Bộ trưởng Bộ Tài chính trả lời chất vấn về bỏ thuế khoán

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, bỏ thuế khoán là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng và thúc đẩy họ phát triển lên thành doanh nghiệp.

Minh bạch hóa hoạt động kinh doanh

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 19/6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đăng đàn trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội. Nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đến chính sách bỏ thuế khoán.

Trong đó, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho biết, chính sách bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ ngày 1/1/2026 đang tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh. Tại phiên thảo luận ở hội trường, cũng có đại biểu đề nghị xem xét lùi thời hạn thực hiện. Qua thực tế cho thấy, các hộ kinh doanh không ngại việc nộp thuế nhưng rất e ngại về cách tính thuế và thủ tục làm thế nào để nộp đúng thuế.

Ông đề nghị Bộ trưởng cho biết kế hoạch và giải pháp triển khai cách tính thuế mới với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, đảm bảo thuận lợi và người dân cũng hứng khởi hơn trong việc thực hiện.

Quan tâm đến giải pháp thúc đẩy hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, đại biểu Đỗ Văn Sinh (đoàn Hà Giang) đề nghị làm rõ.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện nay, hệ thống thuế của Việt Nam đã tiệm cận với thông lệ quốc tế, tuy nhiên vẫn còn tồn tại về tính minh bạch ở một số loại thuế, đặc biệt thuế khoán đang là rào cản lớn.

Vừa qua, Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội đã yêu cầu bỏ thuế khoán từ năm 2026.

"Chúng tôi đánh giá đây là chủ trương rất đúng của Đảng và Nhà nước, là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng và thúc đẩy họ phát triển lên thành doanh nghiệp.

Chính sách này sẽ tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh. Do đó, Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý và công nghệ để hỗ trợ việc thực hiện một cách thuận lợi, giảm gánh nặng thủ tục và chi phí cho các hộ", ông nói.

Cụ thể, Bộ Tài chính đang đề xuất sửa đổi Luật Quản lý thuế và Luật Thuế thu nhập cá nhân theo mô hình quản lý thuế mới, kê khai đơn giản, minh bạch và dễ thực hiện; đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ để các hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi.

Cùng đó, tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế, áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền để thu đúng, thu đủ, giảm thời gian và chi phí. Cung cấp miễn phí hệ thống khai, nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt hỗ trợ các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu.

Một mặt tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực quản lý thuế; mặt khác tích cực tuyên truyền để các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử và kê khai thuế; tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý, kế toán, thuế cho các hộ kinh doanh.

Đối với giải pháp thúc đẩy hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện nay, cả nước có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, trong đó nhiều hộ có doanh thu hàng năm rất lớn nhưng chưa chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp. Đây là nguồn lực tiềm năng để đạt mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030.

Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ năm 2017 đã có chính sách hỗ trợ các hộ kinh doanh chuyển đổi, tuy nhiên, sau 7 năm triển khai, số lượng chuyển đổi còn khiêm tốn. Ông cho rằng có 3 nguyên nhân chính như: chênh lệch lớn về chi phí tuân thủ quy định pháp luật giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp; tâm lý e ngại của hộ kinh doanh do chưa quen việc quản lý sổ sách, kế toán. Và cuối cùng là do hộ kinh doanh được áp dụng thuế khoán, một chính sách ưu đãi về thủ tục, đơn giản hoá về chế độ sổ sách.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Tài chính đang tập trung rà soát, hoàn thiện khung pháp lý để thu hẹp tối đa khoảng cách về tổ chức quản trị và chế độ kế toán - tài chính giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

Khẩn trương hoàn thiện các quy định pháp lý và hạ tầng để triển khai chính sách bãi bỏ thuế khoán từ ngày 1/1/2026.

Cùng đó, triển khai chính sách hỗ trợ miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 3 năm đầu, bãi bỏ lệ phí môn bài, cung cấp miễn phí nền tảng số và phần mềm kế toán cho các hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp.

Thu thuế thương mại điện tử tăng trưởng mạnh

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) chất vấn: Việc quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử cho thấy còn không ít khó khăn. Thực tế, đã xảy ra nhiều vụ việc gian lận thuế, không chỉ ảnh hưởng đến thu ngân sách nhà nước mà còn tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh đối với các tiểu thương, hộ kinh doanh truyền thống và cả các siêu thị, trung tâm thương mại.

Từ đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết các giải pháp căn cơ nhằm tăng cường quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử thời gian tới.

Trả lời đại biểu Thông, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, Bộ này đã triển khai quyết liệt quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử. Cụ thể: ban hành các quy định về hóa đơn điện tử và trách nhiệm khấu trừ, nộp thuế của các sàn thương mại điện tử; cho phép các hộ cá nhân kinh doanh ủy quyền cho sàn thương mại điện tử lập hóa đơn và định danh người bán hàng qua mạng xã hội.

Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền chính sách tới các sàn thương mại điện tử trong và ngoài nước, ứng dụng công nghệ thông tin và AI (trí tuệ nhân tạo) trong quản lý, đặc biệt qua các cổng điện tử kê khai nộp thuế.

Bước đầu đạt được kết quả: Chuẩn hóa 95% cơ sở dữ liệu về dân cư, kết nối chia sẻ thông tin với ngân hàng và các website thương mại điện tử; đến nay có 158 nhà cung cấp nước ngoài đã kê khai và nộp thuế, thu về 23.000 tỷ đồng; 106.000 hộ cá nhân kinh doanh đã kê khai và nộp 1.200 tỷ đồng tiền thuế qua cổng thông tin điện tử.

Mặt khác, thu thuế thương mại điện tử trong 5 tháng đầu năm tăng trưởng 55%, với số tuyệt đối là trên 75.000 tỷ đồng, một con số rất đáng mừng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện quy định pháp lý để định danh rõ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử; nâng cấp các cổng điện tử để tiếp nhận hồ sơ kê khai thuế từ các sàn và tổ chức nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam.

Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu, sử dụng AI để cảnh báo gian lận thuế và kiểm tra các tổ chức, cá nhân có phát sinh thu nhập từ thương mại điện tử.