Thảo luận tại hội trường, đại biểu Trần Văn Tuấn (Đoàn Bắc Ninh) đề nghị nên có chính sách vừa khuyến khích, vừa bắt buộc trồng cây xanh ven đường như hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế, phí... để mang lại lợi ích lớn kinh tế và môi trường.
Ưu đãi về thuế, phí đối với doanh nghiệp trồng và chăm sóc cây xanh
Sáng 28/10, Quốc hội nghe và thảo luận tại hội trường về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề "việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành".
Đại biểu Trần Văn Tuấn thảo luận tại nghị trường. Ảnh: Media Quốc hội.
Tham gia góp ý, đại biểu Trần Văn Tuấn (Đoàn Bắc Ninh) chỉ ra thực tế hiện nay, diện tích đất hai bên các tuyến đường giao thông khá lớn, nhưng do chưa có quy định cụ thể vừa khuyến khích vừa bắt buộc trồng cây xanh, nên phần lớn diện tích đang để cỏ dại mọc, gây lãng phí. Hàng năm, chúng ta phải đầu tư nhiều kinh phí để xử lý, chủ yếu bằng cách đốt hoặc dùng thuốc diệt cỏ, dẫn đến ô nhiễm môi trường nghiêm trọng cả từ hóa chất lẫn khói do đốt gây ra.
Theo đại biểu, nếu có chính sách, quy định cụ thể về trồng cây xanh hai bên đường, lợi ích mang lại sẽ rất lớn, cả về kinh tế và môi trường. Điều này cũng góp phần giải quyết mâu thuẫn hiện nay, đó là quỹ đất trồng rừng ngày càng thu hẹp, trong khi diện tích hai bên đường lại bỏ trống lãng phí.
Phân tích cụ thể, ông Trần Văn Tuấn nói, việc trồng cây xanh hai bên đường sẽ cải thiện đáng kể chất lượng không khí. Đối với các tuyến giao thông có mật độ cao, cây xanh còn giúp giảm tiếng ồn, điều hòa không khí, chống xói mòn, sạt lở, nhất là tại những khu vực miền núi có địa chất yếu.
Về hiệu quả về kinh tế, đại biểu chỉ ra việc trồng cây xanh giúp giảm chi phí y tế do cải thiện môi trường sống, hạn chế bệnh tật liên quan ô nhiễm. Cây xanh còn góp phần tăng giá trị bất động sản hai bên đường, tạo cảnh quan đẹp, thúc đẩy du lịch và dịch vụ.
Thực tế cho thấy, ở những vùng quê đáng sống, yếu tố nổi bật chính là có nhiều cây xanh từ rừng, vườn đến dọc những tuyến đường tạo cảnh quan đẹp, không gian trong lành, thu hút du khách tham quan, chụp ảnh.
Bên cạnh đó, hoạt động trồng và chăm sóc cây xanh cũng tạo thêm việc làm cho người dân địa phương.
Quang cảnh nghị trường. Ảnh: Media Quốc hội.
Từ những phân tích trên, đại biểu đoàn Bắc Ninh đề xuất, qua đợt giám sát này, cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể để vừa bắt buộc, vừa khuyến khích trồng cây xanh hai bên đường giao thông.
Nêu bốn nhóm chính sách chủ yếu, đại biểu Trần Văn Tuấn đề nghị có chính sách tài chính hỗ trợ trực tiếp cho cộng đồng, doanh nghiệp tham gia trồng cây xanh ven đường. Cụ thể, quy định ưu đãi về thuế, phí đối với doanh nghiệp trồng và chăm sóc cây xanh; cho phép tính chi phí trồng, chăm sóc cây vào chi phí hợp lệ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp.
Xem xét miễn, giảm phí sử dụng lòng, lề đường hoặc quảng cáo ngoài trời cho doanh nghiệp tham gia trồng cây, đồng thời hỗ trợ giống cây, kỹ thuật, thành lập quỹ trồng cây xanh cộng đồng từ ngân sách nhà nước và nguồn xã hội hóa.
Chính sách thứ hai ông đưa ra là thúc đẩy phong trào "Tết trồng cây", "Ngày Môi trường thế giới" thiết thực hơn, qua đó nâng cao nhận thức của cộng đồng, doanh nghiệp và cá nhân; huy động nguồn lực xã hội cho công tác trồng cây.
"Cần công nhận, vinh danh doanh nghiệp, cá nhân tích cực trồng và chăm sóc cây, xem đây là tiêu chí cộng điểm khi xét 'doanh nghiệp xanh', đồng thời gắn việc trồng cây với trách nhiệm xã hội, coi đó là hoạt động góp phần nâng cao uy tín, thương hiệu doanh nghiệp", ông Tuấn nói thêm.
Chính sách thứ ba đại biểu nêu là quy hoạch. Cần quy định bắt buộc các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, công trình xây dựng phải trồng cây dọc những tuyến giao thông kết nối; giao chỉ tiêu trồng cây hàng năm cho địa phương, trong đó có chỉ tiêu trồng cây hai bên đường.
Xây dựng cơ chế phân chia lợi ích từ việc trồng cây xanh ven đường cho các chủ thể liên quan như doanh nghiệp, cộng đồng dân cư và Nhà nước. Khi phê duyệt dự án giao thông có hạng mục cây xanh, cần quy định rõ trong thiết kế và dự toán chi phí trồng, chăm sóc cây.
Cuối cùng, đại biểu cho rằng, cần có chính sách nhận chăm sóc cây xanh, xây dựng ứng dụng (app) để người dân, doanh nghiệp phản ánh tình trạng cây xanh ven đường, giúp cơ quan chức năng theo dõi, bảo vệ hiệu quả.
Đồng thời, nghiên cứu chọn loại cây phù hợp điều kiện từng vùng, ưu tiên những loài cây có giá trị sinh thái và tính biểu tượng cao để trồng dọc tuyến đường.
Đề xuất điều tra tình trạng dùng gỗ quý tự nhiên làm bàn ghế, tủ, giường
Quan tâm việc bảo vệ rừng, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn Gia Lai) cho rằng, số liệu của đoàn giám sát chưa nhấn mạnh, chưa có thống kê cụ thể, trong khi đây là vấn đề rất quan trọng trong bảo vệ môi trường.
Theo ông, trong báo cáo, đoàn giám sát đã nói đến việc phải phủ xanh những vùng rừng bị chặt nhưng cần nhất hiện nay là phải cố gắng giữ được rừng tự nhiên vẫn còn.
Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn Gia Lai) góp ý vào báo cáo giám sát. Ảnh: Media Quốc hội.
"Những cây lâu năm chính là những lá phổi của chúng ta. Đây cũng là cơ chế hữu hiệu để giữ đất và nước, tránh hiện tượng sạt lở, lũ lụt ngày càng diễn ra thường xuyên, nghiêm trọng hơn ở khắp mọi vùng của đất nước", ông Hiếu nêu và nhấn mạnh giá trị to lớn của rừng đã được khẳng định trong rất nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước, nhưng diện tích rừng tự nhiên vẫn bị thu hẹp từ năm từ năm này sang năm khác, chưa có dấu hiệu dừng lại.
Thực trạng này cho thấy kế hoạch chuyển đổi rừng cho mục đích phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều tỉnh thành Việt Nam cần được cân nhắc khi dự toán trong vòng 10 năm tới tiếp tục có rừng phải chuyển đổi để phục vụ mục đích xây dựng sản xuất trong hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.
Chính vì vậy, đại biểu đoàn Gia Lai cho rằng, đoàn giám sát cần phải có báo cáo cụ thể hơn về tình hình bảo vệ rừng tự nhiên. Đặc biệt, đại biểu nhấn mạnh phải điều tra tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm các vật dụng như bàn ghế, tủ, giường trong thực tế.
"Rất cần con số để chứng minh chúng ta đang kiên quyết bảo vệ rừng và có thu được kết quả khả quan hay không trong thời gian qua", ông Hiếu nhấn mạnh.
Ông cho rằng, muốn bảo vệ rừng cần đi vào hai gốc rễ. Thứ nhất là phá rừng để lấy cây gỗ làm những vật dụng từ gỗ. Thứ hai là lấy đất rừng để phát triển sản xuất, những dự án. Do đó, đại biểu Lân Hiếu cho rằng, cần phải nhìn thẳng vào vấn đề này để đưa ra những điều luật bảo vệ được rừng.
Đại biểu đoàn Gia Lai nêu dẫn chứng, rất nhiều nước trên thế giới đã tập trung việc bảo vệ rừng bằng các điều luật. Ví dụ, Na Uy có hẳn một điều luật là chống phá rừng. Trung Quốc cũng có rất nhiều cải tiến trong trồng và bảo vệ rừng.
