Trong chuyến công du chính thức đầu tiên tới Mỹ, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung đã nêu bật cam kết "Làm cho ngành đóng tàu Mỹ vĩ đại trở lại", một trong những nỗ lực cải thiện cán cân thương mại giữa hai bên cũng như củng cố quan hệ với nước Mỹ.
"Hàn Quốc sẽ hỗ trợ phục hưng ngành đóng tàu Mỹ"
Theo hãng tin Reuters, ngày 25/8, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung có cuộc gặp thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Donald Trump và đến ngày 26/8 theo giờ địa phương, ông dự kiến thăm xưởng đóng tàu Philly Shipyard tại Philadelphia thuộc Tập đoàn Hanwha của Hàn Quốc.
Toàn cảnh Xưởng đóng tàu HD Hyundai Heavy Industries Ulsan tại Ulsan, Hàn Quốc, ngày 29/12/2023. Ảnh: REUTERS.
Theo cam kết, Hàn Quốc sẽ rót 350 tỷ USD vào các dự án tại Mỹ trong đó riêng lĩnh vực đóng tàu nhận được đầu tư tới 150 tỷ USD.
Tiềm năng cũng như những thách thức của dự án sẽ được thể hiện khi ông Lee thăm xưởng đóng tàu Philly Shipyard, một trong những xưởng đóng tàu lớn nhất nước Mỹ do Hanwha mua lại năm ngoái.
Theo văn phòng Tổng thống Lee, Hanwha dự định chi tới 5 tỷ USD để nâng công suất từ chưa tới 2 tàu/năm lên 20 tàu/năm. Trong khi đó, nhà máy Hanwha Ocean ở Hàn Quốc lớn gấp 10 lần và sản xuất 1 tàu/tuần.
Phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington sau hội đàm, ông Lee khẳng định: "Tận dụng năng lực mạnh nhất thế giới, ngành đóng tàu Hàn Quốc sẽ hỗ trợ phục hưng ngành đóng tàu Mỹ và mở ra bước ngoặt lịch sử mới vì thịnh vượng chung".
Bộ Công nghiệp Hàn Quốc cho biết đã có 11 thỏa thuận nguyên tắc được ký giữa các công ty Mỹ và Hàn Quốc trong chuyến thăm của ông Lee, bao gồm các lĩnh vực đóng tàu, năng lượng hạt nhân, hàng không vũ trụ, khí đốt và khoáng sản quan trọng.
Trong ngành đóng tàu, HD Hyundai đã đạt thỏa thuận với Ngân hàng Phát triển Hàn Quốc và quỹ Cerberus Capital để thành lập quỹ đầu tư hàng tỷ USD nhằm củng cố năng lực hàng hải của Mỹ và các đồng minh, bao gồm đóng tàu, hạ tầng logistics biển và công nghệ hàng hải tiên tiến.
Samsung Heavy Industries cũng đạt thỏa thuận với Vigor Marine Group để hợp tác trong bảo dưỡng và sửa chữa tàu hải quân Mỹ, hiện đại hóa xưởng và cùng đóng tàu.
Nhiều khó khăn thách thức
Trước đó, Hàn Quốc đã đưa cam kết "Làm cho ngành đóng tàu Mỹ vĩ đại trở lại" nhằm hỗ trợ hiện đại hóa các xưởng đóng tàu Mỹ khi đàm phán thuế quan với Mỹ hồi tháng 7. Việc đầu tư tập trung đúng vào mong muốn của ông Trump để hồi sinh ngành đóng tàu Mỹ, bắt kịp Trung Quốc, nước hiện là nhà đóng tàu lớn nhất thế giới và sở hữu lực lượng hải quân lớn nhất.
Ngành đóng tàu Mỹ từng có năng lực sản xuất cao nhất thế giới trong Thế chiến II nhưng đến năm 2024 chỉ còn chiếm 0,04% thị phần toàn cầu. Trong khi đó, Trung Quốc và Hàn Quốc hiện chiếm tới 83% đóng tàu thương mại toàn cầu, theo dữ liệu của Liên hợp quốc.
Tuy vậy, các chuyên gia, nguồn tin ngành và quan chức Hàn Quốc thừa nhận sẽ cần rất nhiều nỗ lực.
"Tôi nghĩ ngành đóng tàu Mỹ lâu nay không phải cạnh tranh nhiều. Cơ sở vật chất đã cũ, và thiếu hụt nghiêm trọng kỹ thuật viên", ông Steve SK Jeong, lãnh đạo Naval Ship Global Business tại Hanwha Ocean, cho biết.
Theo nguồn tin trong ngành, việc đào tạo công nhân Mỹ có thể mất 4 - 5 năm và khó tìm được lao động sẵn sàng cho công việc nặng nhọc tại xưởng đóng tàu. Hanwha cho biết họ đang nỗ lực hiện đại hóa cơ sở vật chất, huấn luyện và trang bị nhân lực, đồng thời chuyển giao quy trình sản xuất giúp đóng tàu nhanh hơn.
Tập đoàn cũng có kế hoạch tận dụng các ụ tàu bỏ không gần Philly Shipyard để mở rộng năng lực, cải thiện quản lý dự án và tăng cường tự động hóa, chẳng hạn dùng robot hàn để đẩy nhanh sản xuất. Tuy nhiên, tiến độ bị ảnh hưởng vì khó khăn trong nhập thép tấm và các bộ phận khác.
Quan chức Hàn Quốc cho rằng nếu Mỹ không nới lỏng một số chính sách bảo hộ, việc xây dựng tàu hoàn chỉnh hoặc các module để chuyển đến xưởng Mỹ sẽ bị hạn chế.
Đạo luật Jones năm 1920 yêu cầu hàng hóa vận chuyển giữa các cảng Mỹ phải được chuyên chở bằng tàu đóng tại Mỹ. Tương tự, Tu chính án Byrnes-Tollefson cấm đóng tàu hải quân Mỹ tại xưởng nước ngoài, dù Tổng thống có quyền miễn trừ vì lý do an ninh quốc gia. Một số nghị sĩ Mỹ đã đề xuất sửa đổi nhằm tạo cơ hội cho các đồng minh tham gia nhiều hơn.
Ông Wi Sung-lac, Cố vấn An ninh Quốc gia của Tổng thống Lee, thừa nhận các rào cản pháp lý này.
"Chúng tôi đang tiến hành nhiều nghiên cứu để tăng cường hợp tác, đồng thời xem xét các lối đi vòng và cải thiện thể chế", ông nói.