Thực hiện Luật Đường sắt 2025, các cấp ngành ở Nghệ An đang nỗ lực tuyên truyền và thực hiện đóng các đường ngang, lối đi dân sinh trái phép qua đường sắt.
Tuyên truyền để đóng ngay các lối đi mất an toàn
Ngày 11/9, cán bộ xã Trung Lộc (Nghệ An) đến từng khu dân cư dọc tuyến đường sắt Bắc - Nam để tuyên truyền quy định về bảo vệ hành lang an toàn đường sắt, trọng tâm là vận động người dân đồng thuận với việc sắp tới lực lượng chức năng sẽ đóng 3 lối đi dân sinh qua đường sắt.
Lối đi tự mở cắt ngang đường sắt ở xã Trung Lộc gây nguy cơ mất an toàn sẽ được đóng lại trước ngày 15/9.
Ở cả 3 lối đi dân sinh này từng xảy ra nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng. Gần nhất, ngày 15/8, một phụ nữ đi xe máy qua lối đi tự mở tại Km 305+575 (xã Trung Lộc) đã bị tàu khách NA1 đâm trúng, khiến nạn nhân tử vong và xe máy hư hỏng nặng.
Ông Trần Nguyên Hoà, Chủ tịch UBND xã Trung Lộc cho biết, đa số người dân đồng thuận với việc đóng các lối đi cắt ngang đường sắt, nhưng vẫn còn ý kiến đề nghị giữ lại một điểm gần chùa Hồng Phúc để thuận tiện đi lại. Xã đã ghi nhận, báo cáo thường trực Đảng uỷ để xây dựng phương án phù hợp. Về lâu dài, khi tuyến N5 được thông với cầu vượt đường sắt, người dân sẽ không còn băn khoăn.
Luật Đường sắt 2025 quy định rất rõ và có chế tài xử lý đối với các hành vi xâm phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt.
Theo thống kê của cơ quan chức năng Nghệ An, trong tháng 6 và 8/2025 đã xảy ra 3 vụ tai nạn đường sắt khiến 3 người tử vong, trong đó 2 vụ tại lối đi tự mở và 1 vụ tại đường ngang có cần chắn tự động. Hiện cả 2 lối đi tự mở này đã được khảo sát và sẽ đóng vĩnh viễn trong tháng 9.
Thực hiện Luật Đường sắt 2025, Công ty CP Đường sắt Nghệ Tĩnh đã rà soát toàn bộ đường ngang, lối đi tự mở, tham mưu cho địa phương xây dựng kế hoạch tiến tới xóa bỏ hoàn toàn các lối đi tự mở qua đường sắt.
Lập kế hoạch xóa toàn bộ lối đi tự mở trái phép
Theo thống kê của Công ty CP Đường sắt Nghệ Tĩnh, trên đoạn tuyến dài 142,5km do đơn vị này quản lý đang có 72 đường ngang và 137 lối đi tự mở qua đường sắt. Trong đó, địa bàn Nghệ An có 98 lối đi tự mở qua đường sắt cần phải xử lý để xóa bỏ.
Việc xây dựng, ban hành quy chế phối hợp 3 bên được xem là bước đi quan trọng trong công tác lập lại trật tự an toàn giao thông ở lĩnh vực đường sắt. (Ảnh: 3 bên họp bàn biện pháp xóa 3 lối đi tự mở ở xã Trung Lộc)
Các lối đi tự mở trên tuyến đường sắt Nghệ Tĩnh được phân thành 3 nhóm: 11 vị trí có thể nâng cấp thành đường ngang hợp pháp; 20 vị trí có thể xóa bỏ ngay mà không cần công trình phụ trợ; và 64 vị trí cần xây dựng đường gom hoặc hạ tầng kèm theo.
Ông Hoàng Xuân Quang, Phó phòng Kỹ thuật an toàn, Công ty CP Đường sắt Nghệ Tĩnh cho biết: Luật Đường sắt 2025 cùng Nghị định 15/2025/NĐ-CP đã cho phép chính quyền địa phương làm đường gom trong phạm vi đất đường sắt (5m từ chân nền đắp/đỉnh đào và 3m hành lang an toàn). Thực hiện Quyết định 538/2020 của Chính phủ, đơn vị đã phối hợp chính quyền, công an hai tỉnh Nghệ An - Hà Tĩnh, từ đầu năm đến nay đóng được 23 lối đi tự mở và đặt mục tiêu đến cuối năm xóa thêm 10 lối đi nữa.
Tuy vậy, khó khăn lớn hiện nay là chính quyền cơ sở chưa thật sự quyết liệt trong giải tỏa, xử lý vi phạm hành lang, chưa quy hoạch hệ thống đường gom và chưa bố trí kinh phí xây dựng trước khi xóa lối đi tự mở.
Ông Phan Huy Chương - Phó trưởng Ban chuyên trách Ban ATGT tỉnh Nghệ An nhấn mạnh: thời gian tới, Ban sẽ đề nghị rà soát, phân loại, khóa danh mục lối đi tự mở, kiên quyết không để phát sinh mới. Đồng thời, ban hành “quy chế phối hợp 3 bên” (địa phương - doanh nghiệp hạ tầng - công an) gắn trách nhiệm cụ thể đến từng xã/phường.
Nguyên tắc xử lý là “đủ điều kiện là đóng ngay”: với lối đi nguy cơ cao sẽ rào chắn vĩnh viễn, thu hẹp khẩn cấp, bố trí cảnh giới tạm trước khi làm hàng rào kiên cố. Các hành vi xâm phạm hành lang, tự mở hoặc tái mở lối đi sẽ bị xử phạt nghiêm, thậm chí chuyển xử lý hình sự nếu đủ yếu tố.
Về tuyên truyền, Ban ATGT tỉnh sẽ triển khai chiến dịch truyền thông tại các xã, phường có đường sắt đi qua, với thông điệp: “Đóng lối đi tự mở để bảo vệ tính mạng” và “Đi theo lối hợp pháp để an toàn”. Thông tin sẽ được đưa tới tận trường học, tổ dân cư, nhà văn hóa, đồng thời nhân rộng các mô hình “Xã/phường không lối đi tự mở”, “Trường học an toàn đường sắt”, cùng bộ quy tắc 4K: Không ném đá - Không trèo rào - Không băng cắt - Không tụ tập trên ray".