Sau sáp nhập Thái Nguyên - Bắc Kạn, tỉnh Thái Nguyên khẩn trương điều chỉnh quy hoạch, tích hợp thế mạnh công nghiệp và nông - lâm nghiệp, mở rộng không gian phát triển, hướng tới tăng trưởng bền vững.
Khai thác lợi thế kép sau hợp nhất
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Hoàng Sơn, quy hoạch đóng vai trò then chốt trong định hướng phát triển, phân bổ nguồn lực và nâng cao hiệu quả đầu tư. Từ ngày 1/7, việc hợp nhất Thái Nguyên và Bắc Kạn không chỉ mở rộng diện tích, dân số, mà còn đặt ra yêu cầu phải điều chỉnh quy hoạch để đồng bộ, linh hoạt và tận dụng tối đa lợi thế mới.
Bản đồ tỉnh Thái Nguyên sau hợp nhất với 92 đơn vị hành chính cấp xã, phường.
Trước hợp nhất, Thái Nguyên đã có quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, với mục tiêu trở thành trung tâm công nghiệp hiện đại của vùng Trung du miền núi phía Bắc và vùng Thủ đô. Các khu công nghiệp Yên Bình, Điềm Thụy, Sông Công I… đã đóng góp lớn cho tăng trưởng, giải quyết việc làm và thúc đẩy xuất khẩu.
Trong khi đó, Bắc Kạn lại giàu tiềm năng nông - lâm nghiệp và du lịch cộng đồng, với diện tích rừng lớn, nhiều đặc sản nổi tiếng, nhưng hạ tầng giao thông, công nghiệp và đô thị hóa còn hạn chế.
Sự khác biệt này đòi hỏi tích hợp toàn diện, hình thành không gian phát triển cân bằng giữa công nghiệp - nông nghiệp - dịch vụ, vừa kế thừa, vừa bổ sung thế mạnh của mỗi địa phương.
Ngay sau sáp nhập, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng yêu cầu Thái Nguyên điều chỉnh quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050: "Cần phát huy tối đa thế mạnh công nghiệp của Thái Nguyên và tiềm năng nông nghiệp, tài nguyên, du lịch của Bắc Kạn để mở ra không gian, động lực phát triển mới".
Hiện, UBND tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo điều chỉnh quy hoạch, giao các sở, ngành phối hợp cùng bộ, ngành Trung ương và đơn vị tư vấn để bảo đảm phương án điều chỉnh vừa khoa học, vừa khả thi.
Mở rộng không gian, tháo gỡ vướng mắc thực tiễn
Vẫn theo ông Phạm Hoàng Sơn, điều chỉnh quy hoạch là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, quyết định cho tầm nhìn dài hạn: "Quy hoạch mới phải vừa phát huy thế mạnh công nghiệp, đô thị, dịch vụ của Thái Nguyên, vừa khai thác tiềm năng nông lâm nghiệp, du lịch sinh thái của Bắc Kạn, hình thành hành lang kinh tế, vùng liên kết đa ngành, đa lĩnh vực".
Điều chỉnh quy hoạch sẽ mở ra không gian, động lực phát triển mới cho Thái Nguyên.
Cụ thể, một số trọng tâm được đặt ra trong quá trình điều chỉnh như: Sử dụng đất: Rà soát quỹ đất công nghiệp, đô thị và nông nghiệp công nghệ cao, đồng thời đảm bảo cân bằng sinh thái.
Hạ tầng giao thông – logistics: Đẩy nhanh kết nối liên vùng, khắc phục điểm yếu về giao thông của Bắc Kạn, tạo động lực phát triển thương mại, vận tải.
Công nghiệp: Phát triển các khu, cụm công nghiệp mới, gắn với chuỗi sản xuất công nghiệp – khoáng sản để hình thành cực tăng trưởng mới.
Nông - lâm nghiệp và du lịch: Tập trung chế biến sâu nông sản, mở rộng du lịch cộng đồng, sinh thái gắn với văn hóa bản địa.
Tài nguyên - môi trường: Điều chỉnh khai thác khoáng sản hợp lý, bảo vệ rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và ứng phó biến đổi khí hậu.
Bên cạnh yêu cầu chiến lược, thực tế cũng cho thấy nhiều vướng mắc cần tháo gỡ sớm. Lãnh đạo phường Phan Đình Phùng cho biết, hiện chưa có văn bản phân loại đô thị theo mô hình chính quyền hai cấp, nên chưa có cơ sở xác định các chỉ tiêu kinh tế – kỹ thuật cho khu vực định hướng phát triển đô thị để lập quy hoạch chung (theo Thông tư 16/2025/TT-BXD).
Ngoài ra, về hiệu lực của các đồ án quy hoạch chi tiết, hiện cũng chưa có hướng dẫn cụ thể đối với những dự án đã chấm dứt chủ trương hoặc dừng hoạt động đầu tư, gây khó trong quản lý và xử lý thủ tục.
Hay tại xã Phú Bình, sau khi sáp nhập thị trấn Hương Sơn vào xã Phú Bình mới, nhiều nội dung quy hoạch chưa đồng bộ, nhất là giữa quy hoạch đô thị ở thị trấn cũ và quy hoạch nông thôn ở các xã hiện tại gây khó trong quản lý đất đai và giải quyết thủ tục hành chính. UBND xã Phú Bình đã kiến nghị Sở Xây dựng sớm hướng dẫn lựa chọn phương án lập quy hoạch phù hợp, tránh trùng lặp và lãng phí.
Theo kế hoạch, đến tháng 12/2025, Thái Nguyên sẽ hoàn thành bản quy hoạch điều chỉnh, trình phê duyệt. Đây sẽ là nền tảng pháp lý và định hướng quan trọng để Thái Nguyên bước vào giai đoạn phát triển mới, khẳng định vị thế trung tâm vùng Trung du miền núi phía Bắc và cả nước.