Việt Nam hướng tới trở thành trung tâm vận tải hàng không quốc tế, đặc biệt về trung chuyển trong khu vực. Hai trung tâm hàng không của Hà Nội và TP.HCM giữ vai trò đầu mối trọng yếu của mạng lưới giao thông quốc gia và quốc tế.
Hai trung tâm vận tải hàng không kết nối khu vực và toàn cầu
Ngày 07/6/2023, Quyết định 648/QĐTTg của Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt "Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc, giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050", trong đó xác định mục tiêu phát triển hai trung tâm vận tải hàng không quốc tế, đầu mối trung chuyển tại vùng Thủ đô Hà Nội và vùng TP. HCM.
Văn bản này đặt nền móng pháp lý cho việc hình thành hai đầu mối vận tải hàng không không chỉ phục vụ nhu cầu nội địa mà còn hướng đến vai trò trung chuyển quốc tế, kết nối khu vực và toàn cầu.
Cận cảnh Sân bay Long Thành trước ngày đón chuyến bay đầu tiên.
Tiếp đó, Quyết định 2229/QĐTTg ký ngày 09/10/2025 về "Phê duyệt Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 20252035, tầm nhìn đến 2050" xác định rõ rằng phát triển dịch vụ logistics cần gắn chặt với hạ tầng giao thông quốc tế và vận tải hàng không trung chuyển quốc tế. Văn bản này khẳng định vị thế chiến lược của ngành vận tải hàng không trong chuỗi cung ứng toàn cầu, qua đó củng cố giá trị của hai trung tâm hàng không quốc tế nói trên.
Những văn bản nói trên thể hiện rằng Việt Nam không chỉ phát triển sân bay theo nhu cầu nội địa mà xác định rõ vai trò của hai trung tâm vận tải hàng không quốc tế là trụ cột trong chiến lược giao thông và logistics quốc gia.
Thị trường vận tải hàng không Việt Nam hiện đạt khoảng 1,5 triệu tấn hàng hóa/năm, trong khi để đạt tầm khu vực cần quy mô lớn hơn và kết nối đồng bộ hơn.
Chuyên gia vận tải hàng không Hoàng Hà, nguyên Giám đốc Vụ Khoa học Công nghệ, Bộ Giao thông Vận tải trước đây, cho biết: "Hạ tầng hiện hữu tại không ít sân bay và hệ thống logistics phía sau chưa đạt yêu cầu để tạo trung tâm trung chuyển quốc tế. Nếu không có khả năng xử lý nhanh, chi phí logistics sẽ tăng, mất cơ hội cạnh tranh".
Ba nhóm giải pháp cơ bản
Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đề xuất khu logistics rộng 136 ha tại Long Thành, hướng tới phát triển trung tâm trung chuyển hàng hóa ASEAN. Theo lãnh đạo ACV, Long Thành sẽ không chỉ là sân bay mà là đầu mối logistics hàng không quốc tế, nơi hãng bay và doanh nghiệp logistics chọn vì hiệu quả, tốc độ và chất lượng.
Các chuyên gia đề xuất ba nhóm giải pháp cơ bản: Hoàn thiện hạ tầng và kết nối đa phương thức; thiết lập dịch vụ logistics và trung chuyển hàng hóa hiện đại; xây dựng cơ chế thu hút đầu tư quốc tế và cạnh tranh dịch vụ, bảo đảm tiêu chuẩn ICAO, an toàn hàng không và quản lý hiệu quả.
Về hạ tầng, các sân bay đầu mối cần mở rộng nhà ga, đường cất-hạ cánh, hệ thống xử lý hàng hóa, kết nối với đường bộ, đường sắt và cảng biển. Long Thành đặt mục tiêu phục vụ 100 triệu lượt hành khách và 5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm, trở thành đầu mối trung chuyển quốc tế.
Về dịch vụ, cần phát triển kho bãi, trung tâm bảo dưỡng, khu phi thuế quan, dịch vụ mặt đất hiện đại, áp dụng chuyển đổi số và logistics xanh.
Chính sách và thể chế phải tạo điều kiện thuận lợi cho hãng hàng không và doanh nghiệp logistics quốc tế, đồng thời minh bạch trong quản lý phí dịch vụ và điều kiện khai thác.
Với việc triển khai thành công hai trung tâm, Việt Nam sẽ tận dụng lợi thế địa lý, mạng đường bay mở rộng và chuỗi cung ứng toàn cầu. Sự kết hợp giữa pháp lý, cơ sở hạ tầng, dịch vụ hiện đại và quản trị quốc tế sẽ giúp hai trung tâm hàng không trở thành mắt xích vận tải chiến lược, thúc đẩy kinh tế, thương mại và vị thế quốc gia.