quy trình mang tính khoa học, không thể thực hiện trong thời gian ngắn. Mặt khác, thực tiễn cho thấy các mô hình cai nghiện ngắn hạn (3-6 tháng) ở nhiều địa phương, tỷ lệ tái nghiện rất cao. Chưa kể, các chất ma túy tổng hợp, hiện chiếm hơn 70% các vụ việc, gây tổn thương não bộ lâu dài, đòi hỏi quá trình trị liệu và phục hồi lâu dài.

"Nếu tiếp tục duy trì thời gian cai nghiện ngắn, pháp luật sẽ đứng sau thực tiễn, không đủ công cụ để bảo vệ chính người nghiện và cộng đồng. Vì vậy, quy định tăng thời hạn cai nghiện là cần thiết, hợp lý, phù hợp khoa học, góp phần giảm tỷ lệ tái nghiện và cải thiện chất lượng cai nghiện", đại biểu Nga nêu ý kiến.

Từ đó, bà đề nghị cần tăng đầu tư cho cơ sở cai nghiện để bảo đảm người cai nghiện được điều trị đúng phác đồ, tránh việc tăng thời hạn cai nghiện trở thành hình thức giam giữ kéo dài, không tạo ra hiệu quả.

Đồng thời, cần quy định rõ trách nhiệm của địa phương trong bảo đảm mạng lưới cơ sở cai nghiện; tăng cường cơ chế giám sát độc lập để việc cai nghiện bắt buộc không thay thế hoàn toàn cho biện pháp xã hội khác.

Theo đại biểu Trần Thị Thu Phước (đoàn Quảng Ngãi), thực tiễn cho thấy, thời gian cai nghiện ngắn hiệu quả rất thấp, tỷ lệ tái nghiện cao do chưa đủ thời gian phục hồi não bộ, thay đổi hành vi và đào tạo nghề cho người nghiện. Mặt khác, việc quy định đủ 5 giai đoạn cai nghiện bắt buộc cũng cần thời gian hợp lý để đảm bảo hiệu quả.

"Việc kéo dài thời gian cai nghiện ma túy tuy tốn kém trước mắt nhưng sẽ chặn đứng nguồn cầu ma túy lâu dài, giảm tội phạm phát sinh từ người nghiện, đảm bảo an ninh trật tự. Đây là chi phí đầu tư cho sự an toàn của xã hội", đại biểu Phước nói.

Thống nhất quy định tăng thời hạn cai nghiện bắt buộc song đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) đề nghị chỉ nên quy định đây là khung thời hạn tối đa; cần có sự linh hoạt giảm thời gian trong một số trường hợp như trẻ em từ 12 - 18 tuổi, người có hoàn cảnh gia đình khó khăn, phụ nữ có con nhỏ khi họ có quá trình cai nghiện tốt.

Nâng hiệu quả công tác cai nghiện, ngăn hành vi phạm tội từ người nghiện

Cuối phiên thảo luận, giải trình làm rõ ý kiến các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, cơ quan soạn thảo đề nghị giữ nguyên nội dung thời hạn cai nghiện ma túy tại dự thảo luật.

Cụ thể quy định thời hạn cai nghiện lần đầu 24 tháng, đối với người cai nghiện ma túy lần thứ hai trở lên là 36 tháng, nhằm giúp mọi người nghiện ma túy đều được áp dụng đầy đủ các giai đoạn trong quy trình cai nghiện ma túy, nâng cao hiệu quả của công tác cai nghiện ma túy, khắc phục tình trạng tái nghiện.

Phân tích cụ thể, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, Luật Phòng chống ma túy năm 2021 quy định mức thời hạn tối thiểu, tối đa; tuy nhiên, thực tiễn thi hành không có căn cứ xác định thế nào là tối thiểu hoặc tối đa, dẫn đến việc áp dụng không thống nhất và tùy nghi trong thực hiện.

Mặt khác, khi xác định tình trạng nghiện ma túy, cơ quan y tế chỉ xác định được tình trạng nghiện hoặc không nghiện, không xác định được mức độ nghiện nên không có căn cứ xác định thời gian cai nghiện phù hợp với từng đối tượng.

Ngoài ra, nhiều người nghiện ma túy đang chuyển dần sang sử dụng các loại ma túy tổng hợp, biểu hiện trạng thái nghiện rất đa dạng và không điển hình. Nhiều đối tượng sử dụng những loại ma túy pha trộn dẫn đến tình trạng ngáo đá và loạn thần, có thể thực hiện hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.

Dẫn thực tế người sau cai nghiện tiếp cận việc làm rất khó, Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu đảm bảo người sau cai nghiện phải có công ăn việc làm, không thất nghiệp, từ đó, hạn chế tỷ lệ tái nghiện.