Nghị định 166/2024/NĐ-CP đã có những quy định rõ ràng, mở đường cho việc xây dựng các cơ sở kiểm định khí thải mô tô, xe gắn máy, dự kiến triển khai từ 1/7/2027.
Dự kiến kiểm soát khí thải xe máy lưu hành từ 2027
Mới đây tại một cuộc toạ đàm, ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, theo pháp luật mới, đặc biệt là Luật Trật tự ATGT đường bộ (thông qua năm 2024), quy định về kiểm soát khí thải mô tô, xe gắn máy đã có hiệu lực.
Dự kiến quy chuẩn khí thải đối với mô tô, xe gắn máy lưu hành sẽ bắt đầu áp dụng từ 1/7/2027.
"Bộ cũng đã trình Thủ tướng dự thảo lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với mô tô, xe gắn máy, gồm 4 mức. Trong đó, Hà Nội và TP.HCM được đề xuất áp dụng nghiêm ngặt hơn. Cụ thể Hà Nội và TP.HCM bắt đầu áp dụng từ 1/7/2027. Các địa phương khác sẽ triển khai theo lộ trình chậm hơn để phù hợp thực tế", ông Nam nói thêm.
Lý do phải chọn thời điểm này bởi việc kiểm định khí thải mô tô, xe gắn máy đòi hỏi phải xây dựng hệ thống trạm, trung tâm kiểm định trên cả nước. Với gần 80 triệu xe máy, các địa phương cần thời gian chuẩn bị cơ sở hạ tầng và nguồn lực.
Nói rõ hơn về các mức khí thải dự kiến áp dụng, ông Trương Mạnh Tuấn, Phó Trưởng phòng Quản lý chất lượng môi trường, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) thông tin, đối với xe mô tô (xe trên 50 phân khối và là số lượng xe lớn nhất đang sử dụng) sản xuất trước năm 2008 sẽ áp dụng mức 1, mức nới lỏng nhất.
Các xe sản xuất từ 2008 - 2016 sẽ áp dụng mức 2; Xe sản xuất từ 2017 đến 30/6/2026 sẽ áp dụng mức 3; Xe bắt đầu sản xuất từ năm 2027 sẽ áp dụng mức 4. Tương tự, đối với xe gắn máy (số lượng ít) sản xuất trước 2017 áp dụng mức 1, từ 2017 - 2026 áp dụng mức 2 và từ 2027 áp dụng mức 4.
Chuẩn bị hạ tầng kiểm định khí thải xe máy
Để tạo điều kiện thuận lợi trong việc kiểm soát khí thải mô tô, xe gắn máy ngay sau khi Luật Trật tự ATGT đường bộ có hiệu lực, Chính phủ đã ban hành Nghị định 166/2024/NĐ-CP quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới; Tổ chức, hoạt động của cơ sở đăng kiểm; Niên hạn sử dụng của xe cơ giới. Trong đó có điều khoản cụ thể về cơ sở kiểm định khí thải.
Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, để cơ sở kiểm định khí thải (CSKĐKT) đủ điều kiện đi vào hoạt động thì ngoài cơ sở vật chất kỹ thuật, nhân lực như đăng kiểm viên nhà xưởng (kiểm định cố định) hoặc xe chuyên dùng (kiểm định lưu động), thiết bị phân tích khí thải (xăng), camera IP để giám sát và truyền dữ liệu máy tính để vận hành phần mềm quản lý công tác kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy... thì các CSKĐKT này phải được Sở Xây dựng cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động theo quy định của Nghị định 166/2024/NĐ-CP và QCVN 103:2024/BGTVT. Bên cạnh đó, hàng năm, thiết bị phân tích khí thải còn phải thực hiện hiệu chuẩn theo quy định của pháp luật về đo lường.
Cũng theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, các cơ sở bảo hành bảo dưỡng của các nhà sản xuất, nhập khẩu xe mô tô, xe gắn máy có khả năng tham gia vào dịch vụ kiểm định khí thải. Tuy nhiên, các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng này chưa trang bị thiết bị phân tích khí thải và chưa có đăng kiểm viên để thực hiện kiểm định.
Bên cạnh đó các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng cần có tối thiểu một đăng kiểm viên hạng III theo quy định nhưng hiện nay, nhiều cơ sở không đáp ứng được nên Cục Đăng kiểm Việt Nam kiến nghị để tận dụng được nguồn lực này cần phải sửa đổi, bổ sung Nghị định số 166/2024/NĐ-CP theo hướng giảm tiêu chí yêu cầu của Đăng kiểm viên hạng III xuống mức tốt nghiệp trung học phổ thông.
Để chuẩn bị cho việc kiểm định khí thải xe máy được thuận lợi, ngay từ khi lộ trình kiểm soát khí thải được đưa ra bàn bạc, lấy ý kiến, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, bên cạnh nâng cấp cơ sở hạ tầng kiểm định, Cục cũng sẽ phối hợp với các nhà sản xuất, nhập khẩu xe mô tô, xe gắn máy rà soát, nâng cấp, phát triển hệ thống đại lý và các trung tâm sửa chữa, bảo dưỡng có thêm chức năng kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy để đảm bảo việc triển khai kiểm định khí thải theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ được thông suốt, tránh ùn tắc và đúng quy định của pháp luật.
"Mặt khác, đối với kiểm định khí thải mô tô xe gắn máy, chúng tôi cũng dự kiến triển khai thêm các trạm kiểm định lưu động để hỗ trợ người dân ở các khu công nghiệp, các khu vực vùng sâu, vùng xa", đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết thêm.
Chia sẻ với PV Báo Xây dựng, một vị đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết, hiện vẫn đang chờ lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với mô tô, xe gắn máy chính thức được ban hành, thêm vào đó là một số quy định liên quan đến cơ sở kiểm định, nhân lực kiểm định… đang được đề xuất sửa đổi để phù hợp và thuận lợi cho việc triển khai.
Theo ước tính của vị đại diện, để hoàn thiện các thủ tục để cơ sở bảo hành bảo dưỡng xe máy của các nhà sản xuất, nhập khẩu có thể tham gia kiểm định khí thải cũng phải mất khoảng 1 năm.