Cầu Ngọc Hồi khởi công ngày 19/8, là một trong 18 công trình cầu vượt sông Hồng theo Quy hoạch phát triển giao thông vận tải Thủ đô đến năm 2030. Với biểu tượng “Cổng mặt trời”, cây cầu vừa mang ý nghĩa chiến lược, vừa tạo dấu ấn kiến trúc độc đáo.
Trục kết nối chiến lược, mở rộng không gian phát triển
Là một trong những công trình giao thông trọng điểm nằm trên tuyến Vành đai 3,5, Cầu Ngọc Hồi có ý nghĩa đặc biệt trong chiến lược phát triển hạ tầng của Hà Nội và vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Dự án đầu tư xây dựng cầu Ngọc Hồi và đường dẫn hai đầu cầu đã khởi công ngày 19/8.
Trong bối cảnh nhu cầu giao thông liên tỉnh ngày càng tăng, cầu Ngọc Hồi được kỳ vọng trở thành tuyến kết nối quan trọng, giảm tải áp lực cho cầu Thanh Trì đang gồng mình với lưu lượng phương tiện quá tải mỗi ngày. Khi đưa vào khai thác, công trình sẽ rút ngắn thời gian di chuyển từ Hà Nội đến Hưng Yên, Hải Phòng, đồng thời mở ra hướng phát triển mới cho các khu vực phía Nam và Đông Nam Thủ đô.
Không chỉ phục vụ giao thông thuần túy, cầu Ngọc Hồi còn mang trong mình sứ mệnh thúc đẩy liên kết vùng. Nằm trên hành lang kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, công trình sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa, giao lưu thương mại, phát triển dịch vụ - du lịch. Với các doanh nghiệp, đây là tín hiệu tích cực giúp giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh. Với người dân, đây là cây cầu mở ra cơ hội kết nối việc làm, mở rộng thị trường bất động sản và cải thiện chất lượng sống.
Về tầm nhìn dài hạn, cầu Ngọc Hồi được coi là "cú hích" góp phần tái cấu trúc không gian đô thị Hà Nội. Cùng hàng loạt công trình vành đai, tuyến đường sắt đô thị, cầu sẽ giúp giảm áp lực cho khu vực nội đô, thúc đẩy sự phát triển cân bằng giữa trung tâm và vùng ven.
Phát biểu tại lễ khởi công cầu Ngọc Hồi, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, cầu Ngọc Hồi là một trong 7 cây cầu được TP Hà Nội xây dựng kế hoạch khởi công năm 2025 để tăng cường kết nối với các tỉnh trong vùng Thủ đô.
Đây là cây cầu có ý nghĩa chính trị, kinh tế quan trọng, tăng cường kết nối giữa TP Hà Nội với tỉnh Hưng Yên, nhằm đảm bảo an ninh, quốc phòng, tăng cường giao lưu kinh tế, văn hóa, phát triển đô thị, du lịch hai bên sông Hồng, thúc đẩy mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% trong năm 2025 và hai con số vào những năm tiếp theo.
Kiến trúc "Cổng mặt trời" - biểu tượng hòa hợp và lan tỏa
Chia sẻ với phóng viên Báo Xây dựng, ông Nguyễn Hồng Nhật, Phó giám đốc Công ty CP Tư vấn thiết kế Cầu lớn - Hầm cho biết, khác với tất cả cầu vượt sông Hồng khác tại Hà Nội, cầu Ngọc Hồi sở hữu hướng tuyến gần như chính xác theo trục Đông - Tây.
Điều này mang lại trải nghiệm thị giác đặc biệt: Từ trên cầu, người tham gia giao thông có thể quan sát trọn vẹn cảnh mặt trời mọc và lặn quanh năm. Thậm chí, vào một số ngày nhất định, mặt trời đi qua đúng trục cầu, một khoảnh khắc tự nhiên mà hiếm cây cầu nào trên thế giới có được.
Cầu Ngọc Hồi với thiết kế đặc biệt hứa hẹn mang lại trải nghiệm thị giác đặc biệt.
Chính đặc điểm độc đáo này đã trở thành cảm hứng để nhóm thiết kế phát triển ý tưởng "Cổng mặt trời" - biến cầu Ngọc Hồi thành nơi chào đón bình minh và tiễn biệt hoàng hôn mỗi ngày. Với ý niệm đó, kiến trúc dây văng hai tháp được cách điệu như một cổng chào khổng lồ, vừa vững chãi vừa mềm mại, hài hòa trong cảnh quan sông Hồng.
Nổi bật trong thiết kế cầu Ngọc Hồi là hình tượng hai chữ "H" được tạo thành từ trụ tháp thẳng đứng và dầm ngang kết nối. Đó không chỉ là chữ cái đầu của "Hà Nội" và "Hưng Yên", hai địa phương mà cầu trực tiếp kết nối, mà còn là biểu trưng cho Hòa hợp, Hài hòa, Hợp tác.
Quan sát từ xa, hình ảnh chữ "H" khổng lồ giống hai người đang bắt tay nhau - biểu tượng mạnh mẽ của sự gắn kết, đồng thuận và phát triển chung. Thông điệp này được thể hiện xuyên suốt trong ngôn ngữ kiến trúc: Từ đường nét khỏe khoắn của trụ cầu, sự tương phản giữa bê tông vững chắc và ốp đồng mềm mại, cho tới những họa tiết mặt trời trên lan can, hệ thống chiếu sáng mô phỏng chùm tia sáng tỏa ra từ trung tâm.
Trụ tháp chính được thiết kế như những tác phẩm điêu khắc khổng lồ: Chân trụ tách đôi để tương tác với dây văng; thân trụ kết hợp những đường thẳng khỏe khoắn và vòm cong mềm mại; bề mặt ngoài bằng bê tông, bên trong ốp gò đồng tạo hiệu ứng mặt trời lấp lánh. Đặc biệt, các diện tam giác nhỏ trên vòm trụ được xử lý nhám khác nhau, tái hiện hoa văn mặt trời rực rỡ khi ánh sáng chiếu vào.
Hệ thống chiếu sáng cũng là một điểm nhấn. Các trụ đèn được thiết kế nghiêng theo tuyến treo dây văng, ban đêm tạo hiệu ứng như những tia sáng tỏa ra khắp bầu trời. Lan can cầu với họa tiết mặt trời tối giản, tinh tế, vừa tạo sự đồng bộ, vừa tránh rườm rà, giúp tôn lên vẻ đẹp tổng thể.
"Có thể nói, cầu Ngọc Hồi không chỉ là công trình hạ tầng mà còn là một tác phẩm kiến trúc, biểu tượng văn hóa đô thị. Khi hoàn thành, cây cầu sẽ là "cổng chào" nơi cửa ngõ Thủ đô, mang dáng dấp hiện đại, thể hiện khát vọng hội nhập và lan tỏa của Hà Nội", ông Nguyễn Hồng Nhật nhấn mạnh.
Vào một số ngày nhất định, mặt trời đi qua đúng trục cầu, một khoảnh khắc tự nhiên mà hiếm cây cầu nào trên thế giới có được.
Thách thức càng lớn, quyết tâm càng cao
Với ý nghĩa chiến lược và tầm vóc mang tính biểu tượng, công trình này không chỉ thách thức về thiết kế mà còn đặt ra yêu cầu thi công nghiêm ngặt về tiến độ và chất lượng thi công.
Đại diện nhà thầu thi công công trình, ông Trần Văn Giàu, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Trung Chính, người điều hành dự án cho biết thêm: Dự án cầu Ngọc Hồi và đường dẫn hai đầu cầu có quy mô đầu tư xây dựng lớn nhất. Cầu chính dài 680m, khẩu độ nhịp lớn nhất 350m, thuộc nhóm cầu dây văng hàng đầu Việt Nam. Bề rộng cầu hơn 38m, bảo đảm 6 làn xe cơ giới và 2 làn hỗn hợp. Phần cầu dẫn dài hơn 6,5km, kết cấu dầm Super T và dầm đúc hẫng cân bằng, tạo nên tuyến giao thông quy mô đồng bộ.
Dự án có khối lượng xây dựng khổng lồ. Nhà thầu sẽ phải đúc và lao 2.200 phiến dầm Super T; khoan và đổ 120.000m dài cọc khoan nhồi đường kính từ 1,2 đến 2m; sử dụng 434.000m³ bê tông; gia công lắp dựng 73.000 tấn thép thường, 12.000 tấn thép bản chuyên dụng và gần 800 tấn cáp dây văng cường độ cao.
Tiến độ thi công 30 tháng được đánh giá là "thần tốc", đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tổ chức thi công đồng bộ trên nhiều mũi.
Để bảo đảm tiến độ, đơn vị phối hợp chặt chẽ chủ đầu tư trong công tác giải phóng mặt bằng theo từng phân đoạn, thi công cuốn chiếu và song song ngay khi có mặt bằng. Tiến độ tổng thể và chi tiết được xây dựng cho từng giai đoạn, phấn đấu hoàn thành phần kết cấu dưới trước mùa lũ năm 2026. Hơn 500 công nhân, hàng trăm thiết bị chuyên dụng cùng trạm bê tông nổi, dây chuyền khoan cọc và các mũi lắp dầm thép sẽ được huy động, sẵn sàng tăng ca khi cần thiết.
Song song đó, chất lượng công trình luôn được đặt lên hàng đầu. Tất cả vật liệu, cấu kiện và thiết bị đều được kiểm định chặt chẽ, thử tải theo quy định trước khi đưa vào khai thác. Công tác an toàn lao động, phòng chống cháy nổ, bảo vệ môi trường được thực hiện nghiêm ngặt trong suốt quá trình thi công.
"Đặc biệt, chúng tôi chú trọng giữ gìn điểm nhấn kiến trúc của cầu Ngọc Hồi theo đúng ý tưởng ‘Cổng mặt trời’. Các chi tiết như trụ tháp, dây văng, lan can, hệ thống chiếu sáng nghệ thuật sẽ được hoàn thiện đồng bộ, đảm bảo tính thẩm mỹ, góp phần đưa công trình trở thành biểu tượng mới của Thủ đô", ông Trần Văn Giàu nhấn mạnh.
Phối cảnh cầu Ngọc Hồi và đường dẫn hai đầu cầu.
Phụ trách quản lý công trình của đơn vị thi công khác, ông Dư Giang, Tổng giám đốc Tập đoàn xây dựng Thái Bình Dương chia sẻ, khó khăn lớn nhất của dự án là bốn trụ chính nằm trong lòng sông, chịu ảnh hưởng của dòng chảy, mực nước và nguy cơ lũ. Để khắc phục, Tập đoàn Thái Bình Dương, với vai trò tổng thầu dự án, sẽ áp dụng giải pháp sàn công tác thép trên sông, biến thi công trên sông như thi công trên cạn, giúp kiểm soát chặt chẽ an toàn và chất lượng.
Trong thi công trụ tháp, hệ thống ván khuôn leo sử dụng công nghệ thủy lực thông minh, tiên tiến, công nghệ lần đầu áp dụng tại Việt Nam, cho phép đẩy nhanh tiến độ mà vẫn bảo đảm độ chính xác cao. Việc lắp dầm thép sẽ được triển khai đồng thời với thi công tháp, giúp tối ưu hóa thời gian thi công, đảm bảo hoàn thành dự án trong 30 tháng theo đúng tiến độ.
Song hành với tiến độ, yếu tố chất lượng được đặt lên hàng đầu. Tất cả vật liệu, cấu kiện, thiết bị đều được thí nghiệm, kiểm định nghiêm ngặt trước khi đưa vào sử dụng. Công tác quan trắc thông minh và giám sát hiện trường được triển khai liên tục. Các hạng mục chịu lực như cọc, dầm, dây văng sẽ được thử tải, kiểm định trước khi đưa vào khai thác.
Ngoài chất lượng, an toàn lao động và môi trường cũng là ưu tiên. Các giải pháp phòng chống cháy nổ, vệ sinh môi trường và an toàn cho công nhân được siết chặt. Hệ thống chiếu sáng, lan can, chi tiết trang trí đều thi công theo đúng hồ sơ kiến trúc, đảm bảo tính thẩm mỹ và giá trị biểu tượng của công trình.
Khi hoàn thành năm 2028, cầu sẽ cùng cầu Nhật Tân, Vĩnh Tuy, Thanh Trì tạo nên mạng lưới vượt sông Hồng hiện đại, làm thay đổi diện mạo đô thị, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Hà Nội văn minh, hiện đại, xứng đáng là trái tim của cả nước.