Tình trạng học sinh, thanh thiếu niên điều khiển mô tô, xe máy khi chưa đủ tuổi vẫn diễn ra phổ biến, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai nạn cho các em.
Hối hận muộn màng
Theo thống kê của Phòng CSGT Công an TP Hà Nội, từ ngày 13/9 đến nay, CSGT và công an các xã, phường đã xử lý 2.339 học sinh và phụ huynh học sinh vi phạm giao thông. Qua đó tạm giữ 939 phương tiện các loại.
Hình ảnh người bố hối hận muộn màng khi giao xe máy cho con chưa đủ tuổi điều khiển gây tai nạn làm một người tử vong.
Trong đó, 50 phụ huynh và người liên quan bị xử phạt do có hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển; 319 học sinh chưa đủ tuổi điều khiển mô tô, xe máy. CSGT cũng gửi thông báo liên quan 988 học sinh vi phạm cho Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội.
Tại TP.HCM, Phòng CSGT TP.HCM cũng cho biết, trong số các trường hợp vi phạm giao thông trong lứa tuổi học sinh, sinh viên bị lập biên bản xử phạt hành chính thời gian qua trên địa bàn, có tới hơn 45% trường hợp chưa đủ tuổi nhưng vẫn điều khiển xe máy.
Từ đầu năm đến nay, lực lượng cảnh sát giao thông Công an tỉnh Cao Bằng cũng xác minh, làm rõ và xử lý 314 trường hợp là bố, mẹ và người thân giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện.
Thực tế cho thấy việc cha mẹ giao xe cho con khi trẻ chưa đủ điều kiện đã gây ra những hậu quả rất đáng tiếc, nhiều vụ tai nạn thương tâm xảy ra.
Tháng 4/2025, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nam Định cũ (nay là tỉnh Ninh Bình) khởi tố hình sự, khởi tố bị can và cấm đi khỏi nơi cư trú đối với ông H.V.T (SN 1978; trú tại huyện Hải Hậu cũ) do có hành vi giao xe mô tô cho con trai điều khiển tham gia giao thông khi chưa có giấy phép lái xe, chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện dẫn tới tai nạn khiến một người tử vong.
Tại Cơ quan CSĐT khi được cơ quan chức năng phân tích, ông T đã bật khóc hối tiếc và ân hận về mất mát đã gây ra cho gia đình nạn nhân.
Trước đó, tháng 12/2024, tại tỉnh Tiền Giang cũ, Công an huyện Gò Công Tây cũng khởi tố bị can đối với ông Nguyễn Thanh T - bố của bị can Nguyễn Trọng H (16 tuổi) về tội giao xe mô tô cho con trai điều khiển gây tai nạn khiến một phụ nữ tử vong.
Và chắc hẳn dư luận vẫn còn phẫn nộ khi nhớ lại vụ nhóm quái xế, trong đó có nhiều đối tượng chưa đủ tuổi thành niên tụ tập lạng lách, tăng ga, phóng ẩu trên đường phố Hà Nội đã gây ra cái chết oan cho một cô gái ngay độ tuổi đẹp nhất của cuộc đời.
Cùng với tăng nặng chế tài, cần tăng cường kiểm soát, xử lý nghiêm hành vi giao xe cho con điều khiển khi chưa đủ điều kiện của phụ huynh, ngay cả khi chưa gây ra hậu quả.
Kiểm soát chặt, xử lý nghiêm
TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh VP Ủy ban ATGT Quốc gia nhấn mạnh: Việc giao xe máy cho người chưa đủ điều kiện điều khiển là một trong những nguyên nhân gây mất trật tự an toàn giao thông, thậm chí gây ra các vụ tai nạn nghiêm trọng bởi các đối tượng này chưa có kỹ năng, kiến thức, chưa được đào tạo, sát hạch để cấp giấy phép lái xe.
Chính vì vậy, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 đã quy định hành vi giao xe cơ giới, xe máy chuyên dùng cho người không đủ điều kiện theo quy định của pháp luật để điều khiển xe tham gia giao thông đường bộ là hành vi bị nghiêm cấm.
Tuy nhiên, đáng buồn thay, vẫn có những bậc cha mẹ vô tư giao xe cho con điều khiển khi chưa đủ tuổi chỉ vì không thể sắp xếp thời gian đưa đón con, vì "tiện lợi", thậm chí chỉ vì nuông chiều, đáp ứng những mong muốn từ con.
Nhiều bậc cha mẹ còn không biết con mình dành dụm tiền để mua xe, mỗi tối lẻn ra khỏi nhà để tụ tập cùng nhóm bạn, trở thành những "quái xế" gây nguy hiểm cho chính bản thân và xã hội.
Theo các chuyên gia giao thông, hầu hết học sinh, đặc biệt lứa tuổi từ 16 - 18 đều chưa được trải qua một khóa học chuyên nghiệp và đầy đủ về cách sử dụng xe gắn máy và lưu thông như thế nào để an toàn trên đường.
Việc giao xe cho trẻ điều khiển khi chưa đủ kỹ năng, điều kiện sẽ đẩy trẻ vào nhiều tình huống rủi ro, đặc biệt ở lứa tuổi này khi tâm sinh lý chưa hoàn thiện, suy nghĩ còn thiếu chín chắn, có phần hiếu động, dễ nổi loạn.
Tại Nghị định 151/2024 hướng dẫn thực hiện Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ cũng nêu rõ trách nhiệm của phụ huynh trong phối hợp với các lực lượng chức năng có liên quan thực hiện giáo dục kiến thức pháp luật về TTATGT đường bộ, hướng dẫn kỹ năng lái xe gắn máy an toàn cho học sinh; không giao xe cho con em mình điều khiển khi chưa đủ điều kiện theo quy định.
Để tăng tính răn đe, Nghị định 168/2024 đã tăng nặng mức phạt đối với hành vi giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện điều khiển xe tham gia giao thông, phạt từ 8 - 10 triệu đồng, thay vì chỉ 800 nghìn đến 2 triệu đồng như trước.
Một chuyên gia giao thông nhìn nhận: Dù trực tiếp học sinh, thanh thiếu niên là người có hành vi điều khiển phương tiện khi chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe gây ra tai nạn, song nếu người lớn không mua xe, không tạo điều kiện cho các cháu điều khiển tham gia giao thông, chắc chắn các cháu không thể có xe sử dụng. Do đó, việc tăng nặng mức phạt đối với hành vi giao xe cho trẻ chưa đủ điều kiện điều khiển là cần thiết, phụ huynh không thể vô can trong tình huống này.
Đồng quan điểm, tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhấn mạnh: Ngoài tăng cường tuyên truyền kiến thức pháp luật về giao thông cho học sinh, cần xử lý nghiêm phụ huynh có hành vi giao xe cho người chưa đủ điều kiện cầm lái, ngay cả khi chưa gây ra hậu quả.
Có như thế mới tăng tính răn đe, nâng cao nhận thức của phụ huynh trong việc tuân thủ quy định pháp luật, nâng cao trách nhiệm trong quản lý con của mỗi bậc cha mẹ, trở thành tấm gương trong chấp hành quy định về trật tự an toàn giao thông đối với các con, qua đó, phòng tránh và ngăn ngừa tai nạn giao thông lứa tuổi học sinh, thanh thiếu niên.