TP.HCM đang đẩy nhanh đề án kiểm soát khí thải song song với việc thực thi các kiểm định, chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường để tiến tới mục tiêu "xanh hóa" hạ tầng giao thông.
Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, TP.HCM trở thành một trong những đô thị đông dân nhất cả nước, với quy mô dân số khoảng 14 triệu người. Sự năng động của trung tâm kinh tế này kéo theo một khối lượng phương tiện giao thông khổng lồ: hơn 1,4 triệu ô tô và gần 8 triệu xe máy.
TP.HCM đối mặt với ô nhiễm không khí nghiêm trọng khi có gần 10 triệu phương tiện lưu thông mỗi ngày.
Trước áp lực của gần 10 triệu phương tiện cá nhân lưu thông mỗi ngày, TP.HCM đang phải đối mặt với mức độ ô nhiễm và phát thải carbon cao kỷ lục.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng, giao thông đường bộ hiện là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm tới 88% tổng lượng bụi từ hoạt động giao thông, góp phần làm gia tăng ô nhiễm không khí đô thị.
Số liệu quan trắc cho thấy, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình năm tại TP.HCM đạt khoảng 31 µg/m³, cao gấp sáu lần ngưỡng khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Trong đó, hoạt động giao thông vận tải chiếm khoảng 40% lượng bụi mịn phát sinh.
Về khí nhà kính, TP.HCM là một trong những trung tâm phát thải lớn của quốc gia. Mức phát thải CO₂ từ giao thông ước đạt hơn 13 triệu tấn mỗi năm, chỉ đứng sau ngành công nghiệp. Tổng lượng phát thải khí nhà kính của thành phố được ước tính hơn 60 triệu tấn CO₂/năm, tương đương 23% tổng phát thải cả nước. Riêng carbon, thành phố phát thải khoảng 35 triệu tấn/năm, với 20 triệu tấn từ công nghiệp và 13 triệu tấn từ giao thông vận tải.
Ngoài ra, lĩnh vực xây dựng cũng đóng góp lượng phát thải không nhỏ đến từ quá trình sản xuất xi măng, thép, vật liệu xây dựng và thi công công trình.
TP.HCM bám sát các thông tư về kiểm định để siết phương tiện không đạt chuẩn phát thải.
Để đạt được mục tiêu giảm phát thải, TP.HCM đang đẩy nhanh thực hiện Đề án Kiểm soát khí thải phương tiện giao thông với mục tiêu "xanh hoá" hạ tầng và phương tiện, song song với việc thực hiện nghiêm túc, bài bản các quy định mới về kiểm định, chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường như Thông tư 47/2024/TT-BGTVT, Thông tư 23/2025/TT-BXD...
Việc ban hành và thực thi các thông tư này không chỉ giúp chuẩn hóa quy trình kiểm định, thử nghiệm khí thải và tiêu thụ năng lượng của xe cơ giới, mà còn là bước tiến quan trọng trong việc sàng lọc, loại bỏ dần các phương tiện cũ, lạc hậu, phát thải cao. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực đăng kiểm, hướng đến mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính trong giao thông vận tải.
Bên cạnh đó, theo Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trên địa bàn TP.HCM (sau sáp nhập) có hơn 500 doanh nghiệp thuộc 4 ngành nghề công thương, giao thông vận tải, xây dựng, tài nguyên và môi trường thuộc danh mục phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính bắt buộc theo tiêu chuẩn ISO 14064-1:2018.
Sắp tới đây, các doanh nghiệp xuất khẩu vào thị trường EU, đặc biệt trong 6 ngành hàng trọng yếu (xi măng, điện, phân bón, sắt thép, nhôm và hydrogen) cũng sẽ đối mặt với tiêu chuẩn khắt khe, vừa phải thực hiện báo cáo phát thải, vừa phải chuẩn bị mua chứng chỉ CBAM (cơ chế điều chỉnh biên giới carbon) kể từ năm 2026.
Do đó, các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông, xây dựng đang được khuyến nghị xây dựng hệ thống báo cáo phát thải minh bạch, chính xác, làm cơ sở cho việc kiểm kê và xác minh độc lập theo chuẩn quốc tế.
Những bước đi này được kỳ vọng sẽ góp phần giúp TP.HCM giảm ô nhiễm không khí, tiết kiệm năng lượng, nâng cao chất lượng môi trường đô thị, đồng thời hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
