Từ 1/10, hàng triệu xe ô tô có nguy cơ không qua được trạm thu phí

Chỉ còn 10 ngày nữa đến hạn chót chuyển đổi sang tài khoản giao thông, nhưng vẫn còn một nửa số ô tô chưa thực hiện, đối mặt nguy cơ không qua được trạm thu phí.

Hơn 3 triệu xe chưa chuyển đổi tài khoản thu phí

Mặc dù đã biết đến quy định trước ngày 1/10 phải thực hiện chuyển đổi tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông kết nối với phương tiện thanh toán là ví điện tử hay thẻ Visa để qua trạm thu phí song anh Nguyễn Trung Đoàn (phường Từ Liêm, Hà Nội) vẫn chần chừ chưa thực hiện.

"Tôi đang nghe ngóng xem bạn bè làm thế nào, có thuận tiện khi lưu thông qua trạm thu phí hay không. Để như cũ vẫn dùng bình thường, miễn sao qua trạm là được, tôi không hiểu tại sao phải chuyển đổi để làm gì", anh Đoàn nói.

Ủng hộ việc chuyển đổi giúp tài khoản được thanh toán cho nhiều dịch vụ ngoài trả phí đường bộ hay có thể rút tiền ra dùng cho các mục đích khác, song ông Khúc Hữu Thanh Hải, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Đất Cảng nhiều ngày nay vẫn đang loay hoay tìm cách để chuyển đổi cho hàng trăm xe kinh doanh doanh vận tải của đơn vị.

"Tôi không biết phải thực hiện chuyển đổi tài khoản doanh nghiệp thế nào vì chưa có hướng dẫn cho tài khoản doanh nghiệp. Cả doanh nghiệp dùng chung một tài khoản hay mỗi xe dùng một tài khoản", ông Hải băn khoăn.

Nghị định 119/2024 của Chính phủ về thanh toán điện tử giao thông đường bộ hướng dẫn Luật Đường bộ năm 2024 yêu cầu, chủ phương tiện và nhà cung cấp dịch vụ thu phí có thời hạn 1 năm để chuyển đổi tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông kết nối phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt (từ 1/10/2024 - 1/10/2025).

Như vậy, trước ngày 1/10, chủ xe ô tô phải hoàn thành chuyển đổi tài khoản thu phí không dừng hiện nay sang tài khoản giao thông kết nối với phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt là ví điện tử hoặc thẻ VISA.

Nếu không thực hiện, phương tiện sẽ không thể lưu thông qua các trạm thu phí điện tử không dừng (ETC). Tuy vậy, sau 1 năm triển khai, tỷ lệ chủ phương tiện chuyển đổi vẫn còn thấp.

Theo thống kê từ các nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng là ePass và VETC, đến thời điểm hiện nay mới chỉ có 50% trong tổng số 6,8 triệu xe ô tô trong cả nước chuyển đổi tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông kết nối với phương tiện thanh toán.

Về phía nhà cung cấp dịch vụ, bà Nguyễn Thị Ngọc Trang, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Giao thông số Việt Nam (VDTC), Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) cho biết, số lượng chủ phương tiện sử dụng dịch vụ của ePass đã chuyển đổi mới đạt khoảng 40% tổng số phương tiện sử dụng dịch vụ của ePass.

Mặc dù từ nhiều tháng nay, ePass đã đẩy mạnh truyền thông về quy định chuyển đổi tài khoản thu phí đến chủ phương tiện, thậm chí nhắn tin hướng dẫn đến từng chủ xe. Bên cạnh đó, VDTC đã chuẩn bị hệ thống hạ tầng đảm bảo cho việc chuyển đổi, đa dạng phương tiện thanh toán để liên kết với tài khoản giao thông. Tuy nhiên, nhiều chủ phương tiện vẫn chưa quan tâm đến việc chuyển đổi.

Nhiều khách hàng không mặn mà với mở ví mà muốn kết nối tài khoản giao thông với tài khoản ngân hàng. Thêm nữa, chủ phương tiện đang quen với sử dụng tài khoản thu phí, khi yêu cầu chuyển sang tài khoản giao thông kết nối với phương tiện thanh toán cần có thời gian để thay đổi thói quen này.

"Khó khăn lớn nhất trong quá trình chuyển đổi hiện nay là chưa có giải pháp để mở ví cho các doanh nghiệp vận tải. Việc mở ví của doanh nghiệp cần nhiều thủ tục và mất nhiều thời gian và nguồn lực cho các nhà cung cấp ví", bà Trang cho hay.

Tương tự, đại diện Công ty TNHH Thu phí tự động VETC cho biết, đến thời điểm này mới có 1,7 triệu xe trong tổng số 3,5 triệu xe sử dụng dịch vụ của nhà cung cấp dịch vụ thu phí VETC thực hiện chuyển đổi.

Như vậy, vẫn còn khoảng hơn 3 triệu phương tiện chưa thực hiện chuyển đổi. Số còn lại này có nguy cơ không qua được trạm thu phí nếu không chuyển đổi trước ngày 1/10 vì không đủ điều kiện sử dụng dịch vụ thu phí tự động không dừng tại trạm thu phí.

Và chắc chắn rằng đến ngày 1/10 sẽ có rất nhiều xe không qua được trạm, phải dừng ở trạm để thao tác, gây lãng phí thời gian, nhiên liệu, ùn tắc giao thông tại trạm thu phí.

Không qua được trạm thu phí nếu chưa chuyển đổi

Trao đổi với Báo Xây dựng về vấn đề này, ông Tô Nam Toàn, Trưởng phòng Khoa học Công nghệ Môi trường và Hợp tác quốc tế, Cục Đường bộ VN cho hay, thay vì tài khoản thu phí hiện nay chỉ được dùng để trả phí đường bộ, Nghị định 119/2024 cho phép người dân và doanh nghiệp mở rộng dịch vụ thanh toán như phí bãi đỗ sân bay, bến xe, bãi đỗ trong đô thị, thanh toán phí đăng kiểm, xăng dầu, sạc điện cho xe điện. Chủ phương tiện cũng được rút tiền từ phương tiện thanh toán để thanh toán các dịch vụ khác.

Đề cập đến tiến độ chuyển đổi hiện nay, ông Toàn cho biết, 50% số lượng phương tiện trong cả nước đã thực hiện chuyển đổi là những người thường xuyên sử dụng dịch vụ.

Theo ông Toàn cho hay, Cục Đường bộ VN đang chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ thu phí rà soát số lượng phương tiện có phát sinh giao dịch trong tháng 8 và tháng 9 chưa thực hiện chuyển đổi. Đây sẽ là số lượng phương tiện còn lại cần phải có giải pháp để đẩy nhanh tiến độ theo yêu cầu.

"Chuyển đổi tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông kết nối với phương tiện thanh toán cũng giống như trước đây muốn qua trạm phải dán thẻ và nạp tiền vào tài khoản thu phí. Việc không chuyển đổi cũng giống như xe chưa dán thẻ hay không có tiền trong tài khoản thu phí hiện nay. Sau thời điểm ngày 1/10, chủ phương tiện chưa chuyển đổi sẽ được xác định như không đủ điều kiện qua trạm thu phí", ông Toàn khẳng định.

Ông Tô Nam Toàn cũng cho biết, thách thức lớn nhất hiện nay là việc kết nối tài khoản với phương tiện thanh toán của 130.000 doanh nghiệp vận tải.

Để thực hiện một giao dịch, đối với tài khoản là cá nhân thì chỉ cần 1 người xác thực nhưng đối với tài khoản của doanh nghiệp cần đến 2 người là giám đốc và kế toán trưởng mới thực hiện được giao dịch thanh toán phí đường bộ cho phương tiện. Cách thức này làm chậm quy trình và tốc độ xử lý giao dịch thanh toán phí đường bộ. Qua nắm bắt, hiện chưa có đơn vị trung gian thanh toán nào triển khai thực hiện làm ví đối với doanh nghiệp.

"Cục Đường bộ VN và các nhà cung cấp dịch vụ thu phí đang phối hợp với ngân hàng để sớm có cơ chế khắc phục vướng mắc này", ông Toàn cho hay.

Nói về đề xuất thay vì dùng ví điện tử có thể cho phép doanh nghiệp bằng thẻ tín dụng, ông Toàn cho biết, hiện nay có giải pháp triển khai nhanh hơn cho doanh nghiệp vận tải là thanh toán qua thẻ tín dụng. Tuy nhiên, hiện ngân hàng và nhà cung cấp dịch vụ thẻ đang thu phí khá cao khoảng 2% cho mỗi giao dịch, với doanh nghiệp có giao dịch 100 triệu/ngày sẽ mất khoảng 2 triệu tiền phí. Vì vậy, giải pháp được Cục Đường bộ VN khuyến khích là sử dụng ví điện tử.

Lý giải về lo ngại doanh nghiệp vận tải có hàng trăm xe sẽ phải có hàng trăm tài khoản giao thông, ông Toàn cho hay, cũng giống như trước đây, một tài khoản thu phí được thanh toán cho nhiều xe, đến nay khi chuyển đổi doanh nghiệp chỉ cần một tài khoản giao thông để liên kết với nhiều phương tiện thanh toán để thanh toán phí đường bộ cho tất cả các xe của đơn vị, không cần phải mỗi đầu xe một tài khoản liên kết với một ví điện tử.

Việc kết nối với tài khoản ngân hàng cũng chưa thực hiện được do pháp luật ngân hàng không quy định tài khoản ngân hàng không phải là phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt. Vì vậy không thể dùng để liên kết với tài khoản giao thông.

Về xử phạt phương tiện không chuyển đổi, ông Toàn cho biết, tại Nghị định 100/2020, hành vi không đủ điều kiện đi vào làn thu phí không dừng bao gồm không có tiền trong tài khoản thu phí và không dán thẻ.

Tuy nhiên, tại Nghị định 168/2024, không đủ điều kiện qua trạm thu phí không dừng chỉ có hành vi không dán thẻ. Cục Đường bộ VN sẽ phối hợp với Cục CSGT (Bộ Công an) sửa đổi Nghị định 168/2024 theo hướng sẽ bổ sung hành xử phạt đối với hành vi không chuyển đổi tài khoản và không có tiền trong phương tiện thanh toán.