Đề xuất yêu cầu lắp thiết bị giám sát công trường, theo dõi chất lượng thi công xây dựng

Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) được chỉnh lý theo hướng yêu cầu chủ đầu tư lắp đặt thiết bị giám sát tại công trường (có kết nối cơ quan quản lý) để truy cập, theo dõi, giám sát chất lượng, kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm trong thi công.

Kịp thời phát hiện, xử lý vi phạm trong thi công xây dựng

Sáng 24/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi).

Báo cáo một số nội dung chính tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết cơ quan soạn thảo đã tiếp thu nhiều ý kiến của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường qua khảo sát sự cố cầu sông Lô.

Trong đó, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về tiêu chí đối với năng lực của chủ đầu tư theo hướng năng lực của chủ đầu tư phải phù hợp và tương xứng quy mô, cấp độ và tính chất kỹ thuật phức tạp của dự án.

Do đó, cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý tại khoản 1 Điều 9 dự thảo luật, bổ sung điều kiện được giao chủ đầu tư đối với dự án đầu tư công thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Về quản lý chất lượng công trình xây dựng, có ý kiến cho rằng cần bổ sung quy định đủ mạnh đối với công trình kém chất lượng, rõ về vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan, ví dụ chủ đầu tư, đơn vị thi công, tổ chức giám sát sau sự việc cầu Sông Lô.

Cùng đó, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định về mặt nguyên tắc với việc lắp đặt thiết bị quan trắc bắt buộc và kiểm định chất lượng định kỳ đối với công trình quan trọng, công trình có tính cộng đồng cao, có nguy cơ mất an toàn.

Đồng thời, đề nghị quy định bắt buộc kiểm tra công tác nghiệm thu đối với các công trình trọng điểm, công trình ảnh hưởng lớn đến an toàn, lợi ích cộng đồng... và những công trình khác trước khi đưa vào khai thác.

Về xử lý sự cố, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung dự thảo luật về mặt nguyên tắc và giao Chính phủ quy định chi tiết về một quy trình rút gọn xử lý trong trường hợp khẩn cấp.

Báo cáo vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Xuân Dũng cho biết, việc hậu kiểm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền được thực hiện thông qua hoạt động như kiểm tra trật tự xây dựng, kiểm tra công tác nghiệm thu công trình xây dựng.

Theo đó, dự thảo luật đã quy định công trình xây dựng thuộc dự án quan trọng quốc gia; công trình có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp; công trình ảnh hưởng lớn an toàn, lợi ích cộng đồng phải được kiểm tra công tác nghiệm thu đến khi hoàn thành, đưa công trình vào khai thác. Dự thảo Luật cũng quy định công trình xây dựng phải được bảo trì, đánh giá an toàn định kỳ trong quá trình sử dụng.

Các văn bản dưới luật hiện nay (Nghị định số 06/2021/NĐ-CP, Thông tư số 10/2021/TT-BXD) quy định cụ thể về thí nghiệm, kiểm định xây dựng, thử nghiệm khả năng chịu lực của kết cấu công trình trong quá trình thi công xây dựng; đồng thời cũng quy định việc quan trắc công trình, tần suất phải đánh giá định kỳ an toàn công trình trong quá trình khai thác, sử dụng.

Dự thảo luật đã quy định cụ thể về quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của các chủ thể tham gia xây dựng công trình từ Điều 59 đến Điều 63. Quyền, trách nhiệm của các bên có liên quan khi phát hiện nguy cơ mất an toàn, nguy cơ xảy ra sự cố công trình ảnh hưởng đến an toàn tính mạng, công trình lân cận và cộng đồng cũng được quy định trong dự thảo luật.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội và Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý, bổ sung quy định tại Điều 49 dự thảo luật, trong đó yêu cầu chủ đầu tư phải lắp đặt thiết bị giám sát tại công trường (có kết nối về cơ quan quản lý). 

"Việc này nhằm phục vụ cho truy cập, theo dõi, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng về chất lượng công trình, kịp thời phát hiện, xử lý các vi phạm trong quá trình thi công xây dựng", Thứ trưởng Dũng thông tin. 

Giảm tối thiểu 30% thời gian/chi phí 

Về quy định giấy phép xây dựng, quản lý trật tự xây dựng mà nhiều đại biểu quan tâm, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, dự thảo luật đã bổ sung nội dung quản lý trật tự xây dựng tại Điều 47 nhằm bảo đảm yêu cầu quản lý khi chuyển một phần từ tiền kiểm sang hậu kiểm. 

Việc quản lý trật tự xây dựng được thực hiện từ khi khởi công đến nghiệm thu, bàn giao, nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý vi phạm.

Đối với công trình được miễn giấy phép, các quy định pháp luật về đất đai đã quy định về xác định tài sản gắn liền đất. Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Bộ Xây dựng phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong quá trình xây dựng văn bản dưới luật để tránh không bị bỏ sót đối tượng.

Tới đây, thủ tục cấp giấy phép sẽ được đơn giản hóa tối đa tại nghị định theo hướng thực hiện thủ tục trực tuyến toàn trình; đơn giản hóa về hồ sơ và điều kiện; nâng cao trách nhiệm của tư vấn thiết kế về đảm bảo an toàn công trình; giảm thời gian thực hiện cấp giấy phép (dự kiến tối đa 7 - 10 ngày).

Các quy định này sẽ giảm tối thiểu 30% thời gian/chi phí theo theo yêu cầu của Chính phủ.

Ở góc độ thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải cho biết, Ủy ban đánh giá số lượng ý kiến được tiếp thu cao và cơ quan chủ trì soạn thảo đã cố gắng tiếp thu, giải trình tối đa, không bỏ sót ý kiến đại biểu, phân loại rõ ràng các ý kiến giữa giải trình và tiếp thu.

Thường trực Ủy ban đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng một số vấn đề để đảm bảo tính khả thi và an toàn như rủi ro về chất lượng công trình trong cơ chế "hậu kiểm"; phân cấp, phân quyền cần đi đôi với năng lực; cơ chế xử lý công trình vi phạm; xử lý công trình để đi vào hoạt động khi gặp sự cố.

Cùng đó là vấn đề miễn giấy phép xây dựng và quyền sở hữu tài sản trên đất theo Luật Đất đai; về quy định chuyển tiếp; áp lực lên hệ thống văn bản dưới luật do có quá nhiều văn bản cần hướng dẫn thi hành.