Tại tọa đàm, TS Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý cho rằng, Việt Nam đã xây dựng được khung cấu trúc pháp luật cơ bản. Hệ thống pháp luật hiện nay đã có sự phân tầng, phân ngành khá toàn diện với các quy định rõ về hiệu lực pháp lý.

TS Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý phát biểu.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại những lĩnh vực mới nổi chưa được điều chỉnh kịp thời, như công nghệ số, kinh tế xanh... Tư duy thiết kế quy phạm pháp luật còn hạn chế, chưa rõ ràng trong việc xác định phạm vi điều chỉnh và mối quan hệ giữa quy định chung và riêng. Một số quy định còn chồng chéo, mâu thuẫn, gây khó khăn khi áp dụng; có quy định mang tính tuyên ngôn, thiếu tính quy phạm rõ ràng. Cấu trúc phân cấp, phân quyền trong ban hành văn bản pháp luật cũng chưa hợp lý.

TS Cương cho biết, cuộc thảo luận hôm nay được tổ chức nhằm xây dựng một khuôn khổ để các học giả, chuyên gia đóng góp ý kiến nhằm hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới. Đánh giá toàn diện thực trạng cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, chỉ ra những điểm mạnh cần kế thừa và những hạn chế cần khắc phục. Trao đổi, thảo luận về cơ chế quản lý và kinh nghiệm quốc tế, rút ra những bài học hữu ích từ các mô hình pháp luật tiên tiến. Đề xuất các quan điểm, mục tiêu và giải pháp quan trọng nhằm xây dựng một cấu trúc pháp luật hiện đại, thống nhất, góp phần tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia và bảo đảm chủ quyền lợi dân tộc.

PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, giảng viên cao cấp, Trọng tài viên VIAC, giảng dạy tại Khoa Luật Đại học Tôn Đức Thắng đã tham luận về vấn đề tiếp biến, định vị, bản sắc.

Tại tọa đàm, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận về cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam dưới các khía cạnh, góc nhìn cụ thể của từng ngành luật, bao gồm luật Hiến pháp, luật hành chính, luật hình sự, luật dân sự và các luật có sự đan xen giữa nhiều lĩnh vực, được điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp luật khác nhau như Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Tài chính ngân hàng, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư… nhằm đưa ra những giải pháp hoàn thiện có tính khả thi cho việc hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam.

PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, giảng viên cao cấp, Trọng tài viên VIAC, giảng dạy tại Khoa Luật Đại học Tôn Đức Thắng đã tham luận về vấn đề tiếp biến, định vị, bản sắc: Một góc nhìn về cấu trúc pháp luật Việt Nam.

Trong đó, PGS.TS Phạm Duy Nghĩa chỉ ra những thách thức quan trọng mà Việt Nam đang đối mặt trong quá trình định vị bản sắc văn hóa và tiếp nhận pháp luật trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

"Việc tiếp nhận pháp luật ở Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế. Mặc dù có hàng triệu doanh nghiệp và hàng chục nghìn luật sư, nhưng họ vẫn gặp khó khăn trong việc hiểu và áp dụng pháp luật, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Vì vậy, cần phát triển một môn học mới về "Luật và Phát triển", nhằm nghiên cứu vai trò của hệ thống pháp luật trong việc thúc đẩy sự phát triển của đất nước", PGS.TS Phạm Duy Nghĩa nhận định.

Toàn cảnh buổi tọa đàm.

Còn TS Nguyễn Thị Ngọc Mai, Trưởng Bộ môn lý luận Nhà nước và pháp luật Đại học Luật TP.HCM cho biết, việc áp dụng mô hình phân chia Luật công và Luật tư ở Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế. Tiêu chí phân chia các ngành luật dựa trên đối tượng và phương pháp điều chỉnh còn gặp nhiều khó khăn, cần có sự liên kết chặt chẽ hơn giữa các ngành luật.

Vì vậy, TS Mai cho rằng cần xem xét lại vị trí của một số ngành luật như Luật Kinh tế, Luật Thương mại để đảm bảo tính thống nhất và phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế-xã hội hiện nay. Bên cạnh đó, Luật Quốc tế không nên được coi là một ngành luật độc lập mà là một hệ thống song song và có mối quan hệ biện chứng với pháp luật quốc gia.