Đường lên Tây Bắc không còn xa xôi

80 năm trước, Tây Bắc còn là vùng núi với giao thông cách trở, những cung đường quanh co, lởm chởm đá núi. Nhưng giờ đây, các tuyến quốc lộ đã kéo Tây Bắc gần miền xuôi hơn. Kinh tế, du lịch phát triển, đời sống đồng bào nhờ vậy đổi thay từng ngày.

Từ đường cấp phối đến đại lộ xuyên núi

Tây Bắc là khu vực có địa hình phức tạp nhất cả nước, với hệ thống núi cao, sông sâu và khí hậu khắc nghiệt. Trong nhiều thập niên của thế kỷ XX, các tuyến đường tại đây chủ yếu là đường đất, đường đá cấp phối, đi lại rất khó khăn.

Những tuyến như: Quốc lộ 37 nối Yên Bái (cũ) - Thái Nguyên - Bắc Giang, hay Quốc lộ 32 từ Sơn Tây (Hà Nội) xuyên qua Nghĩa Lộ, Mù Cang Chải lên Lai Châu đều từng là "điểm đen" về giao thông, nhất là vào mùa mưa.

Ông Đỗ Quang Dự, nguyên Giám đốc Sở GTVT tỉnh Yên Bái (cũ) nhớ lại: "Thập niên 80, xe tải từ Văn Chấn lên Than Uyên phải mất cả ngày, nhiều đoạn phải dùng tời kéo lên đèo. Mùa mưa sạt lở, công nhân phải ăn lán, bám đèo cả tuần chỉ để thông một đoạn đường vài trăm mét".

Sau năm 1991, khi các tỉnh khu vực Tây Bắc như Yên Bái, Lào Cai được tái lập, cũng là lúc hệ thống hạ tầng giao thông bắt đầu chuyển mình mạnh mẽ. Các tuyến quốc lộ được đầu tư nâng cấp bằng nguồn vốn ngân sách, ODA, trái phiếu Chính phủ.

Quốc lộ 4D - tuyến đường huyết mạch nối Lào Cai - Sa Pa - Lai Châu, được cắt cua, hạ đèo, mở rộng nền đường. Những khúc cua "tử thần" qua đèo Ô Quy Hồ được uốn thẳng, lắp taluy dương và hệ thống cảnh báo sạt lở.

Đến nay, tuyến đường này là trục du lịch huyết mạch, đưa hàng triệu lượt khách đến Sa Pa, Than Uyên mỗi năm.

Quốc lộ 32, trục đường kết nối Sơn Tây - Nghĩa Lộ - Mù Cang Chải - Lai Châu, từng là biểu tượng của sự hiểm trở. Nhưng sau nhiều giai đoạn cải tạo, nâng cấp, đoạn qua đèo Khau Phạ một trong "tứ đại đỉnh đèo" đã trở thành cung đường du lịch nổi tiếng bậc nhất Việt Nam. Toàn tuyến đã được nhựa hóa, mặt đường mở rộng 6-8m.

Quốc lộ 32C, tuyến đường nối Yên Bái - Trấn Yên - Văn Bàn (Lào Cai) từng là "đường lánh nạn" khi các tuyến chính bị chia cắt, giờ đây trở thành hành lang kết nối các cụm sản xuất nông - lâm nghiệp.

Đường được thảm nhựa, lắp hệ thống thoát nước, nhiều cây cầu tạm đã được thay bằng cầu bê tông vĩnh cửu. Quốc lộ 2D, trục xương sống phía Đông của Tây Bắc cũng được mở rộng, tạo điều kiện kết nối Lào Cai với tỉnh Tuyên Quang.

Hạ tầng mở lối

Giao thông phát triển kéo theo thay đổi toàn diện về đời sống xã hội. Ông Khang A Chua, Bí thư Đảng ủy xã Nậm Có, tỉnh Lào Cai cho biết: "Trước kia muốn xuống trung tâm phải đi xe máy mất 5 tiếng, nay chỉ cần 1 tiếng rưỡi. Bà con người Mông có thể đưa thóc, chè, gừng xuống chợ trung tâm Mù Cang Chải bán. Trẻ con đi học không còn phải nghỉ học vì đường lầy".

Tại xã Mường Khương (Lào Cai), chị Sùng Thị Chía kể: "Tỉnh lộ 158 giờ được nối thông, xe vào bản, bán ngô, dứa dễ hơn. Mỗi khi có ốm đau, xe y tế lên tận nhà đón, không phải khiêng người bệnh như trước nữa".

Không chỉ giúp vận chuyển nông sản, các tuyến đường còn mở ra không gian mới phát triển du lịch cộng đồng, nghỉ dưỡng sinh thái. Các địa phương như Sa Pa (Lào Cai), Tà Xùa (Sơn La), Mù Cang Chải (Yên Bái cũ), Sìn Hồ (Lai Châu)… đều nhờ có hạ tầng giao thông mà thu hút khách du lịch, mang lại sinh kế mới cho người dân bản địa.

Theo ông Trần Xuân Hiện, Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Lào Cai, mạng lưới giao thông quốc lộ, tỉnh lộ là nền tảng thúc đẩy các trục đô thị đến nông thôn, khu kinh tế cửa khẩu và vùng sản xuất hàng hóa.

Sở Xây dựng đang phối hợp với các cơ quan chức năng quy hoạch các trục giao thông như Quốc lộ 4D, 32C thành hành lang phát triển dịch vụ - logistics, gắn kết các khu công nghiệp, chợ biên giới, trung tâm du lịch.

Tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng song song với quốc lộ, cũng đang được xúc tiến triển khai, kỳ vọng tạo đột phá cho hành lang kinh tế Tây Bắc.