Sau 2 đợt mưa lũ sao bão số 3 và số 5, tuyến quốc lộ 7 (Nghệ An) bị thiệt hại nặng nề. Dù công tác khôi phục hạ tầng đang được gấp rút triển khai nhưng dự kiến phải đến cuối năm các phương tiện mới có thể lưu thông bình thường trở lại.
Thiên tai kép, hạ tầng giao thông bị tàn phá nghiêm trọng
Gần 2 tháng sau trận lũ lịch sử do hoàn lưu bão số 3 gây ra, tuyến quốc lộ 7 đoạn từ Con Cuông lên cửa khẩu Nậm Cắn vẫn còn ngổn ngang. Các loại xe khách giường nằm, xe đầu kéo vẫn bị hạn chế lưu thông. Dọc tuyến, hàng chục điểm mặt đường bị sạt lở taluy âm, xói sâu vào tim đường, đang được các kỹ sư công nhân ngành xây dựng khắc phục bằng phương pháp kè rọ đá.
Các đơn vị quản lý, sửa chữa đường bộ ở Nghệ An đang nỗ lực thực hiện các biện pháp để sớm khôi phục hạ tầng giao thông sau 2 trận bão lũ số 3 và số 5.
Đang tất bật chỉ huy các tổ đội đưa lưới thép, đá hộc tới các vị trí thi công, kỹ sư Lê Cảnh Hiệp, Phó giám đốc Công ty CP 495 cho biết: Hiện nay chúng tôi huy động 195 kỹ sư, công nhân để triển khai thi công cùng lúc tại 15 vị trí sạt lở taluy. Công việc chính hiện nay là đào gia cố móng đường ở nơi sạt lở. Sau đó cho công nhân quây lồng thép xếp thành từng rọ đá xếp chồng lên nhau cho đến khi đạt cao độ nền đường cũ thì làm mặt.
"Số vị trí sạt lở nhiều, sạt sâu từ 2 - 3m nên dự kiến cần tới 10.000 rọ đá mới khôi phục được nền đường cũ. Do quá trình xếp đá phải làm thủ công nên chúng tôi liên tục phải thuê thêm nhân công bên ngoài mới đáp ứng đủ", kỹ sư Hiệp chia sẻ.
Còn tại vị trí Km 146 qua xã Tương Dương, 3 tổ thi công của Công ty CP Quản lý và xây dựng công trình giao thông 487 đang tập trung xếp những hàng rọ đá kè móng đường ở mép sông Cả. Kỹ sư Phạm Hoài Hoà, Phó giám đốc Công ty 487 cho biết: Đơn vị được giao thi công 12 vị trí sạt lở taluy âm từ Km 144 - 194 (trải dài 50km qua 2 huyện Tương Dương và Kỳ Sơn cũ). Để khôi phục đường, dự kiến sẽ phải kè hơn 12.000 rọ đá. Trước mắt theo chỉ đạo của Sở Xây dựng và Ban quản lý dự án bảo trì đường bộ, chúng tôi phải tập trung ưu tiên làm trước 7 điểm nguy hiểm do sạt lở xói sâu tới 2/3 nền đường. Thế nhưng, có 4 điểm (Km147, Km 165+500, Km 185+500 và Km 194) chưa thi công được do còn sụt lún nên phải dừng chờ thiết kế. Dự kiến trong tuần này đoàn đi khảo sát đánh giá sau đó mới có phương án để chúng tôi thi công.
Mưa lũ khiến các tuyến giao thông như quốc lộ 7, quốc lộ 16 và đường tỉnh 534D bị thiệt hại nặng nề, giao thông chia cắt. (ảnh tư liệu)
"Trên công trường, chúng tôi huy động 10 máy đào, 3 xe tải tăng bo, 4 đầm cóc, lu nhỏ và hơn 70 người, chia làm 7 tổ làm đồng thời từ 6h sáng đến khi tắt mặt trời không xếp được rọ đá mới nghỉ. Ngày lễ, ngày mưa cũng ra làm. Phấn đấu làm xong sớm nhất để thông xe bước 1. Tuy nhiên, thời tiết mưa nhiều làm nước thượng nguồn dâng cao, một số vị trí nằm trong thượng lưu thủy điện Khe Bố, hạ lưu thủy điện Bản Vẽ, máy móc thiết bị không xuống làm hố móng nên chưa làm được.
Ngoài ra, vấn đề quan trọng nhất vẫn là tiền. Do làm khẩn cấp theo lệnh xây dựng nên đơn vị phải tự bỏ vốn. Tinh thần là làm trước duyệt sau, làm đến đâu dựng hồ sơ đến đó, không có dự toán nên bản thân đơn vị không biết đường nào mà khoán quản. Trước mắt, chúng tôi làm theo hướng dẫn của chủ đầu tư, phối hợp với ban và tư vấn ghi chép sổ sách theo hình thức thực thanh thực chi", ông Hoà nêu khó khăn.
Cần cơ chế đặc thù khi làm khắc phục lụt bão
Theo thống kê của tỉnh Nghệ An, Bão số 3 và mưa lũ từ ngày 21/7 đã gây thiệt hại ước tính hơn 3.450 tỷ đồng, trong đó, thiệt hại về hạ tầng giao thông là 1.390 tỷ đồng. Để khắc phục hậu quả, ngày 13/8, tỉnh Nghệ An đã Ban hành lệnh xây dựng công trình khẩn cấp: Khắc phục hậu quả thiên tai, xử lý ùn tắc, bảo đảm giao thông trên các tuyến Quốc lộ và đường tỉnh do ảnh hưởng của bão, lũ. Kinh phí thực hiện (tạm tính) khoảng 300 tỷ đồng, nguồn vốn từ ngân sách tỉnh, chỉ bằng 1/4 thiệt hại.
Dù các cấp ngành ở Nghệ An đã nỗ lực hết sức nhưng qua gần 2 tháng, các tuyến đường bị thiệt hại do bão lũ vẫn phải hạn chế một số phương tiện lưu thông.
Ông Phan Hải Châu, Phó giám đốc Ban Quản lý dự án bảo trì đường bộ cho biết: Theo lệnh xây dựng, thời gian phải hoàn thành việc khôi phục hạ tầng giao thông bước 1 là trước 21/12/2025, nhưng chúng tôi đang chỉ đạo các đơn vị phải đẩy nhanh hoàn thành trước 31/10. Song song với đó, Sở cũng sẽ tổ chức các đoàn đi khảo sát, lên phương án để xử lý các điểm còn tiềm ẩn nguy cơ như vị trí nứt đồi ở phía taluy dương, những nơi khẩu độ cống cũng không đáp ứng được khả năng thoát lũ phải làm cống mới, nơi mất đường làm đường mới, dựng cầu cạn, tường chắn… Từ đó, báo cáo tỉnh đề xuất Bộ Tài chính bố trí vốn để lập dự án triển khai.
Trước ý kiến cho rằng công tác khắc phục ở lần mưa lũ này bị chậm hơn so với các đợt bão lũ trước đây, ông Châu cho rằng: Chưa bao giờ trong lịch sử mà bão lũ gây thiệt hại lớn, đồng thời ở nhiều tuyến đường trong cùng một thời điểm, cùng một khu vực như sau bão số 3 vừa qua.
Ngoài 30 điểm sạt lở nặng của QL7 thì còn QL16 và đường tỉnh 543D cũng bị thiệt hại nặng nề. Nhiều vị trí bị sạt mất cả đoạn đường, cuốn phăng cầu cống nên không thể làm xong ngay trong ngày một ngày hai được. Chưa kể các tuyến này liên thông với nhau và đều là đường miền núi độc đạo, khi xảy ra sự cố phải khắc phục xong điểm này mới có đường cho xe vận chuyển vật liệu vào khắc phục vị trí tiếp theo. Bên cạnh đó, do nhu cầu vật liệu tăng cao cùng một thời điểm nên các mỏ đá trong khu vực không đáp ứng kịp, giá leo thang cao hơn nhiều lần báo giá liên sở.
Theo kế hoạch, công tác đảm bảo giao thông bước 1 sẽ hoàn thành trước 31/12/2025, tuy nhiên các đơn vị đang phấn đấu hoàn thành trước 30/10.
Theo ông Châu, cũng có nguyên nhân chủ quan là do nguồn vốn, đơn giá thuê xe máy, vật liệu thấp dẫn đến việc tìm kiếm đơn vị tham gia thi công gặp khó.
"Khi bão lũ muốn thuê thêm người làm đã khó, mà thuê với giá nhân công theo định mức xây dựng dựng cơ bản thì không thể thuê được. Ca xe ca máy ngày thường 2 – 3 triệu nhưng những ngày bão lũ, đơn vị quản lý tuyến phải thuê với giá lên đến 6 triệu đồng/ca. Toàn bộ kinh phí đơn vị phải tự bỏ ra trước. Ngay cả khi có lệnh xây dựng của tỉnh thì các đơn vị cũng phải bỏ tiền ra làm trước, khi có khối lượng, đầy đủ hồ sơ nghiệm thu mới được thanh toán", ông Châu nêu vấn đề.
Từ thực tế đang diễn ra, ông Châu kiến nghị: Cơ quan chức năng cần cập nhật kịp thời báo giá vật liệu xây dựng liên sở sát với thị trường. Tránh tình trạng mỏ xây dựng báo giá thấp để giảm tiền nộp thuế, trong khi giá bán thị trường lại cao hơn mức dự toán theo báo giá liên sở. Đồng thời xây dựng định mức nhân công xe máy riêng cho thời điểm khẩn nguy, khi bão lũ thiên tai địch hoạ. Cùng đó, cho các đơn vị tạm ứng tối thiểu 30% nguồn vốn để có kinh phí khắc phục.