Miệt mài giữ nhịp những chuyến tàu qua cung Đèo Cả hiểm trở

Hơn 3 thập kỷ, ông Nguyễn Văn Định, Đội trưởng Đội Đường sắt Đèo Cả (Công ty CP Đường sắt Phú Khánh) miệt mài với từng thanh ray, con ốc, mái hầm... trên cung đường Đèo Cả (giữa Khánh Hòa - Đắk Lắk) thuộc loại hiểm trở của tuyến đường sắt Bắc - Nam.

Quen từng đầu ray, từng thanh tà vẹt

Nhớ lại đêm xảy ra sự cố sập hầm đường sắt Bãi Gió (ngày 12/4/2024, đoạn qua Đèo Cả, khu gian Hảo Sơn - Đại Lãnh, đường sắt Bắc - Nam), mãi đến 2h sáng, phóng viên Báo Xây dựng mới tiếp cận được hiện trường. Người đưa phóng viên vào sâu bên trong không ai khác chính là Đội trưởng Đội Đường sắt Đèo Cả Nguyễn Văn Định.

Những ngày sau đó, dưới sự điều hành linh hoạt của đội trưởng, Đội Đường sắt Đèo Cả đã phối hợp đơn vị thi công góp phần khắc phục, giúp thông tàu trong thời gian ngắn nhất.

Hơn 30 năm gắn bó với cung đường dài 35km, xuyên qua 7 hầm (thuộc khu gian Hảo Sơn - Đại Lãnh), với ông Định, từng thanh ray, tà vẹt, tiếng còi tàu... đã trở thành thân thuộc. Cung đường sắt qua Đèo Cả với nhiều khúc cua bán kính nhỏ, một bên núi cao, một bên vực biển sâu nên nguy hiểm luôn chực chờ. Chưa nói, đoạn đường thường xuyên xảy ra tình trạng đá núi lăn rơi xuống đường ray, không kịp thời phát hiện, hậu quả sẽ khôn lường.

"Khu vực Đèo Cả thường xuyên có mưa lớn, nước gây xói mòn, rửa trôi lớp đất dưới đá, gốc cây nên tình trạng đá rơi, cây đổ lên đường tàu xảy ra thường xuyên. Anh em tuần đường phải kiểm tra kỹ từng đoạn đường, từng vách núi tránh nguy cơ đá rơi", ông Định nói.

Tuần đường bên ngoài đã khó, tuần hầm càng khó gấp bội phần. Loạt 7 hầm đường sắt qua Đèo Cả đều được xây dựng từ thời Pháp thuộc, gần 100 năm, nên không thể tránh tình trạng xuống cấp.

"Trong hầm, nhiều vị trí ánh sáng không tới, anh em tuần hầm phải soi đèn kiểm tra kỹ thuật từng con ốc, từng đầu ray, thanh tà vẹt...; cẩn trọng kiểm tra từng vị trí nước nhỏ trên mái hầm xuống trúng đường ray.

Những điểm ray nước rỏ xuống mỗi khi tàu chạy qua, độ mài mòn càng nhanh hơn như vẩy nước để mài dao cho sắc. Ngoài ra, công nhân tuần kiểm còn phải soi đèn đánh dấu từng vị trí vỏ hầm nghi xuống cấp để bộ phận kỹ thuật kiểm tra, xử lý sau đó. Tất cả phải tỉ mỉ, rạch ròi", đội trưởng nói.

Ông Định có tác phong theo sát từng đầu việc. Đoạn đường sắt đi qua Đèo Cả mang tính xung yếu nên khi được giao phụ trách, ông càng thấy rõ trách nhiệm của mình trước sự an toàn của những chuyến tàu. Qua nhiều năm công tác, ông không thống kê được mình đã đi bộ bao nhiêu ki lô mét để kiểm tra an toàn kỹ thuật của cung đường đèo.

"Tôi hạn chế ngồi ở phòng chỉ đạo, vì có nhiều người thường xuyên túc trực trên tuyến, mình đến với anh em vừa kiểm tra công việc, vừa động viên công nhân một mình ngày đêm ở giữa núi rừng để đảm bảo an toàn huyết mạch Bắc - Nam. Bám sát hiện trường giúp nắm được tình hình công việc, từ đó, có phương án xử lý và tham mưu đúng đắn cho cấp trên", ông Định chia sẻ.

Bước ra khỏi hầm Vũng Rô 3, người đàn ông 52 tuổi với nước da sạm nắng trên khuôn mặt chữ điền đẫm mồ hôi, đón những làn gió từ biển thổi vào. Ông Định nhớ lại thời khắc sinh tử với cơn bão số 12 (năm 2017) "đánh" trực diện vào cung đường sắt Đèo Cả.

Trước tình huống nguy cấp, ông xin cấp trên cho đóng đường, trực tiếp có mặt tại hiện trường, yêu cầu hơn 10 người đang trực tại các chốt bảo vệ hầm (nằm sát bờ biển) lập tức rời chốt, nấp sâu vào trong hầm. Nhờ vậy, bão tan, mọi người đều an toàn. Đường sắt qua Đèo Cả sau bão tan hoang, phải nửa tháng khắc phục mới hoạt động trở lại.

"Mấy tiếng sau khi bão tan, tôi dùng xe chuyên dụng đi kiểm tra tuyến. Đến Km1226+600 (bắc Đèo Cả), vừa bước xuống xe, một cơn gió (có thể hoàn lưu của bão) bất ngờ quật tôi chới với bên bờ vực sâu. Rất may, tôi kịp bám vào rễ cây to nên thoát nạn. Từ sau lần "chết hụt" đó, công tác đảm bảo an toàn trong lao động cho cán bộ, công nhân trong đội thường xuyên được chú trọng, tăng cường hơn", ông Định chia sẻ.

An toàn cho những chuyến tàu

Sinh ra ở Nha Trang (Khánh Hòa), năm 1991, học hết phổ thông, chàng trai Nguyễn Văn Định chọn theo học ngành xây dựng cầu đường bộ tại Trường Cao đẳng Giao thông vận tải II. Tuy nhiên, như có duyên từ trước, sau khi học xong đại cương năm nhất, nam sinh chuyển sang học ngành Xây dựng và bảo dưỡng công trình đường sắt - mở đầu cho hành trình dài hơi cùng công việc đặc thù này.

Năm 1994, chàng trai Nguyễn Văn Định ra trường, làm công nhân sửa chữa và bảo trì đường sắt tại địa bàn Khánh Hòa, Phú Yên (nay là Đắk Lắk). Đây là khu vực có khí hậu khắc nghiệt và địa hình phức tạp bậc nhất của tuyến đường sắt Bắc - Nam.

Từ một công nhân sửa đường, bằng sự cần cù và tinh thần trách nhiệm cao, năm 1998, ông được đề bạt làm Cung trưởng Cung đường sắt Phong Niên. Giai đoạn này bắt đầu trải nghiệm nhiều hơn với công tác quản lý hiện trường - nơi yêu cầu không chỉ kỹ thuật mà còn phải có khả năng tổ chức và ứng phó với sự cố bất kỳ lúc nào.

Gánh vác trọng trách trên cung đường hiểm trở dài 35km thuộc khu gian Đại Lãnh - Hảo Sơn, năm 2007, ông Định được bổ nhiệm làm Đội phó Đội Đường sắt Đèo Cả và đến năm 2014, chính thức trở thành đội trưởng, vị trí gắn bó đến tận hôm nay.

Ông là người có nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng suất lao động trong bảo dưỡng công trình đường sắt. Nhiều năm trước, các chốt bảo vệ hầm trên Đèo Cả nằm hut hút trong rừng sâu, không có điện lưới, ông tiên phong dùng năng lượng mặt trời để thắp sáng các chốt để sinh hoạt cho nhân viên giữ chốt. Từ ý tưởng và đề xuất của ông, Công ty CP Đường sắt Phú Khánh đầu tư nhiều tỷ đồng lắp đặt hệ thống điện mặt trời các hầm Vũng Rô 2,3,4.

Trao đổi với phóng viên Báo Xây dựng, ông Phạm Nguyễn Chiến, Giám đốc Công ty CP Đường sắt Phú Khánh cho biết, ông Nguyễn Văn Định là là Ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ công ty, một cán bộ giàu kinh nghiệm, làm đội trưởng phụ trách đơn vị đứng trên địa bàn trọng yếu nhất của đơn vị.

Ông là người sống giản dị, được cán bộ, đảng viên, quần chúng trong đội quý mến và tín nhiệm. Trong quá trình làm việc, ông là cán bộ gương mẫu, hạt nhân đoàn kết và có khả năng tập trung quy tụ được cán bộ, công nhân viên của đơn vị.

Dưới sự quản lý của ông Định, chất lượng đường cũng ngày một tiến bộ hơn, tỷ lệ và số điểm xóc, lắc trên tuyến giảm. Việc quản lý khu vực Đèo Cả rất vất vả do địa hình bình diện rất phức tạp, nhưng đơn vị vẫn giữ vững được công tác an toàn chạy tàu nhiều năm liền.

"Ông Định đã được lãnh đạo Bộ Xây dựng, Công đoàn Đường sắt Việt Nam, lãnh đạo Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, UBND tỉnh Phú Yên (cũ)... tặng nhiều bằng khen vì thành tích xuất sắc trong đảm bảo an toàn chạy tàu. Trong giai đoạn thi đua yêu nước 2020 - 2025, ông cũng là một trong những cá nhân được vinh danh", ông Chiến thông tin.

Công tác cách nhà gần 90km, xa nhà thường xuyên, mọi việc nuôi nấng, chăm sóc các con đều đặt trên vai người vợ. Hai con của ông đều học ở các trường đại học thuộc tốp đầu của cả nước. Với ông gia đình là điểm tựa để vượt qua mọi khó khăn trong công việc.