Từ lo lắng đến thành công nhờ số hóa

Bác Nguyễn Văn Thông, 58 tuổi, một nông dân trồng vải thiều ở xã Hồng Giang, huyện Lục Ngạn - thủ phủ vải thiều của Bắc Giang. Nhiều năm qua, bác luôn trăn trở về việc tìm đầu ra ổn định cho vụ vải thiều. "Mọi năm, tôi phải chở vải ra chợ, giá cả bấp bênh, có khi bán không được, vải hỏng cả đống. Tôi lo lắm, vì cả năm chỉ trông chờ vào vụ vải này", bác Thông tâm sự.

Tuy nhiên, năm 2024 đã đánh dấu một bước ngoặt lớn đối với bác và hàng ngàn nông dân khác ở Lục Ngạn. Nhờ các nền tảng thương mại điện tử như: Shopee, Lazada, và các ứng dụng kết nối nông sản được tỉnh Bắc Giang phối hợp triển khai, vải thiều của bác đã được quảng bá rộng rãi. Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, tích hợp mã QR, cho phép người mua kiểm tra thông tin về nguồn gốc, chất lượng và quy trình sản xuất. Chỉ cần quét mã QR trên bao bì, khách hàng từ Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, thậm chí ở Nhật Bản, Hàn Quốc, hay châu Âu, có thể biết được vải thiều của bác được trồng ở đâu, thu hoạch khi nào.

"Giờ đây, tôi không phải mang vải ra chợ nữa. Khách hàng đặt mua trực tiếp qua mạng, tôi chỉ cần đóng gói và giao hàng. Giá vải cũng tốt hơn, khoảng 25.000-30.000 đồng/kg, cao hơn 30% so với trước", bác Thông phấn khởi chia sẻ.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Bắc Giang, năm 2025, sản lượng vải sớm được tiêu thụ qua các kênh thương mại điện tử tăng cao so với năm 2024. Các hợp tác xã nông nghiệp tại Lục Ngạn đã được đào tạo sử dụng công nghệ số để quản lý sản xuất và tiếp cận thị trường. Hệ thống kho lạnh thông minh và logistics số hóa cũng giúp kéo dài thời gian bảo quản vải, mở rộng thị trường xuất khẩu.

Bài học từ hệ thống giao thông thông minh

Anh Nguyễn Văn Hải, một tài xế taxi 35 tuổi, lại có một trải nghiệm khác với chuyển đổi số. Một buổi sáng đầu tháng 6/2025, khi mang xe đi đăng kiểm, anh bất ngờ nhận thông báo rằng xe của mình bị "treo" do vi phạm vượt đèn đỏ. "Tôi không nghĩ mình vi phạm, nhưng khi xem lại hình ảnh từ camera giám sát, tôi thấy rõ mình đã chạy qua đèn đỏ ở ngã tư Lê Lợi. Tôi phải nộp phạt để hoàn tất thủ tục đăng kiểm", anh Hải chia sẻ. Dù ban đầu cảm thấy bất tiện, anh thừa nhận hệ thống giám sát thông minh đã giúp anh ý thức hơn về việc tuân thủ luật giao thông.

Hệ thống giao thông thông minh tại Bắc Giang, được triển khai trong khuôn khổ mô hình đô thị thông minh, sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) để giám sát các tuyến đường trọng điểm. Các camera thông minh tại các nút giao thông tự động ghi nhận vi phạm như vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ hay dừng đỗ sai quy định. Dữ liệu được truyền về Trung tâm Giám sát, điều hành thông minh của thành phố, kết nối với cơ quan chức năng để xử lý nhanh chóng.

Theo Sở Xây dựng Bắc Giang, từ khi triển khai hệ thống giao thông thông minh, số vụ vi phạm giao thông tại các đô thị lớn của Bắc Giang và thị xã Việt Yên giảm mạnh. Các tuyến đường chính được tích hợp cảm biến IoT và phủ sóng 5G, giúp dự báo lưu lượng giao thông, giảm ùn tắc và tối ưu hóa thời gian di chuyển.

Không chỉ lĩnh vực giao thông, chuyển đổi số còn giúp Bắc Giang quản lý hiệu quả trật tự đô thị. Trường hợp điển hình tại phường Dĩnh Kế, nơi một đơn vị xây dựng bị phát hiện đổ phế liệu bừa bãi gần khu dân cư, gây ô nhiễm môi trường. Nhờ hệ thống camera giám sát đô thị thông minh, tích hợp AI và IoT, hành vi vi phạm được ghi nhận và báo cáo ngay lập tức. Cơ quan chức năng đã xử phạt đơn vị này 50 triệu đồng và yêu cầu khắc phục hậu quả trong vòng 48 giờ.

Theo báo cáo của thành phố Bắc Giang, từ đầu năm 2025, số vụ vi phạm trật tự xây dựng tại Bắc Giang giảm 30% nhờ hệ thống giám sát thông minh. Các khu vực đô thị lớn được lắp đặt camera và cảm biến, tự động phát hiện các hành vi như xây dựng sai phép, không phép hay xả rác thải xây dựng trái quy định. Những kết quả này góp phần đảm bảo quy hoạch đô thị, nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Vươn tầm nhờ chuyển đổi số

Báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, sau hơn 6 tháng thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cùng với Kế hoạch số 182-KH/TU ngày 23/4/2025 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bắc Giang đã đạt được những thành tựu ấn tượng trong xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Tại thời điểm Nghị quyết số 57-NQ/TW ban hành, tỉnh Bắc Giang đã phê duyệt danh mục các dự án đầu tư công, trong đó có dự án "Đầu tư mở rộng, nâng cao năng lực Trung tâm Ứng dụng khoa học và công nghệ tỉnh Bắc Giang", đầu tư 84 tỷ đồng với mục tiêu xây dựng Khu trình diễn và chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ với diện tích 4,5 ha; Khu vực sản xuất giống cây trồng chất lượng cao; Khu vực trình diễn sản xuất nông nghiệp công nghệ cao; Khu vực sản xuất các sản phẩm công nghệ sinh học phục vụ nông nghiệp; Khu vực lưu giữ, bảo tồn và khai thác nguồn gen quý hiếm diện tích 2 ha nhằm giới thiệu các tiến bộ kỹ thuật mới cho người dân, làm chủ các giống cây trồng, sản phẩm công nghệ sinh học phục vụ nông nghiệp và bảo tồn, khai thác nguồn gen quý hiếm của tỉnh.

Trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức ngoài khả năng dự báo; song, Đảng bộ tỉnh đã tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, nỗ lực đổi mới, huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị, chung sức, đồng lòng thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIX của Đảng bộ tỉnh, đưa Bắc Giang phát triển nhanh, toàn diện, bền vững.

Cùng với việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ của khoa học, công nghệ vào sản xuất và đời sống được chú trọng, góp phần nâng cao năng suất lao động, hiệu quả sản xuất, kinh doanh, nâng cao thu nhập cho người dân, đã có một số đề tài khoa học được nghiên cứu, ứng dụng hiệu quả, nhất là trong lĩnh vực sản xuất, bảo quản và chế biến nông sản. Bắc Giang là địa phương có Chỉ số đổi mới sáng tạo địa phương (PII) nằm trong TOP 10 cả nước. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) từng bước được đưa vào áp dụng tại các cơ quan Nhà nước và các trường học.

Đặc biệt, Bắc Giang liên tục dẫn đầu cả nước về xây dựng Chính quyền điện tử và Chính quyền số trong 4 năm liên tiếp từ năm 2020 đến năm 2023. Hạ tầng số từng bước hiện đại hóa, đã xây dựng hệ thống hạ tầng viễn thông và công nghệ thông tin đồng bộ từ tỉnh đến xã.

Điểm nhấn là việc đầu tư Trung tâm Tích hợp dữ liệu hiện đại, kết nối thông suốt qua mạng truyền số liệu chuyên dùng và mạng WAN nội tỉnh tốc độ cao. Các nền tảng số hoạt động hiệu quả, nhiều hệ thống quan trọng đã được triển khai thành công như nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu, Trung tâm Giám sát điều hành đô thị thông minh (IOC), Trung tâm Giám sát an toàn thông tin mạng (SOC), Kho dữ liệu số, Hệ thống Cổng thông tin điện tử tỉnh, Hệ thống giải quyết TTHC tỉnh, Hệ thống quản lý văn bản và điều hành công việc qua mạng... được vận hành ổn định và kết nối liên thông, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước…

Trước những lợi thế, Bắc Giang đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành một trong những tỉnh phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại; phấn đấu thuộc nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số và duy trì thuộc nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (Chỉ số PII). Đến năm 2045, là tỉnh công nghiệp hiện đại, phát triển toàn diện, bền vững

Ông Nguyễn Văn Bình, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Giang, chia sẻ: "Để đảm bảo mục tiêu đề ra, Bắc Giang đã huy động hơn 300 cán bộ nghiên cứu và 30 doanh nghiệp khoa học công nghệ để thúc đẩy chuyển đổi số. Công nghệ thực sự đã mang lại hiệu quả rõ rệt, từ nông nghiệp, giao thông đến quản lý đô thị.

Chuyển đổi số đang giúp Bắc Giang thay đổi toàn diện, không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn cải thiện đời sống người dân, từ nông thôn đến thành thị. Với cơ sở nền tảng, Bắc Giang đang vững bước trên hành trình trở thành một tỉnh hiện đại, thông minh và bền vững, khẳng định vị thế tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia".