Chiều 8/10, Bộ Xây dựng tổ chức hội nghị góp ý cho dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia “Phương tiện giao thông đường bộ - Ô tô con - Giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu và phương pháp đánh giá”, do Cục Đăng kiểm Việt Nam chủ trì xây dựng.
Tiêu chuẩn mới về tiêu thụ nhiên liệu ô tô: Bước đệm cho giao thông xanh
Theo ông Nguyễn Hữu Tiến, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng), việc xây dựng tiêu chuẩn mới thay thế TCVN 9854:2013 là cần thiết, nhằm cập nhật xu hướng công nghệ, đồng thời tạo cơ sở để các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu ô tô có thời gian chuẩn bị phù hợp.
Các đại biểu đóng góp với dự thảo tiêu chuẩn.
Tiêu chuẩn mới chỉ áp dụng đối với xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới, không áp dụng cho các phương tiện đã lưu hành. Việc áp dụng các giới hạn tiêu thụ nhiên liệu sẽ buộc doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại như động cơ hybrid, động cơ điện, hệ thống phun xăng trực tiếp, hộp số vô cấp hoặc thiết kế khí động học tối ưu hơn. Nhờ đó, người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi khi sử dụng xe tiết kiệm nhiên liệu, ít phát thải và an toàn hơn.
Ông Tiến cho biết thêm, Cục Đăng kiểm Việt Nam thời gian qua đã xây dựng nhiều quy định về tiêu chuẩn khí thải và dán nhãn năng lượng cho phương tiện. Trong năm 2025, Cục sẽ tiếp tục hoàn thiện tiêu chuẩn khí thải mới để trình cơ quan thẩm định và ban hành, hướng đến mục tiêu giảm phát thải trong lĩnh vực giao thông.
Theo ông Lê Hồng Việt, Phó Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (NETC), dự thảo tiêu chuẩn gồm 6 phần, áp dụng cho ô tô con đến 8 chỗ ngồi (không tính chỗ lái), bao gồm các loại xe sử dụng động cơ xăng, dầu diesel, khí gas, khí sinh học, cũng như xe hybrid và xe điện.
Dự thảo đề xuất ba mức mục tiêu tiêu thụ nhiên liệu trung bình cho toàn đội xe của Việt Nam. Cụ thể, mức 1 là 6 lít/100 km, mức 2 là 5,5 lít/100 km và mức 3 là 4,83 lít/100 km.
Trong đó, mức 4,83 lít/100 km được coi là mục tiêu trung bình quốc gia, không áp dụng cho từng mẫu xe cụ thể. Mỗi doanh nghiệp sẽ có mục tiêu riêng dựa trên cơ cấu sản phẩm và khối lượng trung bình của các dòng xe mà mình sản xuất hoặc nhập khẩu.
Sớm hoàn thiện hệ sinh thái xe điện và hạ tầng trạm sạc
Theo văn bản góp ý gửi Ban soạn thảo, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết các doanh nghiệp ủng hộ mục tiêu hướng tới mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình 4,83 lít/100 km vào năm 2035, coi đây là bước đi cần thiết để giảm phát thải và chuyển đổi năng lượng xanh.
Tuy nhiên, bà Vũ Hải Yến, Trưởng tiểu ban Kỹ thuật của VAMA, cho rằng việc áp dụng ngay tiêu chuẩn mới là thách thức lớn, vì các doanh nghiệp cần thời gian để đầu tư, thay đổi công nghệ và thiết kế sản phẩm. Bà đề xuất xây dựng lộ trình áp dụng dài hơi, có thể đến năm 2035, nhằm giúp doanh nghiệp chuyển đổi dần, tránh tác động đột ngột đến thị trường.
Theo đại diện Ban soạn thảo, tiêu chuẩn này cũng nhằm thực hiện Quyết định số 876/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình hành động chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí mê-tan trong ngành giao thông vận tải giai đoạn 2022 - 2050.
Đại diện Tập đoàn Hyundai Thành Công góp ý rằng song song với tiêu chuẩn tiêu thụ nhiên liệu, Bộ Xây dựng cần sớm ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho xe điện và trạm sạc, vì đây là yếu tố quan trọng để khuyến khích sử dụng phương tiện xanh.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Tiến cho biết, các bộ ngành đang phối hợp hoàn thiện bộ tiêu chuẩn về trạm sạc, nhằm hình thành hệ sinh thái phương tiện điện đồng bộ, phục vụ cho lộ trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam.
Đại diện Bộ Công Thương, ông Trần Đại Phương (Cục Công nghiệp) cho biết Bộ đang nghiên cứu chính sách phát triển trạm sạc điện, đồng thời phối hợp cùng Bộ Xây dựng để điều chỉnh mức giới hạn khí thải và tiêu thụ nhiên liệu phù hợp thực tế. Hiện nay, tỷ lệ xe điện bán ra trên thị trường trong nước đã chiếm khoảng 1/3 tổng lượng xe mới, do đó, cần có chỉ tiêu cụ thể, hợp lý hơn để thúc đẩy xu hướng này.
Cần hướng tới tiêu chuẩn quốc tế
Đại diện Hội đồng Quốc tế về Giao thông sạch (ICCT) cho rằng, xu hướng giảm tiêu thụ nhiên liệu và phát triển xe điện đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, với tốc độ tăng trưởng ở mức hai con số.
Theo ICCT, các mức tiêu thụ nhiên liệu mà Việt Nam đề xuất vẫn cao hơn mặt bằng chung của thế giới, do đó cần lộ trình giảm sâu hơn trong tương lai.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hữu Tuyến - Đại học Bách khoa Hà Nội - cho biết, hiện nay các tiêu chuẩn quốc tế đã tính đến đa dạng nhiên liệu, bao gồm nhiên liệu sinh học và nhiên liệu tổng hợp. Vì vậy, Việt Nam cần sớm ban hành các tiêu chuẩn linh hoạt hơn, phù hợp với sự phát triển của công nghệ và thị trường toàn cầu.
Đại diện Công ty VinFast, ông Kỳ Anh, cũng đề xuất Cục Đăng kiểm Việt Nam cung cấp bộ dữ liệu tính toán chi tiết, cụ thể hóa chiến lược phát triển giao thông xanh. Ông kiến nghị cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, giúp nâng cao năng lực sản xuất trong nước và giảm phát thải.
Phát biểu kết luận hội nghị, ông Nguyễn Hữu Tiến đề nghị Ban soạn thảo rà soát, bổ sung các thuật ngữ và cách tính toán, làm rõ căn cứ khoa học, đồng thời bảo đảm tiêu chuẩn mang tính công nghệ và hội nhập quốc tế.
“Mục tiêu là xây dựng tiêu chuẩn đủ chặt chẽ để hạn chế công nghệ lạc hậu du nhập vào Việt Nam, nhưng cũng đủ linh hoạt để thúc đẩy phát triển công nghiệp ô tô và phương tiện xanh”, ông Tiến nhấn mạnh đồng thời đề nghị Trung tâm NETC - Cục Đăng kiểm VN tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hồ sơ để tiêu chuẩn có đủ cơ sở vững chắc trước khi trình phê duyệt.