Sự phát triển nhanh của vận tải công nghệ mang lại nhiều tiện ích cho xã hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về an toàn giao thông, đặc biệt liên quan đến ý thức người lái.
Áp lực "cơm áo" sau tay lái
Tại Hội thảo Văn hoá giao thông - Trách nhiệm và ý thức người cầm lái, theo các cơ quan quản lý, chuyên gia giao thông, sự bùng nổ của các nền tảng gọi xe công nghệ trong những năm gần đây đã góp phần thay đổi diện mạo giao thông đô thị, mang lại nhiều tiện ích cho người dân và tạo sinh kế cho hàng trăm nghìn lao động. Tuy nhiên, đằng sau những chuyến xe nhanh chóng, tiện lợi là không ít áp lực mưu sinh đang đè nặng lên vai đội ngũ tài xế công nghệ, kéo theo những thách thức không nhỏ đối với bài toán an toàn giao thông.
Tài xế xe ôm công nghệ chăm chú lắng nghe Hội thảo Văn hoá giao thông - Trách nhiệm và ý thức của người cầm lái.
Phần lớn tài xế công nghệ coi đây là công việc chính hoặc nguồn thu nhập quan trọng để trang trải cuộc sống. Thu nhập của họ phụ thuộc trực tiếp vào số cuốc xe hoàn thành mỗi ngày, thời gian online và mức thưởng từ nền tảng. Chính điều này khiến nhiều tài xế phải kéo dài thời gian làm việc, tranh thủ từng khung giờ cao điểm, bất chấp nắng nóng, mưa gió hay mệt mỏi.
Áp lực doanh thu, áp lực thời gian giao – nhận khách, giao hàng đúng hẹn vô hình trung đẩy một bộ phận tài xế vào trạng thái căng thẳng kéo dài. Khi phải "chạy đua" với đồng hồ và chỉ tiêu, nguy cơ vi phạm quy định giao thông như vượt đèn đỏ, đi nhanh, lấn làn, dừng đỗ không đúng nơi quy định… có xu hướng gia tăng, đặc biệt tại các đô thị lớn với mật độ phương tiện dày đặc.
Theo ông Nguyễn Công Hùng - đại diện doanh nghiệp vận tải công nghệ, phần lớn tài xế đều mong muốn chấp hành luật, tuy nhiên áp lực thời gian, thu nhập và đánh giá sao từ khách hàng khiến họ dễ rơi vào tình huống vi phạm. "Muốn xây dựng văn hóa giao thông cho tài xế công nghệ, cần nhìn thẳng vào những áp lực thực tế mà họ đang đối mặt", ông Hùng chia sẻ.
Cần điều chỉnh cơ chế vận hành của các nền tảng công nghệ
Ở góc độ nghiên cứu, TS. Vũ Thị Hải Anh - Đại học Công nghệ GTVT cho rằng, giải pháp không chỉ nằm ở việc nhắc nhở tài xế mà còn cần điều chỉnh cơ chế vận hành của các nền tảng công nghệ. Theo bà Hải Anh, nếu thuật toán vẫn đặt nặng yếu tố tốc độ, thời gian giao hàng thì nguy cơ vi phạm sẽ khó giảm. "Cần đưa yếu tố an toàn giao thông thành một tiêu chí đánh giá bắt buộc", bà Hải Anh đề xuất.
Đồng quan điểm, ông Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Uỷ ban ATGT Quốc gia cho rằng, không thể tách rời trách nhiệm của tài xế với trách nhiệm của nền tảng quản lý. Việc đào tạo, giám sát và nhắc nhở tài xế phải được thực hiện thường xuyên, liên tục.
Trong khi đó, ông Nguyễn Công Hùng khẳng định, doanh nghiệp sẵn sàng phối hợp với cơ quan chức năng để tổ chức các lớp tập huấn, nâng cao kỹ năng và ý thức cho tài xế, coi đây là yếu tố sống còn để phát triển bền vững.
Theo trung tá Nguyễn Tài Nghĩa, Phó đội trưởng Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội, việc tăng cường xử lý vi phạm là cần thiết để lập lại trật tự an toàn giao thông. Thực tế cho thấy, sau khi các quy định xử phạt được siết chặt, ý thức chấp hành của một bộ phận người tham gia giao thông đã có chuyển biến tích cực. "Tuy nhiên, nếu chỉ xử phạt mà không nâng cao nhận thức thì vi phạm vẫn có nguy cơ tái diễn", trung tá Nghĩa cho biết.
Trung tá Nguyễn Tài Nghĩa cho rằng, lực lượng CSGT không chỉ làm nhiệm vụ xử lý vi phạm mà còn đóng vai trò tuyên truyền, hướng dẫn, giúp người dân hiểu đúng và tuân thủ luật giao thông một cách tự giác. Việc này đặc biệt quan trọng với nhóm tài xế xe công nghệ, những người thường xuyên di chuyển với cường độ cao.