Trước biến đổi khí hậu phức tạp, áp lực giảm phát thải và nhu cầu hiện đại hóa năng lượng, các doanh nghiệp châu Âu đang tích cực hỗ trợ Việt Nam tăng tốc chuyển đổi xanh, hướng tới phát triển bền vững.

Diễn đàn Kinh tế xanh (Green Economy Forum - GEF) 2025, do Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) tổ chức ngày 27/11/2025 tại Hà Nội, được kỳ vọng trở thành "đầu mối" đối thoại giải pháp giữa nhà hoạch định chính sách, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp.

Ưu tiên hạ tầng đô thị và năng lượng tái tạo

Việt Nam đang chịu tác động của biến đổi khí hậu, từ lũ lụt đến biến động thời tiết khó lường, đe dọa sinh kế và cộng đồng. Tuy nhiên, giữa những thách thức này lại ẩn chứa cơ hội: Hướng tới tăng trưởng bền vững trong tương lai thông qua khả năng phục hồi và đổi mới sáng tạo.

Trong khuôn khổ GEF 2025, các phiên thảo luận tập trung vào giải pháp thực tiễn, trong đó hạ tầng đô thị và năng lượng tái tạo được ưu tiên.

Doanh nghiệp châu Âu mang đến nhiều sáng kiến trong phát triển toàn diện hệ thống hạ tầng, năng lượng tại Việt Nam.

Cơ chế Thỏa thuận mua bán điện trực tiếp (DPPA) là chủ đề được nhiều doanh nghiệp quan tâm, mở ra khả năng mua điện từ nguồn tái tạo mà không cần thông qua hệ thống phân phối truyền thống. Điều này giúp doanh nghiệp giảm phát thải, tiến gần hơn tới tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe từ EU và các thị trường xuất khẩu lớn.

Cùng với đó, các giải pháp về quản lý năng lượng thông minh, số hóa lưới điện và ứng dụng tài chính xanh được kỳ vọng hỗ trợ Việt Nam giảm chi phí chuyển đổi trong dài hạn, nhất là trong bối cảnh giá năng lượng biến động mạnh và nhu cầu điện tăng nhanh theo đô thị hóa.

Ở lĩnh vực hạ tầng đô thị, các mô hình nhà ở chống chịu khí hậu, hệ thống thoát nước tự nhiên và không gian xanh đa chức năng được đề xuất. Kinh nghiệm từ châu Âu cho thấy việc tích hợp "hạ tầng xanh" ngay từ khâu quy hoạch giúp giảm nguy cơ ngập úng, cải thiện vi khí hậu và nâng chất lượng sống.

"Các thành phố cần chuẩn bị cho tương lai bằng hạ tầng bền vững hơn. Nếu thực hiện đúng, Việt Nam có thể tiết kiệm chi phí vận hành, giảm phát thải và tạo ra đô thị đáng sống", ông Douglas Snyder, Giám đốc điều hành Hội đồng công trình xanh Việt Nam (VGBC) nhận định.

Thích ứng chuỗi cung ứng

Châu Âu đang triển khai nhiều chính sách tác động trực tiếp đến chuỗi cung ứng, tiêu biểu là Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM). Các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam trong lĩnh vực thép, nhôm, phân bón, xi măng… sẽ phải minh bạch dữ liệu phát thải - đòi hỏi sản xuất sạch hơn và quy trình kiểm toán chặt chẽ.

Tại GEF 2025, các chuyên gia Đức và Hà Lan chia sẻ kinh nghiệm về thu hồi tài nguyên, tiết kiệm năng lượng và thiết kế sản phẩm theo vòng đời, mở hướng đi mới cho doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên carbon thấp.

Ngoài công nghệ, khoảng cách nhân lực xanh cũng là thách thức. Việt Nam cần đội ngũ chuyên gia ESG, quản lý năng lượng, vận hành nhà máy thông minh và tiêu chuẩn hóa quy trình bền vững.

"Để chuyển đổi xanh thành công, công nghệ chỉ là một nửa, nửa còn lại nằm ở kỹ năng và sự sẵn sàng của lực lượng lao động", đại diện Copenhagen Offshore Partners đánh giá.

Trong khi đó, các công cụ như trái phiếu xanh, khoản vay liên kết bền vững hay mô hình tài chính hỗn hợp đang mở ra cơ hội vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa - nhóm chịu áp lực chuyển đổi cao nhất.

Ở góc độ logistics, ông Nguyễn Xuân Kỳ, cố vấn cấp cao của APM Terminals (thuộc Maersk) cho biết: Đơn vị đang tích hợp công nghệ số, thiết bị tiêu thụ ít năng lượng và quy trình vận hành phát thải thấp. Điều này không chỉ hỗ trợ mục tiêu Net Zero 2050 của Việt Nam, mà còn củng cố vai trò trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Nguyễn Phan Đính, đồng Chủ tịch Ủy ban ngành tăng trưởng xanh của EuroCham và thành viên Tổ công tác chương trình GEF giải thích: "GEF 2025 không chỉ là các khuôn khổ, mà còn là cách thức bền vững được áp dụng hàng ngày. Giao thông sạch hơn, nhà ở hiệu quả hơn hay sản xuất thông minh hơn, mọi thảo luận tại đây đều liên quan trực tiếp đến cách thức vận hành của con người và doanh nghiệp".

Bà Pauline Duterte, quản lý Dự án GEF của EuroCham, chia sẻ: "Điểm nhấn của diễn đàn năm nay là ba hội thảo cung cấp ý tưởng và lộ trình thực tế để hành động".

Kết thúc họp báo, ông Bruno Jaspaert gửi thông điệp mạnh mẽ: "Đầu tư của các doanh nghiệp châu Âu tập trung vào những lĩnh vực thúc đẩy phát triển bền vững. Không chỉ doanh nghiệp lớn với tiềm lực mạnh tiên phong trong hành trình xanh hóa; mà ngày càng nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ nỗ lực đổi mới sáng tạo từ gốc rễ xanh, chung tay xây dựng một tương lai bền vững hơn".