Cục Hàng hải và Đường thủy VN cho rằng để giảm thiểu tai nạn hàng hải, đặc biệt với phương tiện cấp VR-SB, cần tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ thuyền viên, siết chặt quản lý phương tiện, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát.
Tai nạn của tàu sông pha biển còn phức tạp
Tin từ Cục Hàng hải và Đường thuỷ VN, tính đến hết tháng 7, toàn quốc xảy ra 3 vụ tai nạn hàng hải, khiến 4 người chết và mất tích. Con số này không đổi so với cùng kỳ năm 2025, tuy nhiên, đã giảm sâu so với các năm trước.
Số vụ tai nạn hàng hải trong thời gian qua đã có xu hướng giảm (Ảnh minh hoạ).
Trong hơn 10 năm qua, cả nước xảy ra 144 vụ tai nạn hàng hải trong vùng nước cảng biển và trên biển Việt Nam, làm 84 người chết và mất tích, 8 người bị thương. Trong đó, 80 vụ do đâm va, 30 vụ tàu tự chìm hoặc thủng vỏ, số còn lại do cháy nổ, va chạm cầu cảng hoặc vật cản.
Đáng chú ý, các vụ tai nạn liên quan phương tiện thủy nội địa cấp VR-SB diễn biến phức tạp, gia tăng mạnh giai đoạn 2021-2024. Thống kê cho thấy đã có 78 vụ tai nạn VR-SB trong hơn 10 năm, làm 37 người chết và mất tích, 8 người bị thương.
Theo Cục Hàng hải và Đường thủy VN, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ cả yếu tố chủ quan lẫn khách quan. Về chủ quan, thuyền viên còn hạn chế chuyên môn, thiếu kinh nghiệm điều động tránh va, sử dụng thiết bị chưa hiệu quả, xếp hàng không đúng kỹ thuật; chưa nghiêm túc trực ca, không tuân thủ tốc độ, tín hiệu hành hải. Một số thuyền trưởng, hoa tiêu thiếu mẫn cán, phối hợp chưa tốt khi điều động tàu vào cảng, dẫn đến va chạm gia tăng. Ngoài ra, nhiều chủ tàu chưa bảo dưỡng vỏ, máy và trang thiết bị, khiến phương tiện VR-SB không đảm bảo kỹ thuật, dễ gặp sự cố giữa hành trình.
Không ít ngư dân và thuyền viên còn thiếu hiểu biết pháp luật hàng hải, vi phạm quy tắc phòng ngừa đâm va, không bố trí cảnh giới, thậm chí cắt mũi tàu biển. Một số phương tiện còn gian lận trong bố trí thuyền bộ, khai báo hành khách.
Ở khía cạnh khách quan, mật độ giao thông hàng hải ngày càng dày đặc, trong khi thời tiết diễn biến phức tạp, làm nguy cơ tai nạn thêm gia tăng.
Siết chặt quản lý, nâng cao hiệu quả giám sát
Để hạn chế tai nạn giao thông trên biển, trong vùng nước cảng biển, Cục Hàng hải và Đường thủy VN đã đưa ra nhiều giải pháp trọng tâm, trong đó nhấn mạnh đến yếu tố con người.
Các chủ tàu cần tăng cường bảo dưỡng, kiểm tra định kỳ vỏ tàu, máy tàu, trang thiết bị; đồng thời thường xuyên đánh giá chất lượng thuyền viên, tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, huấn luyện và thực tập theo quy định.
Thuyền trưởng - người chịu trách nhiệm cao nhất về an toàn phương tiện - phải chuẩn bị kỹ lưỡng trước chuyến đi, từ kiểm tra kết cấu, xếp hàng, cập nhật hải đồ, lập kế hoạch hành trình đến theo dõi dự báo thời tiết.
Bên cạnh đó, thuyền trưởng cần tổ chức diễn tập định kỳ các tình huống khẩn cấp, giám sát chặt chẽ thuyền viên, tuyệt đối không đưa phương tiện vào vùng có yếu tố khí tượng, thủy văn hoặc địa hình phức tạp, tiềm ẩn rủi ro.
Đối với thuyền viên, yêu cầu đặt ra là không ngừng trau dồi nghiệp vụ, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và mẫn cán khi thực hiện nhiệm vụ trên tàu.
Về phía các cơ sở đào tạo, cần cập nhật chương trình giảng dạy theo chuẩn quốc tế, tăng cường thực hành mô phỏng, sát hạch định kỳ, nâng cao chất lượng đội ngũ thuyền viên, hoa tiêu và thuyền trưởng.
Song song với yếu tố con người, công tác quản lý nhà nước cũng phải được siết chặt: tăng cường tuyên truyền pháp luật hàng hải, rà soát và hoàn thiện quy định về an toàn, an ninh hàng hải; giám sát việc bảo dưỡng, bảo đảm chất lượng tàu ngay cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt; nâng cao chất lượng công tác đăng kiểm, kiểm tra trước khi rời cảng và dự báo khí tượng, thủy văn.
Các cơ quan quản lý cần giám sát chặt chẽ việc bố trí thuyền viên, xử lý nghiêm vi phạm, buộc chủ tàu khắc phục khiếm khuyết về vỏ tàu, máy tàu trước khi xuất bến. Đồng thời, hiện đại hóa hạ tầng hàng hải, tăng cường giám sát luồng tuyến bằng hệ thống VTS.