Thông tin từ Văn phòng UBND tỉnh Hà Tĩnh, tỉnh vừa có công văn số 8191/UBND-NL về việc đề nghị bố trí vốn ngân sách Trung ương đầu tư 7 công trình phòng chống thiên tai cấp thiết trên địa bàn tỉnh.
Hệ thống đê điều, thủy lợi đã xuống cấp
Ngày 29/10, ông Trần Hữu Khanh, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh cho biết, thời gian qua, các công trình hạ tầng thiết yếu như thủy lợi, đê điều, giao thông... được quan tâm đầu tư, góp phần bảo đảm an toàn cho người dân sinh sống dọc các tuyến sông, thuận tiện giao thông, bảo vệ tài sản, tính mạng của nhân dân và phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh địa phương.
Tuyến đê Hội Thống, mỗi mùa mưa bão, chính quyền và người dân buộc phải di dời dân cư phía trong đê, đồng thời huy động nhân lực, vật lực để kè chắn sóng. Tuy nhiên, hiệu quả bảo vệ không cao, nhiều vị trí xung yếu vẫn bị sóng biển đánh tan hoang, trực tiếp uy hiếp tính mạng và tài sản của hàng nghìn hộ dân.
Tuy nhiên, qua rà soát, đánh giá, toàn tỉnh có 116 đập, hồ chứa thủy lợi hư hỏng, xuống cấp, nguồn vốn sửa chữa hạn chế. Trong đó, 7 công trình đê điều, hệ thống thủy lợi cấp bách phục vụ phòng chống thiên tai trên địa bàn tỉnh đã xuống cấp do các đợt mưa bão vừa qua, nguy cơ mất an toàn cao, cần có giải pháp khắc phục xử lý khẩn cấp.
Điển hình là dự án tăng cường khả năng thoát lũ hạ du hồ Kẻ Gỗ, tỉnh Hà Tĩnh (giai đoạn 2): Hồ Kẻ Gỗ được xây dựng từ năm 1976 với tổng dung tích 345 triệu m3, dù đã triển khai giai đoạn 1 của dự án "Tăng cường khả năng tiêu thoát lũ hạ du hồ Kẻ Gỗ", góp phần giảm thiểu thiệt hại do mưa lũ, nhưng hệ thống công trình đầu mối và tiêu thoát nước hiện vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu an toàn, bền vững lâu dài và phát triển đô thị, công nghiệp và dân sinh.
Một số khu vực tại Phường Thành Sen, Phường Trần Phú, Phường Hà Huy Tập, xã Cẩm Duệ, xã Cẩm Xuyên, xã Thiên Cầm, xã Cẩm Hưng... vẫn thường xuyên xảy ra ngập sâu, ngập dài ngày; khả năng tiêu nước phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, thiếu hệ thống tiêu động lực đồng bộ.
Việc tiếp tục đầu tư hoàn thiện dự án là hết sức cần thiết để tăng cường khả năng tiêu thoát lũ đảm bảo an toàn cho 405.000 người dân và cho 24.500ha đất canh tác của các xã: Cẩm Duệ, Cẩm Xuyên, Thiên Cầm, Cẩm Hưng, Cẩm Trung, Yên Hòa, Thạch Hà, Thạch Xuân, Thạch Lạc…
Ông Trần Đức Thịnh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh) cho hay, hệ thống đê sông, đê biển trên địa bàn tỉnh hiện nay chủ yếu được làm từ trước những năm 1990, vật liệu chủ yếu đất đắp thủ công, một số tuyến đê được gia cố bằng cấu kiện bê tông, đá hộc lát mái; chỉ đáp ứng chống bão cấp 9, nếu bão từ cấp 10 trở lên, kết hợp triều cường, sóng lớn thì nguy cơ tràn và vỡ đê rất cao.
Để đảm bảo an toàn cho hệ thống đê điều, tỉnh đã chủ động cân đối kinh phí để đầu tư, sửa chữa nâng cấp một số công trình có quy mô nhỏ. Tuy vậy, hiện trên địa bàn tỉnh còn 5 tuyến đê rất xung yếu chưa cân đối được kinh phí để đầu tư.
Trong đó, đê Hội Thống (xã Đan Hải, xã Cổ Đạm) được xây dựng nâng cấp hoàn thành đưa vào sử dụng từ năm 2009 có tổng chiều dài 17,8km, bắt đầu từ xã Xuân Hải cũ và kết thúc tại xã Đan Trường cũ (nay là xã Đan Hải).
Công trình có nhiệm vụ bảo vệ trực tiếp cho hơn 22.400 người dân và 3.765ha đất tự nhiên các xã Đan Hải và gián tiếp bảo vệ cho các vùng phụ cận, các cơ sở sản xuất chế biến thủy hải sản dọc tuyến đê tạo điều kiện ổn định và phát triển kinh tế xã hội; mặt đê kết hợp tạo tuyến đường dân sinh, phục vụ công tác cứu hộ, cứu nạn
"Tuyến đê biển Hội Thống nằm trực diện với biển, chịu ảnh hưởng trực tiếp gió bão và nước biển dâng. Thực tiễn qua 2 cơn bão số 5 và số 10 cho thấy với những cơn bão mạnh cấp 12, tuyến đê xảy ra nguy cơ mất an toàn và phải thực hiện sơ tán khẩn cấp nhân dân khu vực ảnh hưởng", ông Trần Quỳnh Thao, Chủ tịch UBND xã Đan Hải cho hay.
Tuyến đê, kè Cẩm Nhượng (xã Thiên Cầm), dù đã được đầu tư năm 2003, với nhiệm vụ chống gió bão cấp 10. Sau hơn 20 năm đưa vào vận hành khai thác sử dụng mái kè thường xuyên bị sập cấu kiện gia cố xói sâu vào thân kè. Từ năm 2020 lại nay đã nhiều lần được sửa chữa, tuy nhiên việc hư hỏng, lún sụt vẫn tiếp tục xảy ra trên toàn tuyến.
"Tuyến đê kè Cẩm Nhượng bảo vệ an toàn cho khoảng 1.200 hộ/5.000 nhân khẩu thuộc Phúc Hải, Xuân Bắc, Xuân Nam, Hải Bắc, Hải Nam… mặc dù nhà nước đã đầu tư, nâng cấp gia cố một số vị trí song do ảnh hưởng thiên tai, tình trạng hư hỏng ngày càng nghiêm trọng, phát sinh thêm các vị trí sạt lở mới uy hiếp đến an toàn tài sản và tính mạng của bà con nhân dân", ông Phạm Văn Tuấn, Phó chủ tịch UBND xã Thiên Cầm chia sẻ.
Cần nguồn vốn đầu tư lớn để nâng cấp, sửa chữa
Theo ông Trần Đức Thịnh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh), tỉnh hiện có 29 tuyến đê với chiều dài 315,82km, hệ thống đê điều được phân theo các hệ thống các con sông.
Toàn tỉnh hiện đã đầu tư, nâng cấp được 265,07/315,82km đê, trong đó đã đầu tư nâng cấp được 88,53km đê sông chống được lũ tần suất 10%; 176,54km đê biển, đê cửa sông chống được bão cấp 10, tần suất triều 5%.
Trong những năm qua, các công trình hạ tầng thiết yếu như thủy lợi, đê điều.. luôn được Hà Tĩnh đầu tư nâng cấp, sửa chữa.
Toàn tỉnh có 348 hồ chứa nước thủy lợi (324 hồ có dung tích từ 50.000m3 trở lên, hoặc có chiều cao đập trên 5m theo Nghị định 114/ND-CP), với tổng dung tích trên 1,6 tỷ m3; có 86 đập dâng với lưu lượng thiết kế hơn 5.780m3/s.
Từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh sửa chữa, nâng cấp đảm bảo an toàn công trình đưa vào khai thác được 35 hồ chứa thủy lợi với tổng kinh phí hơn 350 tỷ đồng.
Là tỉnh thường xuyên chịu ảnh hưởng trực tiếp của thiên tai, mưa lũ, đặc biệt ảnh hưởng của các cơn bão số 5, số 6 và số 10 vừa qua, nhiều đoạn bờ sông, bờ biển bị sạt lở nghiêm trọng, cần nguồn vốn lớn để nâng cấp, sửa chữa.
Dự án Tăng cường khả năng thoát lũ hạ du hồ Kẻ Gỗ, tỉnh Hà Tĩnh (giai đoạn 2) nâng cấp một số hạng mục công trình đầu mối Hồ Kẻ Gỗ bao gồm:
Hệ thống sông Rào Cái: Tiếp tục cải tạo, mở rộng và kè bờ những đoạn chưa thực hiện ở giai đoạn 1 với chiều dài khoảng 20km, thanh thải đồng tôm và các hồ điều hòa; Tuyến nhánh: Tiếp tục cải tạo, mở rộng và kè bờ những tuyến chưa thực hiện ở giai đoạn 1 với chiều dài khoảng 15km.
Hệ thống sông Cày: Tiếp tục cải tạo, mở rộng và kè bờ những đoạn chưa thực hiện ở giai đoạn 1 với chiều dài khoảng 8km, thanh thải đồng tôm và các hồ điều hòa; Hệ thống sông Gia Hội: Cải tạo, mở rộng và kè bờ với chiều dài khoảng 38km… v
Với tuyến đê Hội Thống, những việc cấp bách như khôi phục, nâng cấp 2 đoạn đê với tổng chiều dài 7,85km (trong đó đoạn đê sông, hiện trạng đang là đê đất chưa nâng cấp dài 2,50km, đoạn đê trực diện với biển 5,35km) theo tần suất thiết kế, đảm bảo an toàn theo tần suất kiểm tra (kiểm tra chống chịu được gió bão cấp 12); cứng hóa mặt đê đảm bảo yêu cầu giao thông, gia cố mái đê phía sông, phía biển và xây dựng các công trình trên tuyến đảm bảo tiêu chuẩn thiết kế cần có nguồn vốn lớn để thực hiện…
Tuyến đê, kè Cẩm Nhượng dài khoảng 1,90km. Thiết kế đê, kè đảm bảo tần suất thiết kế, đảm bảo an toàn theo tần suất kiểm tra (kiểm tra chống chịu được gió bão cấp 12); mở rộng mặt đường đỉnh đê kết hợp giao thông đảm bảo theo quy hoạch đã được UBND huyện Cẩm Xuyên (cũ) phê duyệt.
Hệ thống thủy lợi rào Mỹ Dương thuộc các xã Nghi Xuân, xã Tiên Điền và xã Cổ Đạm. Cải tạo, mở rộng Hệ thống thủy lợi rào Mỹ Dương dài khoảng 21km (tuyến có điểm đầu hạ lưu tràn Trúc Bè thuộc địa bàn xã Nghi Xuân, điểm cuối tại cống Đá Bạc thuộc địa phận xã Cổ Đạm). Nạo vét các đoạn mặt cắt co hẹp, gia cố bờ xung yếu và sửa chữa nâng cấp các công trình trên tuyến (đập dâng, bờ bao, cống tiêu thoát, cầu đường giao thông).
Trong điều kiện nguồn lực đầu tư từ ngân sách địa phương và huy động nguồn vốn khác còn khó khăn, vượt quá khả năng cân đối, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Môi trường quan tâm, hỗ trợ Hà Tĩnh đầu tư 7 công trình đê điều, hệ thống thủy lợi cấp bách phục vụ phòng chống thiên tai trên địa bàn tỉnh tổng số vốn 5.010 tỷ đồng.
Trong đó, dự án tăng cường khả năng thoát lũ hạ du hồ Kẻ Gỗ, tỉnh Hà Tĩnh (giai đoạn 2) với tổng mức đầu tư 3.100 tỷ đồng; Dự án đầu tư, nâng cấp các tuyến đê xung yếu với số vốn 1.460 tỷ đồng; Hệ thống thủy lợi rào Mỹ Dương với tổng số vốn 450 tỷ đồng.